Quan hệ giữa Mi-an-ma và ASEAN mở ra chương hợp tác mới sau khi các nhà lãnh đạo Hiệp hội tại Hội nghị cấp cao ASEAN ở Ba-li (In-đô-nê-xi-a) tháng 11-2011 quyết định ủng hộ Mi-an-ma đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2014, giúp nước này mở cửa ra thế giới bên ngoài. Cùng với tiến trình cải cách dân chủ, biểu hiện quan tâm rõ rệt của Nây Pi Tô sau nhiều năm gia nhập, muốn trở thành một phần thật sự của "gia đình ASEAN", là lý do để ASEAN tin tưởng giao trọng trách lớn lao này. Thông cáo báo chí của Ban Thư ký ASEAN nêu rõ, chuyến thăm của Tổng Thư ký Xu-rin nhằm khuyến khích Nây Pi Tô nắm bắt cơ hội góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển ở Mi-an-ma và khu vực Ðông - Nam Á.
Từ một quốc gia nghèo ở Ðông - Nam Á, nhiều năm gần như đóng cửa với bên ngoài, Mi-an-ma đang trở thành tâm điểm của thế giới. Sau cuộc tổng tuyển cử năm 2010 dẫn đến việc một chính phủ dân sự đầu tiên ra đời ở Mi-an-ma sau 50 năm quân đội nắm quyền, Liên minh Ðoàn kết và Phát triển (USDP) do Tổng thống Thên Xên đứng đầu khởi động tiến trình cải cách dân chủ. Chính phủ dưới sự điều hành của Tổng thống Thên Xên tăng tốc các cải cách chính trị và kinh tế mạnh bạo: Trả tự do cho các nhân vật đối lập; lập Ủy ban nhân quyền quốc gia, liên đoàn lao động; nới lỏng kiểm soát truyền thông; cho phép đình công, biểu tình; thỏa thuận ngừng bắn với các nhóm nổi dậy và đàm phán với các nhóm vũ trang sắc tộc...
Cải cách mạnh mẽ nhất là cho phép đảng đối lập Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD) hoạt động trở lại, tiến hành đối thoại và tạo điều kiện dễ dàng cho hoạt động của lãnh đạo phe đối lập Xan Xu Ki. Bước tiến mới nhất là ngày 20-2, Ủy ban bầu cử liên bang Mi-an-ma dỡ bỏ các hạn chế vận động tranh cử cho cuộc bầu cử QH bổ sung ngày 1-4 tới, trong bối cảnh NLD đang nhắm tới 48 ghế QH còn trống. Tổng thống Thên Xên từng phát biểu trên tờ Eo biển của Xin-ga-po rằng, Mi-an-ma đã lựa chọn con đường dân chủ và tiếp tục nuôi dưỡng tinh thần đó để có được một nền dân chủ toàn diện cho đất nước.
Những bước đi nhanh và mạnh trong tiến trình cải cách chính trị của Nây Pi Tô được thế giới hoan nghênh là đang đưa Mi-an-ma đi theo con đường dân chủ. Và đó là lý do cho một loạt chuyến "tìm hiểu" của các nhà ngoại giao, nghị sĩ Mỹ và Pháp năm 2011, dẫn tới các quyết định của Liên hiệp châu Âu (EU) và Mỹ nới lỏng các biện pháp cấm vận Mi-an-ma. Tuy nhiên, dù nằm ở vị trí chiến lược giữa Ấn Ðộ, Trung Quốc và ASEAN, với tiềm năng to lớn về cảng biển ở Ấn Ðộ Dương, Mi-an-ma chưa thể kỳ vọng về sự cải thiện ngay lập tức nền kinh tế yếu kém sau nửa thế kỷ bị bao vây, cấm vận. Hệ thống cơ sở hạ tầng, luật pháp chưa phát triển, tình trạng thiếu nguồn nhân lực có tay nghề... là những rào cản lớn với sự phát triển kinh tế của Mi-an-ma.
Tổng Thư ký ASEAN Xu-rin từng khẳng định, là một thành viên, Mi-an-ma có thể tìm sự hậu thuẫn của ASEAN trong công cuộc cải cách và phát triển. Nhưng, điều tiên quyết vẫn là sự điều chỉnh, thay đổi của nước này về mọi phương diện, gồm chính trị, luật pháp, hệ thống sản xuất, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài... Chuyến thăm của ông Xu-rin tới Mi-an-ma là dịp để ASEAN chứng kiến các nỗ lực cải cách của Nây Pi Tô và cũng để ASEAN định hướng hỗ trợ Mi-an-ma trên con đường phát triển. Một thành viên Mi-an-ma thay đổi tích cực sẽ góp phần củng cố nội lực ASEAN và gia tăng hợp tác giữa Hiệp hội với thế giới.
