Nhưng nó không để ý đến cái nắng nóng đó. Nó cũng đang ẩn náu trong cái ổ riêng của mình ở giữa bụi chuối. Bụi chuối này nó đã cố tình để lại các tàu lá già khi mẹ sai đi cắt lá chuối khô làm ổ cho con lợn nái chuẩn bị đẻ. Mỗi ngày ra vườn nó đều chăm chút cho cái ổ của riêng mình, khi thì kéo các tàu lá chuối già xuống che kín hơn nữa, lúc lại kéo thêm các cành cây khô tấp lên ngụy trang.
Nó không nhớ là mình đã khóc bao nhiêu lâu, nước mắt không thấy chảy nữa, không biết vì cái nắng nóng làm khô hay vì đã cạn sạch, chỉ những tiếng nấc thỉnh thoảng vẫn khiến cả người nó rung lên. Con giữa. Con giữa thì làm sao? Con giữa thì phải chịu đựng những bất công và thiệt thòi à?
Từ khi có nhận thức đến giờ cái mà nó nhận được luôn là câu nói của bố mẹ: “Nguyệt! Con phải nhường chị Kiều, chị ấy là chị cả, vất vả, thiệt thòi nên con phải nhường chị”. “Nguyệt! Con phải nhường em Nga, em còn bé chưa biết gì, con là chị, con phải nhường em”. Nhiều lần nó muốn lên tiếng: “Thế sao không ai nhường con!”.
Đã bao lần nó chịu đựng cảnh khi nhà làm thịt gà thì như là một điều đương nhiên, chị Kiều sẽ được một cái đùi gà, cái Nga, em út nó sẽ được cái đùi gà còn lại. Còn nó sẽ ngồi trơ mắt nhìn một cách chán chường miếng thịt bất kỳ nào đó trên người con gà mà bố hoặc mẹ nó gắp thả vào bát của nó. Không ai hỏi nó có thích gặm đùi gà không? Không ai quan tâm nó có thích phần khác của con gà không?
Và cũng từ khi có trí nhớ, nó nhớ được rằng, mình chưa bao giờ có quần áo, giày dép, sách giáo khoa mới. Người có quần áo, giày dép, sách vở mới luôn là chị và em gái của nó. Lý do bố mẹ nó đưa ra là: chị gái nó lớn nhất nhà, không thể mặc quần áo cộc được, phải mua đồ mới, sách vở thì là chị cả nên đương nhiên phải mua mới, vì không có ai để lại cho. Đối với em gái nó thì đồ cũ truyền từ đời chị Kiều sang đời nó thì đã quá tã, quá nát, em gái nó không thể mặc tiếp, dùng tiếp được, bắt buộc phải mua đồ mới. Thế là nó luôn luôn phải mặc lại, dùng lại đồ cũ của chị Kiều.
Ăn, mặc thôi thì thế nào cũng xong, miễn không bị ăn đói mặc rét, nó cố gắng chịu đựng được, thế nhưng, về mặt tình cảm, nó cũng nhận thấy rõ sự thiên vị của bố mẹ dành cho chị em gái nó. Bố nó không bao giờ to tiếng với chị gái và em nó nhưng sẵn sàng mắng nó, thậm chí còn phết cho vài roi khi nó làm sai điều gì đó. Hễ cả gia đình đi đâu chơi là em gái nó trèo lên đầu lên cổ bố, bố nó sẽ công kênh con bé suốt cả chặng đường dài. Chị gái nó sẽ đi giữa bố mẹ, nắm tay hai người. Nó sẽ lẽo đẽo đi sau cùng.
*
Mọi việc sẽ cứ thế trôi qua, nó sẽ tiếp tục im lặng chịu đựng, vì thói quen, vì lòng kiêu hãnh, vì sự bất lực... nếu như không có chuyện đó xảy ra.
Dì Mai, em gái của mẹ, mua cho nó một chiếc quần nhung tăm có phéc-mơ-tuya rất mốt để làm quà mừng vì năm học vừa qua nó đạt học sinh giỏi tỉnh môn Văn. Trời ơi, sao dì lại hiểu cái mơ ước thầm lặng nhưng vô cùng mãnh liệt trong lòng nó như thế? Một chiếc quần có khóa kéo! Nó đã thấy cái Hồng, cái Phượng mặc kiểu quần này. Sao mà trông chúng nó hãnh diện, kiêu căng thế chứ! Mặt chúng nó cứ hất lên như thể đang khoác trên mình bộ cánh của cô tiên vậy. Cũng phải thôi, giữa một đám quần chun, hai cái quần cài khuy, khóa kéo trông nổi bật hơn hẳn. Sau buổi chợ sáng, dì đạp xe đến nhà nó, trang trọng trao cho nó chiếc quần nhung tăm mới tinh có chiếc khóa kéo bằng đồng sáng lóa. Nó không dám tin vào mắt mình.
Không chỉ có nó mơ ước sở hữu một chiếc quần có khóa kéo, chị Kiều còn mơ ước nhiều hơn và sớm hơn nó. Chị đã bắt đầu lớn, đã có nhu cầu làm đẹp và ăn diện nên khi nhìn thấy chiếc quần mới, mắt chị sáng lên, hướng về phía bố mẹ, lộ rõ vẻ háo hức, mong chờ, cầu khẩn. Không may cho nó, vì dì Mai không ước lượng đúng chiều cao của nó, lại có tâm lý mua phòng ngừa cho lúc lớn hơn nên nó mặc chiếc quần bị rộng và dài. Ngay lập tức, mẹ có ý kiến nên để cho chị Kiều mặc trước, năm sau nó mặc là vừa. Dì chưa biết xử lý thế nào thì nó cầm cái quần ném xuống đất, gào lên: “Đấy, chị cứ lấy hết đi. Có cái gì mới bố mẹ cứ để chị dùng hết đi. Con không cần. Từ giờ trở đi con không cần dùng bất cứ thứ gì của mọi người nữa”.
Nó nói xong và chạy vụt đi, biến vào trong cái ổ của mình. Mọi người sững sờ, không ai kịp có phản ứng gì nên không biết nó chạy đằng nào. Nó đã ngồi bó gối ở đây từ cuối buổi sáng, bây giờ đã quá trưa. Giờ này mọi người chắc đã ăn cơm xong rồi. Không ai đi tìm nó hay gọi nó về ăn cơm. Cơn đói đang âm thầm hành hạ cái dạ dày của nó. Hay kệ cứ để đói đến chết luôn, như mong muốn của nó? Hay chui ra vặt vài quả chuối ăn tạm? Nó cứ loay hoay mãi với cái đói đang càng lúc càng cồn cào.
*
Có tiếng lạo xạo của bàn chân giẫm lên lá khô, rồi một bàn tay vén mớ lá chuối lòa xòa trước cái ổ của nó, một khuôn mặt ghé vào. Dì Mai. Dì ngó mặt nó lom lom một lúc như để thăm dò thái độ và xác nhận tình trạng của nó rồi nhẹ nhàng ngồi xuống trước cái ổ. Dì lôi trong túi ra một bọc giấy rồi dúi vào lòng nó. Nó quệt mắt rồi rụt rè, khẽ khàng mở ra. Vẫn cái quần nhung tăm có khóa kéo! Một món quà mà nhận đến hai lần, thật là oái oăm. Như hiểu tâm trạng của nó, dì Mai bảo, dì đã quay lại chợ để mua một cái quần khác, cỡ nhỏ hơn, nó có thể mặc vừa luôn. Cái quần kia mẹ đã trả tiền cho dì, coi như mẹ mua cho chị Kiều…
Dì Mai nói nhiều lắm, cứ rỉ rả bên tai nó như tiếng mưa. Dì nói nó hãy thông cảm cho dì, dì rất muốn mua cùng một lúc cho mỗi cháu gái một chiếc quần mới, giống nhau càng tốt vì dì rất thích các chị em gái mặc giống nhau, nhưng hoàn cảnh không cho phép. Dì cũng bảo nó nên thông cảm cho bố mẹ, cho chị Kiều, cho em Nga. Bố mẹ nó đã phải luôn cố gắng thu xếp để cho chị em nó đủ ăn, đủ mặc, không phải chịu cảnh đói rét. Chị Kiều lớn hơn một chút, cũng nên được ăn mặc chỉn chu hơn, lúc nào lớn lên nó sẽ hiểu cho tấm lòng của bố mẹ. Con nào cũng là con, bố mẹ không bao giờ ghét bỏ con cái, tất cả chỉ là một sự sắp xếp sao cho hợp lý nhất trong điều kiện cho phép mà thôi.
Dì Mai đang nói thì bỗng có tiếng chít chít. Một cảnh tượng mà nó từng nghe nói nhưng chưa bao giờ được chứng kiến hiện ra trước mắt: một đàn chuột cắn đuôi nhau chạy vòng quanh mấy cái hốc dưới một ụ đất ở góc vườn. Dì Mai thốt lên: “Sắp mưa to rồi. Chuột mẹ đưa lũ chuột con chuyển lên chỗ cao hơn. Cháu thấy không? Trong một đàn chuột, ngoài chuột mẹ lo dẫn đường thì những chuột anh, chuột chị đầu đàn luôn phải vất vả nhất, vừa phải cố gắng ngậm đuôi mẹ vừa kéo cả đàn em đằng sau. Chuột út cũng vất vả, vừa cố gắng theo kịp các anh chị mình để khỏi bị bỏ rơi, vừa ra sức đẩy con đi trước. Trong một gia đình, không thể nói con đầu, con giữa hay con út là sướng hay khổ. Ai cũng có vai trò, vị trí và quyền lợi, nghĩa vụ của mình”.
Nó ngồi thẳng lên ngắm kỹ khuôn mặt dì Mai. Dì rất giống mẹ nhưng dì có nét nồng ấm, dịu dàng hơn mẹ. Mẹ hơi khô khan, lạnh lùng, ít nhất là nó cảm thấy như thế. Hay là do nó không hiểu được mẹ? Dì Mai đang mặc chiếc áo cũ của mẹ, chiếc áo mà mẹ rất thích, rất nâng niu, giữ gìn. Nó chợt nhớ ra rằng, mẹ chính là chị cả trong gia đình, dì Mai là con giữa, sau cùng còn có dì Hà. Mẹ đã nhường cái áo mình thích nhất cùng nhiều quần áo khác cho dì Mai. Dì Mai luôn mặc lại quần áo cũ của mẹ. Không chỉ có vậy, cái nào tốt còn được truyền cho dì Hà, mặc dù dì Hà làm trên ủy ban xã, lúc nào cũng cần ăn diện, nhưng dì vẫn không ngại mặc lại đồ cũ của các chị mình. Các dì luôn vui vẻ, trân trọng, yêu quý, giữ gìn khi được mẹ cho quần áo cũ.
Dì Mai âu yếm vuốt mái tóc bù xù của nó, vui vẻ nói: “Thôi, vào ăn cơm đi. Mọi người vẫn đang chờ cháu đấy. Cháu ngủ thiếp đi hay sao mà mọi người gọi mãi không thưa. Không ai biết cháu ở đâu nên đang rất lo lắng. May dì đoán ra cháu ở trong vườn, vì hằng ngày cháu cũng chỉ quanh quẩn trong vườn chứ ít khi đi đâu xa. Và dì đã tìm được cháu. Cháu gái của dì cũng khôn lắm đấy nhé, cái ổ này rất mát, trong cái nắng nóng này được trốn trong này thì còn gì bằng. Cháu nên chia sẻ nó với chị và em của cháu”.
Dùng dằng, đun đẩy mãi thì dì Mai cũng kéo nó ra khỏi cái ổ, hai dì cháu dắt díu nhau vào nhà. Bố nó đang ngồi thẫn thờ bên bàn nước, mẹ bó gối cạnh mâm cơm úp lồng bàn. Chị Kiều và em Nga đang ngồi buồn thiu trên giường, thấy nó bèn chạy ùa ra đón, thi nhau tíu tít hỏi han, xoa nắn tay chân của nó. Mẹ thoáng quay đi một lát rồi quay lại, nét mặt thản nhiên như thường. Mẹ mở lồng bàn, lấy một chiếc đùi gà đặt vào bát rồi đưa cho nó.
