Trở ngại ở địa phương?
Theo hướng dẫn của Bộ GTVT, trong giai đoạn “thích ứng, an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, VTHK sẽ được áp dụng theo bốn cấp độ áp dụng đến quy mô xã và có thể nhỏ hơn ở mức độ tổ/đội, khu dân cư, khóm/ấp, thôn/xóm.
Cụ thể, các địa bàn sẽ được chia ra làm bốn cấp độ: Nguy cơ thấp (bình thường mới) tương ứng với mầu xanh; Nguy cơ trung bình tương ứng với mầu vàng; Nguy cơ cao tương ứng với mầu cam; Nguy cơ rất cao tương ứng với mầu đỏ. Hành khách phải tuân thủ 5K, khai báo y tế theo quy định. Khi tham gia giao thông hàng không, đường sắt, hàng hải, hành khách còn phải xét nghiệm âm tính trong vòng 72 giờ bằng phương pháp PCR hoặc test nhanh. Người đã tiêm một liều vaccine sau ba tuần hoặc đã tiêm đủ liều, người dương tính với Covid-19 khỏi bệnh trong vòng sáu tháng không cần xét nghiệm.
Như vậy, để nối lại các tuyến VTHK liên tỉnh, cần sự thống nhất giữa các địa phương và quá trình này còn đòi hỏi nhiều thời gian, thủ tục. Đơn cử như Cục Hàng không Việt Nam đang lấy ý kiến các địa phương để xây dựng kế hoạch tổ chức khai thác lại các đường bay nội địa. Tuy nhiên, Cục trưởng Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng cho biết, vướng mắc lớn nhất trong việc triển khai nằm ở phía các địa phương, đặc biệt là Hà Nội. Mới đây, UBND TP Hà Nội đã có văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị xem xét dừng các chuyến bay thương mại nội địa đến sân bay quốc tế Nội Bài. Vì vậy, để khắc phục vấn đề này, Cục đang đề xuất chỉ mở chuyến bay đưa khách từ Hà Nội đi mà không đưa về Hà Nội, chiều ngược lại sẽ chỉ chở hàng. Các đường bay khác sẽ tổ chức bay khi kế hoạch được duyệt và có sự thống nhất giữa các địa phương.
Tương tự như hàng không, nhiều doanh nghiệp vận tải đường bộ dù đã để xe nằm kho vài tháng nay và nóng lòng đợi ngày khôi phục hoạt động nhưng lại không mấy hào hứng bởi lo mỗi địa phương có một quy định riêng. Ông Khúc Hữu Thanh Hải, Giám đốc Công ty cổ phần Vận tải, Thương mại và Dịch vụ Đất Cảng chia sẻ, để mở cửa vận tải xe khách, quan trọng nhất là phải có tiếng nói chung, thông suốt từ Chính phủ, các bộ, ngành cho đến địa phương. Các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách phải chấp hành đúng theo quy định nơi sở tại đưa ra về công tác phòng, chống dịch. Nếu địa phương không tiếp nhận thì doanh nghiệp cũng không thể chở khách ra vào được.
Cần giai đoạn quá độ
Dẫn lại câu chuyện tổ chức vận tải hàng hóa trong giai đoạn nhiều địa phương giãn cách, ông Đỗ Anh Bằng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội phân tích, dù xe đã cấp mã QR (luồng xanh), Chính phủ, Bộ GTVT cũng nhiều lần yêu cầu địa phương không được gây khó khăn cho vận tải hàng hóa, tuy nhiên rất nhiều tỉnh, thành phố vẫn có quy định riêng để phòng, chống dịch làm đứt gãy chuỗi sản xuất.
Trong giai đoạn hiện nay, ông Bằng cho biết, các địa phương như Lào Cai, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Kạn, Hải Dương… đều có văn bản yêu cầu tất cả những người từ địa phương khác vào địa phương phải có kết quả xét nghiệm bằng phương pháp PCR, thậm chí phải cách ly tại nhà 7 - 14 ngày. Mới đây, Thái Nguyên còn ban hành văn bản yêu cầu người về từ “vùng xanh” hoặc các địa phương, khu vực đã qua 14 ngày không ghi nhận ca nhiễm mới trong cộng đồng phải có xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 bằng phương pháp PCR trong vòng 72 giờ trước khi vào tỉnh. Trường hợp không có giấy xét nghiệm trên phải cách ly tại nhà ba ngày và lấy mẫu xét nghiệm ít nhất hai lần bằng phương pháp PCR, tự trả phí. Để nối lại VTHK trong giai đoạn mới, nếu địa phương này cho đi nhưng địa phương khác không tiếp nhận thì sao có thể thông suốt?
Thực tế sau khi nới lỏng và dần bình thường trở lại, sẽ có thời gian quá độ, chuyển tiếp. Vì vậy, hoạt động vận tải chưa thể cố định mà luôn có sự biến động linh hoạt. Mới đây, Thứ trưởng GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, quan điểm chung của Bộ là phải tổ chức vận tải tốt, duy trì hoạt động vận tải chung để phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm phòng, chống dịch. Hướng dẫn của Bộ về tổ chức vận tải là yêu cầu các Sở GTVT địa phương, doanh nghiệp tổ chức vận tải thực hiện các quy định, trong đó phải tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế đối với kiểm soát người đi lại. Không quy định riêng cho đơn vị vận tải phải làm xét nghiệm nào ngoài những yêu cầu của Bộ Y tế. Quan điểm là khôi phục hoạt động vận tải phù hợp từng cấp độ phòng, chống dịch. Việc tổ chức vận tải theo tinh thần chung, phân cho các địa phương. Việc mở cửa, nới lỏng như thế nào thì đưa các phương thức vận tải phù hợp tới đó.
