Theo Sở Giao thông vận tải (GTVT) TP Hồ Chí Minh, hằng năm, thành phố cần sử dụng khoảng 550.000 đến 600.000 phôi giấy phép lái xe (chiếm khoảng 20% cả nước). Năm nay, ngành GTVT thành phố cũng đã đăng ký số lượng tăng 10% so với năm trước, tuy nhiên vẫn không đáp ứng được nhu cầu tăng đột biến của người dân. Cụ thể, từ tháng 10 tới nay, TP Hồ Chí Minh đang thiếu khoảng 250.000 phôi giấy phép lái xe.
Nhu cầu cấp đổi bằng lái tăng đột biến
Phó Giám đốc Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Hòa An cho biết, sau khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2024 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, người dân hiểu lầm rằng, giấy phép lái xe cũ không sử dụng được. Cùng với đó, một số tỉnh, thành phố lân cận tạm dừng cấp, đổi giấy phép lái xe, thậm chí tạm dừng thi lấy giấy phép lái xe do không còn phôi để cấp mới. Do đó, một lượng lớn người dân từ các địa phương khác đổ về TP Hồ Chí Minh để cấp, đổi giấy phép lái xe nên nhu cầu về phôi bằng lái xe trên địa bàn ngày càng gia tăng. Hiện số lượng cấp đổi tại TP Hồ Chí Minh tăng 80%.
Tình trạng thiếu phôi bằng lái đang diễn ra ở nhiều tỉnh, thành phố cả nước. Hệ lụy của thực trạng này là hàng chục nghìn người dân bị “treo bằng” dù thi đậu. Có địa phương phải loay hoay đi mượn phôi hoặc bất đắc dĩ tạm dừng hoạt động sát hạch.
Tại Bình Dương, theo Sở GTVT tỉnh Bình Dương, hiện địa phương còn thiếu 18.000 giấy phép lái xe chưa cấp vì thiếu phôi, trong khi nhu cầu tới hết năm cần tới tổng cộng 50.000 phôi giấy phép lái xe. Thậm chí có tình trạng người dân thi đậu bằng lái xe nhưng không được cấp bằng vì thiếu phôi in. Sở cũng đã kiến nghị lên Cục Đường bộ Việt Nam nhưng tới nay chưa nhận được phôi thẻ đủ số lượng.
Tại Đồng Nai, nhiều người dân thi xong bằng lái hạng B1 và B2 vẫn trong tình trạng chờ đợi giấy phép lái xe. Vừa qua, Sở GTVT tỉnh Đồng Nai ra thông báo tạm dừng tiếp nhận một số thủ tục cấp đổi giấy phép lái xe năm 2024 do nhu cầu cấp đổi giấy phép lái xe của người dân tăng đột biến.
Trên bình diện cả nước, theo Cục Đường bộ Việt Nam, nhu cầu cấp giấy phép lái xe trong năm 2024 tăng đột biến với tỷ lệ tăng 50% so với năm trước, tập trung vào những tháng cuối năm. Đầu năm 2024, các địa phương đề xuất cấp 3,4 triệu phôi nhưng thực tế trong 9 tháng đầu năm đã cấp 3,5 triệu giấy phép lái xe.
Tính đến tháng 10/2024, các địa phương đề nghị cấp thêm khoảng 1 triệu phôi bằng lái; đồng thời đề nghị cung cấp lượng phôi sử dụng hết năm 2024. Tuy nhiên, do nhu cầu tăng đột biến và phụ thuộc vào bên sản xuất, Cục Đường bộ Việt Nam chỉ cấp 15 ngày một đợt theo nhu cầu của các địa phương. Dự kiến trong tháng 12 này sẽ cung cấp hết theo nhu cầu sử dụng năm 2024.
Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách ô-tô TP Hồ Chí Minh Lê Trung Tính cho rằng, Bộ GTVT, Cục Đường bộ Việt Nam cần phải đẩy mạnh phân cấp về cho địa phương trong việc đấu thầu chọn nhà cung cấp phôi bằng lái, đặc biệt là các đô thị lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, tránh đi lòng vòng mất thời gian, tốn chi phí. Khi được giao chịu trách nhiệm, địa phương nào có nhu cầu có thể chủ động đấu thầu bổ sung phôi thay vì phải chờ Cục Đường bộ như hiện nay. Để làm được việc này, các bộ, ngành cần ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn, mẫu mã,... nhằm bảo đảm đồng bộ, thống nhất chung trên cả nước.
Để chuẩn bị đáp ứng nhu cầu phôi giấy phép lái xe cho năm 2025, Cục Đường bộ Việt Nam đang mở gói thầu mua sắm, cung cấp phôi giấy phép lái xe bằng vật liệu PET với giá trị hơn 141 tỷ đồng.
Tránh xảy ra hệ lụy
Thi đậu bằng lái xe B2 từ cuối tháng 9 vừa qua, nhưng anh La Văn Được, ngụ TP Dĩ An (Bình Dương) phản ánh đến nay vẫn chưa nhận được bằng lái. Điều trớ trêu là anh đã mua ô-tô nhưng đành phải “trùm mền” vì không có bằng lái. “Quá sốt ruột, tôi đã gọi điện nhiều lần lên đường dây nóng của Sở GTVT tỉnh, nhưng lần nào cũng được trả lời là chờ. Tôi thấy rằng, nếu thiếu phôi thì nên có cách cấp bằng lái điện tử để người dân có thể sử dụng, tránh ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt cũng như mưu sinh hằng ngày”, anh Được nêu kiến nghị.
Theo tìm hiểu, tại hầu hết các trung tâm học, sát hạch lái xe ở Bình Dương, Đồng Nai khoảng mấy tháng trở lại đây học viên đều lâm vào cảnh thi đậu nhưng không được cấp bằng lái.
Để giải quyết nhu cầu trước mắt, Trưởng phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái (Sở GTVT tỉnh Đồng Nai) Lê Văn Đức cho biết, trong khi chờ Cục Đường bộ Việt Nam bổ sung phôi ấn chỉ giấy phép lái xe, được sự chấp thuận của UBND tỉnh, Sở đã ban hành thông báo về việc chỉ tiếp nhận hồ sơ, thủ tục cấp đổi giấy phép lái xe cho các trường ưu tiên (như bị mất, hư hỏng không còn giá trị sử dụng, đến thời hạn phải đổi…). Đối với các trường hợp không thuộc đối tượng ưu tiên thì Sở đã thông báo việc tạm dừng tiếp nhận cho đến lúc có thông báo lại.
Để tránh tình trạng quá tải xảy ra, Sở GTVT Đồng Nai lưu ý, đối với giấy phép lái xe không phải do Sở cấp, đề nghị người dân tạm thời liên hệ Sở GTVT trước đây cấp (có ghi trên mặt trước giấy phép lái xe) để được giải quyết thủ tục cấp đổi.
Để giảm áp lực, Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh sẽ kéo dài thêm thời gian cấp, đổi bằng lái xe. Phó Giám đốc Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Hòa An cho biết, dù chưa được cấp, đổi giấy phép lái xe, nhưng trên hệ thống dữ liệu đã có số bằng, người dân có thể dùng thông qua VNeID để đi đường và CSGT cũng chấp nhận việc này. TP Hồ Chí Minh dự kiến vấn đề thiếu hụt sẽ được khắc phục trong tháng 12 này, bảo đảm phục vụ người dân trong việc cấp đổi và thi lấy giấy phép lái xe.
Cũng theo Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh, do hiểu nhầm sau ngày 1/1/2025 bắt buộc phải đổi bằng lái, nên người dân cấp tập đi đổi bằng mà không tìm hiểu rõ sự việc. Hiện nay, các loại giấy phép lái xe nếu còn thời hạn thì vẫn sử dụng bình thường sau ngày 1/1/2025 nên người dân yên tâm, không phải quá lo lắng mà dẫn tới tâm lý hoang mang.
Bàn về giải pháp đối với thực trạng “cháy” phôi cấp giấy phép lái xe, một số chuyên gia cho rằng, các cơ quan chuyên môn có thể tính phương án cấp giấy xác nhận tạm thời cho người đã thi đạt hoặc đến hạn đổi giấy phép lái xe, trong lúc chờ được cấp, đổi giấy phép lái xe mới.
Trao đổi ý kiến với PV, Trưởng phòng Quản lý vận tải phương tiện và người lái (Cục Đường bộ Việt Nam) Lương Duyên Thống cho biết, tình trạng thiếu hụt phôi bằng lái phát sinh đột xuất, nằm ngoài mong muốn. Phôi bằng lái vẫn được Cục chuyển cho các sở GTVT định kỳ 15 ngày theo nhu cầu sử dụng chung. Tuy nhiên, phải chờ đến tháng 12 mới có thể cấp đủ một lần theo nhu cầu của các địa phương trên cả nước.
