Chỉ cách thành phố Ninh Bình khoảng 12km về phía tây, Khu du lịch sinh thái Thung Nham (làng Hải Nham, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư) nằm trọn trong vùng lõi của danh thắng Tràng An, kế bên Khu du lịch Tam Cốc-Bích Động. Với diện tích lên tới hơn 300ha, Thung Nham chào đón du khách bằng đủ loại hình sản phẩm du lịch sinh thái hấp dẫn. Từ câu cá tới trải nghiệm miệt vườn, từ nhàn tản ngồi thuyền chiêm ngưỡng vẻ đẹp rừng ngập nước tới vất vả chinh phục những ngọn núi hoang sơ, từ khám phá hệ thống hang động trên cạn cũng như xuyên thủy tới chiêm bái những điểm du lịch tâm linh đậm sắc màu truyền thuyết, từ thưởng thức tinh hoa ẩm thực tới nghỉ dưỡng trong những ngôi nhà sàn khiêm nhường nép mình giữa bạt ngàn hoa lá...
Nơi bình yên chim hót
"Thung" là thung lũng - khu đất thấp được núi non trùng điệp bao quanh. "Nham" chỉ những vách đá dựng đứng, hiểm trở làm nên bức tường thành vững chãi chở che, bao bọc. Kết hợp hài hòa giữa vẻ hùng vĩ và cảnh sắc thiên nhiên nên thơ, Thung Nham được ví như một thiên đường du lịch sinh thái, một điểm dừng chân yêu thích của những người yêu thiên nhiên đã chọn lựa Ninh Bình làm đích đến.
Với môi trường tự nhiên trong lành còn lưu giữ gần như nguyên vẹn vẻ hoang sơ, những tán rừng ngập nước xanh mướt đã trở thành ngôi nhà lý tưởng cho hàng chục nghìn cá thể chim trú ngụ và sinh sôi. Đắm mình trong cảnh sắc tuyệt đẹp lúc chiều tà, du khách có thể tận mắt ngắm nhìn 46 loài chim, từ phổ biến như cò, vạc, le le, mòng két, chích chòe lửa, sáo đá tới những cái tên quý hiếm đã được lưu giữ trong Sách Đỏ Việt Nam như hằng hạc và hồng hoàng (phượng hoàng đất). Một cộng đồng đông đảo chim chóc chung sống hòa bình trong hơn 5.000 cái tổ dường như được quy ước và phân chia lãnh thổ rất rõ ràng. Những vách núi cao là nơi cư ngụ của các loài hạc, diệc. Bụi tre um tùm lắt lẻo những cánh cò trắng muốt. Lũ vạc thì chiếm dụng toàn bộ đám lau sậy nằm xâm xấp trên mặt hồ Tiên xanh mát yên bình. Vào mùa cao điểm sinh sản kéo dài từ tháng 4 đến tháng 8 âm lịch, lượng cá thể chim chao liệng rợp trời, ríu rít gọi nhau bằng những âm thanh lảnh lót lên tới cả triệu. Ngồi thuyền chèo tay, nghe tiếng mái chèo khỏa nước róc rách xuôi theo mặt hồ phẳng lặng rộng tới 18ha để khám phá khu đất bán ngập nước hay túc tắc thả bộ băng qua con đường nhỏ ven rừng dài 2km xuyên qua đoạn rừng trúc lãng mạn để đến điểm quan sát trên cao là hai cách mà du khách có thể lựa chọn, để trải nghiệm trọn vẹn vườn chim. Với những khách du lịch có niềm đam mê đặc biệt với hệ sinh thái động - thực vật phong phú và đa dạng, Thung Nham - với 109 loài thực vật, 150 loài động vật (trong đó có 58 loài cá, 7 loài ếch nháy, 10 loài có vú...) là nơi lý tưởng để tìm hiểu và khám phá.
 |
| Sắc xanh yên bình là gam mầu chủ đạo của Khu du lịch sinh thái Thung Nham. |
Nơi trầm tích kể chuyện
Không chỉ có cây cỏ chim thú, Thung Nham còn hút hồn du khách bằng vẻ huyền hoặc của những hang động tuyệt đẹp, với niên đại hình thành dao động trong biên độ rất rộng, từ hàng nghìn tới hàng triệu năm. Vượt qua 439 bậc đá quanh co ôm trọn theo vòng cung sườn núi để thu trọn vào tầm mắt phong cảnh hữu tình phía dưới thung lũng, động Vái giời rộng tới 5 nghìn m2 với khung cảnh tráng lệ, tầng tầng lớp lớp những khối thạch nhũ lấp lánh là phần thưởng xứng đáng dành cho du khách ở cuối hành trình. Ba tầng hang động tượng trưng cho ba cõi Thiên đường - Trần gian và Địa ngục với những nhũ đá đa dạng hình hài được óc tưởng tượng không biên giới của con người khoác lên những cái tên huyền bí như Tiên Ông bên sổ sinh tử, voi chầu hổ phục, cầu Nại Hà, ngai Diêm Vương, lưỡi đao Thần Chết, vạc dầu biển lửa... Ngồi thuyền xuôi theo dòng Bến Đang, du khách được thỏa sức ngắm nhìn cảnh sắc cõi tiên với ma trận thạch nhũ tạo nên bởi bàn tay điêu khắc tài hoa của Tạo hóa trong Hang Bụt - hang động xuyên thủy dài 500m là cái gạch nối Thung Nham với động Thiên Hà. Đi bộ theo chiếc cầu tre mềm mại uốn lượn xuyên suốt lòng động Tiên Cá - hang động karst đặc trưng, du khách có thể bắt gặp hai đàn cá quý có tên cá tràu Tiến Vua và cá rô Tổng Trường.
Và sẽ là thiếu sót, nếu tới Khu du lịch sinh thái Thung Nham mà không tiếp cận những sắc màu lịch sử, những câu chuyện đậm chất huyền ảo ẩn chứa trong cụm di tích tâm linh nơi đây. Nằm ở phía nam cố đô Hoa Lư, thuộc tiểu vùng văn hóa Tràng An (trong Hoa Lư tứ trấn, tiểu vùng này gắn với tín ngưỡng thờ thần Quý Minh và các vị tướng thời Đinh-Lê), Thung Nham sở hữu cả miếu cả đền lẫn cây đa nghìn tuổi. Nếu Linh Thần miếu cổ kính thờ Việt Thắng Đại vương - vị tướng tài danh đã có công dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất nhà nước Đại Cồ Việt phò tá Vua Đinh lên ngôi và được cư dân bản địa tôn kính phong làm Thành Hoàng thì đền Gối Đại chuyên chở tâm nguyện tiếp nối liên tục qua các triều đại, đất nước muôn đời độc lập và thịnh trị của người dân Cố đô. Nếu ngôi miếu còn lưu giữ nhiều cổ vật quý như năm tấm đá ghép thành ban thờ và hai bát hương bằng đá xanh mịn với hoa văn "lưỡng long chầu nhật-nguyệt" từ thời Hậu Lê thì đền có tác môn đá hình cuốn thư họa tiết rồng cuộn cùng bình phong tạc hổ phục. Và sừng sững uy nghiêm giữa núi rừng, tỏa bóng rợp xanh mát cho cả hai công trình tâm linh cổ kính là cây đa cổ thụ ngàn năm tuổi. Theo khoa học, cứ sau khoảng ba thế kỷ, giống đa sẽ thay thân (thân chính mục nát đi được thay bằng thân mới phát triển từ các rễ phụ), quá trình này gọi là "bước di chuyển". Với tuổi đời nghìn năm, cây đã ở cuối bước ba, đầu bước bốn và đã kịp di chuyển cách xa vị trí ban đầu 20m. Điều đặc biệt nữa là trái với quy luật tự nhiên khi cây cối luôn hướng về nơi nguồn nước, gốc cổ thụ này chuyển dịch theo hướng ngược lại, đan cài thành tấm bình phong xanh vững chắc che chắn, bảo vệ cho cả đình và miếu phía sau.
 |
| Đường vào Hang Bụt. |
Nếu một ngày cảm thấy căng thẳng, thấy áp lực đời sống trĩu nặng đôi vai, hãy về với Thung Nham - nơi thiên nhiên vẫy gọi, nơi không khí ngọt lành, nơi hệ sinh thái nguyên sơ luôn mở rộng vòng tay chào đón, bạn sẽ thấy tâm hồn mình nhẹ bỗng, trong veo. Chắc chắn thế!
