Hiệu quả kinh tế từ tận dụng rơm rạ

Việc tận dụng phụ phẩm rơm rạ sau thu hoạch lúa để phục vụ sản xuất đang mở ra tiềm năng phát triển kinh tế cho nhà nông. Thực tế cho thấy, người dân không chỉ tận dụng tối đa nguồn tài nguyên sẵn có mà còn góp phần giảm ô nhiễm môi trường...
Nông dân có thêm thu nhập từ bán rơm cuộn.
Nông dân có thêm thu nhập từ bán rơm cuộn.

Thời điểm này, trên những cánh đồng vừa thu hoạch lúa đông xuân 2024-2025 của tỉnh Hậu Giang, việc cuộn rơm, mua bán rơm khá nhộn nhịp. Những chiếc máy cuộn, xe chở rơm len lỏi trên khắp các cánh đồng.

Anh Trịnh Văn Sĩ, một chủ ruộng ở xã Tân Hòa, huyện Châu Thành A cho biết: “Rơm được bán với giá 50 nghìn đồng/công. Ruộng của tôi sau khi thu hoạch lúa xong, người ta lại hốt, cuộn rơm, mình không phải làm gì cả mà còn được trả tiền”.

Vừa chất rơm lên xe, anh Ngô Khoái ở thị xã Long Mỹ, người chuyên thu mua rơm cho biết: “Rơm này mua về để chất ủ nấm rơm và làm thức ăn cho bò. Ruộng nào trúng thì được 14-15 cuộn/công, ít thì cũng được 10 cuộn. Bây giờ ruộng sạ máy cho nên rơm ít hơn sạ tay lúc trước”.

Rơm được thu gom bằng máy và bó thành từng cuộn từ 18-20 kg. Rơm cuộn ra đến đâu được chất lên xe máy để chuyển ra kho chứa đến đó. Mỗi xe chở từ 5-7 cuộn, tùy đồng gần hay xa. Công việc tuy vất vả nhưng bù lại người lao động có thu nhập mỗi ngày khoảng 700 nghìn đồng.

Theo anh Nguyễn Trường Giang, quê Trà Vinh, qua Hậu Giang thu mua rơm, việc bán rơm cuộn vừa giúp các chủ ruộng có thêm nguồn thu, vừa tạo việc làm cho lao động thời vụ. Họ thường làm việc theo đội, mỗi đội khoảng 40 người, từ thu hoạch lúa, đến thu gom rơm và phát gốc rạ, tất cả đều được cơ giới hóa.

“Ðội chúng tôi đi hết đồng này sang đồng khác, liên tục ở các tỉnh miền tây. Nếu làm hết công suất từ 10 giờ sáng đến khoảng 18 giờ, một ngày cũng được từ 800 đến 900 cuộn rơm, anh em có thu nhập khá”, anh Giang cho biết.

Do nhu cầu tiêu thụ tăng cho nên rơm khá hút hàng, mỗi cuộn được bán ra khoảng 13 nghìn đồng, có khi cao hơn. Với giá này, bình quân mỗi héc-ta lúa thu hoạch xong còn thu thêm hơn một triệu đồng từ rơm (kể cả chủ ruộng và người đi thu mua rơm). Không chỉ giúp nông dân mang hết rơm rạ sau thu hoạch ra khỏi ruộng để làm sạch đất, tránh mầm bệnh của vụ trước lây lan cho vụ sau, giảm chi phí vệ sinh đồng ruộng, việc tận dụng phụ phẩm sau thu hoạch lúa còn giúp gia tăng giá trị trong sản xuất nông nghiệp.

Bà Lữ Thị Nhật Hằng, Giám đốc Công ty TNHH Ngũ Thường Mekong ở xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp cho biết: “Công ty thu mua rơm của nông dân, ngoài làm thức ăn cho bò còn chất ủ nấm rơm. Sau khi thu hoạch nấm, lấy giá thể này mang đi ủ cho hoai mục để tiếp tục nuôi trùn quế, rồi thu hoạch trùn quế để làm thức ăn cho cá… Cách tận dụng rơm để sản xuất tuần hoàn này mang lại nhiều lợi ích”.

Theo các nhà khoa học, rơm rạ là nguồn chất hữu cơ khổng lồ, chiếm đến 50% trọng lượng của cây lúa. Trung bình, mỗi héc-ta trồng lúa tạo ra từ 10 đến 12 tấn rơm rạ. Rơm rạ nói riêng và phế phẩm, phụ phẩm trong quá trình trồng lúa có giá trị rất lớn. Bằng việc áp dụng khoa học-công nghệ, có thể chế biến thành phân bón hữu cơ, trồng nấm, sử dụng làm thức ăn gia súc, hoặc xa hơn là trở thành nguyên liệu cho các lò đốt công nghiệp.

Vùng Ðồng bằng sông Cửu Long có tổng diện tích gieo trồng lúa 3 vụ/năm khoảng 3,8 triệu héc-ta, sản lượng lúa hơn 24 triệu tấn, số rơm thải ra cũng tương đương con số này. Theo kết quả khảo sát 10 nghìn nông dân ở Ðồng bằng sông Cửu Long mới đây của Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế IRRI cho thấy, tỷ lệ thu gom rơm ra khỏi đồng ruộng chiếm khoảng 37% đối với vụ đông xuân và hè thu (vụ thu đông là 25%), số rơm còn lại nông dân dùng giải pháp đốt đồng và vùi trong đất.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hậu Giang Võ Xuân Tân cho biết: Sản lượng lúa của tỉnh hằng năm đạt khoảng 1,2 triệu tấn. Thời gian qua, địa phương luôn khuyến khích, vận động nông dân tận dụng rơm để trồng nấm; các hợp tác xã nông nghiệp đầu tư máy cuộn rơm để làm thêm dịch vụ; nhân rộng các mô hình kinh tế tuần hoàn có sử dụng phụ phẩm từ rơm. Tuy nhiên, lượng rơm được sử dụng để tạo ra giá trị còn khá ít, hiện, phần lớn được xử lý bằng cách đốt bỏ.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Bảo Vệ, nguyên Trưởng Khoa Nông nghiệp Trường đại học Cần Thơ, lâu nay, người dân ở Tây Nam Bộ có thói quen vùi rơm rạ dưới ruộng sau khi thu hoạch, khiến sản sinh ra nhiều độc chất trong đất như khí mê-tan, a-xít hữu cơ hại rễ lúa, suy thoái đất.

Tuy nhiên, việc thu gom khối lượng lớn rơm rạ là điều không đơn giản. Vấn đề là làm sao ngoài việc tận dụng phế phẩm từ rơm để gia tăng giá trị, số rơm chưa tận dụng hết cần cho phân hủy ngay trên đồng ruộng để trả dinh dưỡng cho đất, đồng thời không gây ra ngộ độc hữu cơ. Gom rơm rạ ủ thành phân hữu cơ trả lại cho ruộng lúa là một phương pháp tốt...

Việc chuyển từ thói quen đốt rơm sang bán rơm giúp nông dân có thêm thu nhập, tạo ra cơ hội việc làm cho lao động thời vụ. Ðồng thời, việc ứng dụng khoa học-công nghệ trong chế biến rơm thành phân bón hữu cơ, trồng nấm hay làm thức ăn gia súc bước đầu mở ra tiềm năng kinh tế lớn. Ðây là giải pháp bền vững, góp phần giảm ô nhiễm môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, mang lại giá trị lâu dài cho người nông dân, hướng tới xây dựng nền nông nghiệp bền vững.

Có thể bạn quan tâm

Màu xanh của các loại cây rau, trong đó có lục bình bên dòng sông Cái Lớn, đoạn qua TP Cần Thơ.

Sinh kế từ lục bình

Cái Lớn, Cái Bé (tỉnh An Giang) là dòng sông cặp đôi duy nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây, người dân bền bỉ bám đất, bám sông để mưu sinh đầy sáng tạo, trong đó có nghề đan lục bình đem lại thu nhập ổn định và cuộc sống bình yên.

Sạt lở nhấn chìm nhiều nhà dân xuống sông Hậu.

Nỗi lo lắng sạt lở ở cù lao

Trên địa bàn xã Mỹ Hòa Hưng, tỉnh An Giang gần đây xảy ra nhiều vụ sạt lở, sụp lún đất ven bờ sông Hậu với diễn biến nhanh và phức tạp, ảnh hưởng đời sống, tài sản và sinh hoạt của nhiều hộ dân.

Chính quyền và nhân dân khắc phục sự cố vỡ một đoạn cồn Sơn của thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ mùa màng trước triều cường lịch sử

Mùa nước nổi năm nay kết hợp triều cường và mưa lớn gây thiệt hại lớn đến đời sống cũng như sản xuất của người dân Đồng bằng sông Cửu Long. Tại nhiều nơi, chính quyền địa phương và nhân dân đã cùng nhau đồng tâm, hợp sức chống chọi với mực nước dâng cao, bảo vệ thành công mùa màng và sinh kế.

Mô hình trồng sen mùa nước nổi tại xã Tân Hòa, thành phố Cần Thơ.

Lan tỏa mô hình sản xuất “thuận thiên”

Sau khi Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai, nhiều nông dân ở thành phố Cần Thơ đã thay đổi cách nghĩ, cách làm. Thay vì chống lại tự nhiên, họ chọn cách thuận theo quy luật đất - nước - mùa vụ để canh tác hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Vườn rau đọt choại nhìn từ trên cao.

Đặc sản độc đáo đất miền Tây

Rau choại từ một loại dây hoang dại ở rừng tràm, rừng dừa nước nay trở thành đặc sản được săn tìm, giúp nhiều hộ dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Theo nhiều nông dân, dây choại có sức sống dẻo dai, thích ứng với mọi điều kiện thời tiết.

Tuyến đê biển quốc gia đoạn đi qua ấp Giồng Bàn, xã Long Vĩnh bị sạt lở chân đê, dài 70m.

Khắc phục sạt lở ven sông, bờ biển

Thời gian qua, tình trạng sạt lở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long diễn biến phức tạp, gây thiệt hại sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến sinh kế của nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc Hợp tác xã Trầu Vàng Vị Thủy chăm sóc vườn trầu của gia đình.

Nét đẹp hồn quê làng trầu Vị Thủy

Giữa nhịp sống hiện đại, nơi phố thị đang đổi thay từng ngày, vẫn còn đó làng trầu Vị Thủy (xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ) yên bình, mộc mạc với sắc xanh mướt mắt của những giàn trầu trải dài.

Nhiều ngôi nhà ở Đồng Tháp bị đổ sụp xuống sông do sạt lở.

Chủ động, linh hoạt ứng phó với biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước. Tuy nhiên, nơi đây luôn phải đối mặt nhiều thách thức do tác động của biến đổi khí hậu gây ra. Trước thực trạng này, các địa phương trong vùng có nhiều giải pháp nhằm hạn chế thiệt hại, thích ứng với điều kiện cực đoan của thiên nhiên.

Dự án Hạ tầng thiết yếu hỗ trợ phát triển vùng cây ăn trái hoa kiểng khu vực Mỏ Cày Bắc và Chợ Lách vừa hoàn thành đưa vào sử dụng.

Hoàn thiện hệ thống thủy lợi, thúc đẩy phát triển kinh tế

Những năm gần đây, hệ thống thủy lợi tại khu vực các cù lao Minh, Bảo và An Hóa (Vĩnh Long) được đầu tư nhằm ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân. Nhờ vậy, nhiều “túi nước ngọt” được hình thành giúp tưới tiêu vườn cây ăn quả, ruộng lúa, hoa màu.

Nông dân Vĩnh Bình, tỉnh An Giang thu hoạch tôm càng xanh bán cho thương lái.

Xứ sở tôm càng xanh chuyển mình

Vĩnh Bình từng được ví như “rốn phèn” của vùng Miệt Thứ, tỉnh An Giang, với muôn vàn khó khăn. Ngày nay, địa phương này đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành một “xứ sở tôm càng xanh”.

Thành viên Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến kiểm tra lưới bao quanh vùng nuôi trữ cá.

Nuôi trữ cá kết hợp du lịch sinh thái mùa nước nổi

Khi nước lũ (mùa nước nổi) tràn đồng cũng là lúc bà con nông dân đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp triển khai thực hiện mô hình nuôi trữ cá trên đồng ruộng. Mô hình này vừa góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tránh kiểu đánh bắt tận diệt, vừa có lợi thế khai thác du lịch theo mùa.

Chế biến các sản phẩm từ dừa tại tỉnh Vĩnh Long đã tạo nhiều việc làm cho lao động nông thôn.

Vĩnh Long phát triển bền vững ngành dừa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long có diện tích dừa lớn nhất khu vực và cả nước với khoảng 120 nghìn ha, chiếm gần 50% diện tích của cả nước. Địa phương đang tập trung xây dựng vùng sản xuất tập trung có mã số vùng trồng để phục vụ chế biến và xuất khẩu dừa bền vững.

Hệ thống tưới nhỏ giọt do Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng sông Cửu Long chuyển giao tại phường Vĩnh Châu.

Giải pháp hiệu quả giảm nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm

Vĩnh Châu, thành phố Cần Thơ là nơi chuyên canh trồng hành tím lớn nhất cả nước, với diện tích gần 7.000 ha. Nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất ở đây chủ yếu khai thác từ mạch nước ngầm. Tuy nhiên, trước tác động của biến đổi khí hậu và việc khai thác quá mức, nguồn nước ngầm ngày càng suy giảm nghiêm trọng.

Hoạt động thả cá về tự nhiên nhằm đa dạng nguồn lợi thủy sản được tổ chức tại thành phố Cần Thơ.

Bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản

Thành phố Cần Thơ có nhiều ao, hồ, sông, rạch,... mang đến những lợi ích không nhỏ về nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, nạn đánh bắt trái phép,… nguồn thủy sản tại địa phương ít nhiều bị ảnh hưởng. Bảo vệ nguồn lợi, phát triển nuôi trồng thủy sản đang là việc được địa phương chú trọng.

Ông Lê Văn Sấm bên ao nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao

Hiệu quả từ ứng dụng nuôi tôm công nghệ cao

Gần 20 năm theo nghề nuôi tôm, ông Lê Văn Sấm, (sinh năm 1958, ngụ xã Thạnh Hải, tỉnh Vĩnh Long) chuyển dần từ cách nuôi truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao thu lợi nhuận hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Ông đã hỗ trợ, giúp giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Ao Bà Om, phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long rợp bóng cây cổ thụ.

Trải nghiệm du lịch xanh, thân thiện môi trường

Những năm gần đây, tỉnh Vĩnh Long không ngừng phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch xanh, thân thiện môi trường. Nhiều sản phẩm mới lạ, hấp dẫn du khách trong nước và nước ngoài được hình thành, góp phần tạo động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương.

Lối vào khu dân cư khóm Sa Phô nằm dọc tuyến sông Cửa Lớn (thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) bị sạt lở làm hư hỏng.

Cà Mau ứng phó tình trạng sạt lở đất ven sông

Vào mùa mưa hằng năm, tình trạng sạt lở đất ven sông lại trở nên “nóng” tại nhiều địa phương vùng sông nước Cà Mau, gây bất an cho người dân, đe dọa đời sống, sản xuất và làm hư hỏng nhiều công trình hạ tầng.

Sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh tư liệu Vườn quốc gia Tràm Chim)

Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Tràm Chim

Sau một thời gian dài vắng bóng, sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng - đã chính thức quay trở lại Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, Đồng Tháp) để được nuôi dưỡng và phục hồi.

Thu hoạch lúa nhìn từ trên cao.

Hạt gạo miền Tây “chuyển mình”

Trong bối cảnh “ba biến”: biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng toàn cầu tác động ngày càng sâu sắc đến sản xuất nông nghiệp, ngành hàng lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện. Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh” do Chính phủ phê duyệt không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn là lời giải mang tính căn cơ cho bài toán sinh kế, môi trường và hội nhập. Trong hành trình này, nông dân và hợp tác xã chính là chủ thể trung tâm, là lực lượng quyết định thành, bại của đề án.
Sơ chế yến tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại, dịch vụ Trí Sơn.

Tiền Giang phát triển nghề nuôi chim yến

Tiền Giang là địa phương đứng thứ hai cả nước (sau Kiên Giang) về phát triển mô hình dẫn dụ và gây nuôi chim yến. Những năm gần đây, số lượng người nuôi tăng lên, nhưng sản lượng tổ yến giảm và đầu ra hạn chế đã gây không ít khó khăn. Việc nâng cao chất lượng và đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ là hướng đi cần thiết để nghề phát triển bền vững.
Khu vực xử lý nước thải tại trang trại nuôi tôm của Công ty TNHH nuôi trồng thủy sản Tuấn Hiền.

Hiệu quả từ mô hình nuôi tôm công nghệ cao

Tỉnh Tiền Giang có diện tích nuôi tôm hơn 8.000 ha; trong đó, nuôi thâm canh khoảng 3.000 ha, nuôi quảng canh cải tiến hơn 5.000 ha; sản lượng thu hoạch hằng năm ước đạt 21.000 tấn. Các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao không chỉ mang lại nguồn thu nhập bền vững cho người dân mà còn mở ra hướng đi mới cho một nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.
Một công trình điện gió ở Bạc Liêu.

Phát triển nguồn năng lượng sạch ở Bạc Liêu

Bạc Liêu là tỉnh tiên phong ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước trong việc xây dựng các dự án điện gió ngoài khơi. Đến nay, tỉnh đã thu hút các doanh nghiệp trong, ngoài nước đầu tư phát triển 10 dự án điện gió và một dự án điện khí. Năm 2024, tổng sản lượng điện các nguồn năng lượng sạch của tỉnh đã phát lên lưới điện là 1.436,2 triệu kWh, mở ra bước phát triển mới về năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của địa phương và nhiều tỉnh trong khu vực...
Bờ kè Cái Răng, quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. (Ảnh NGỌC HÂN)

Cần Thơ xây dựng công trình thủy lợi đa mục tiêu

Với chiến lược dài hạn và phương thức chủ động, thành phố Cần Thơ đang phát huy hiệu quả các công trình thủy lợi, góp phần phòng, chống thiên tai, phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng sống đô thị và thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu