Dừa được trồng ở tỉnh Vĩnh Long từ rất lâu đời và được xem là cây thích ứng với biến đổi khí hậu khi có thể phát triển ở vùng nước ngọt, nước lợ. Ông Nguyễn Văn Bảy, ngụ xã Phước Long cho biết: “Gia đình tôi mấy đời trồng dừa đã chứng kiến biết bao thăng trầm, hết đốn dừa để trồng các loại cây khác rồi quay lại dừa. Tuy nhiên, chỉ có dừa là phát triển tốt nhất ở vùng nước lợ này nên người dân vẫn giữ cây cho đến nay”.
Hiện tại, giống dừa sử dụng trên địa bàn tỉnh gồm các giống dừa chế biến công nghiệp với gần 100 nghìn ha, chiếm khoảng 83,77% diện tích; các giống dừa uống nước khoảng 18 nghìn ha, chiếm 15,10% diện tích và còn lại là dừa sáp với diện tích 1.361 ha. Sản lượng dừa của Vĩnh Long năm 2025 ước đạt hơn 1,3 triệu tấn, tương đương hơn 1 tỷ quả.
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện tại tỉnh có 30.355 ha dừa công nghiệp sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, chiếm 25,45% tổng diện tích dừa của tỉnh. Ngoài ra, có 156 mã số vùng trồng dừa tươi với diện tích 11.012 ha và 17 mã cơ sở đóng gói dừa được Hải quan Trung Quốc cấp mã số đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.
Toàn tỉnh có khoảng 183 doanh nghiệp sản xuất chế biến các sản phẩm từ dừa, với nhiều loại hình, quy mô hoạt động khác nhau, giải quyết việc làm cho hơn 9.000 lao động. Các sản phẩm chế biến từ dừa bao gồm: dầu dừa, nước dừa, sữa dừa, nước cốt dừa, cơm dừa nạo sấy, kẹo dừa, các sản phẩm từ mật hoa dừa, thạch dừa, chỉ xơ dừa, thủ công mỹ nghệ... Kim ngạch xuất khẩu dừa năm 2025 ước đạt khoảng 500 triệu USD tăng 2,9% so với năm 2024.
Hiện nay, thị trường tiêu thụ đa dạng và ổn định. Các sản phẩm từ dừa được xuất khẩu sang hơn 90 quốc gia. Trong đó, đặc biệt là thị trường Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Đông, Nhật Bản… Hàng loạt doanh nghiệp đã đầu tư nhà máy chế biến sâu như: Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Bến Tre (Betrimex), Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới, Công ty cổ phần Chế biến dừa Á Châu, Công ty cổ phần Đầu tư Dừa Bến Tre (Beinco)…
Trong đó, có nhiều sản phẩm chế biến sâu như: sữa dừa, bột sữa dừa, kem dừa, dầu dừa tinh khiết, nước dừa giải khát đóng lon, nước dừa tươi đóng lon, thạch dừa thực phẩm, thạch dừa dùng làm mỹ phẩm, các sản phẩm tinh chế từ xơ dừa và mụn dừa như lưới xơ dừa, đệm xơ dừa tráng cao su, thảm xơ dừa các loại, mụn dừa tinh chế dạng khối, dạng bột, dạng ép khuôn, than hoạt tính, mỹ phẩm, thủ công mỹ nghệ…
Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư Dừa Bến Tre Trần Văn Đức cho biết: “Đến nay, công ty có nhiều dòng sản phẩm như: nước cốt dừa đóng lon, nước cốt dừa đậm đặc, dầu dừa nguyên chất, sữa dừa uống có thạch dừa, nước dừa có ga… Thị trường xuất khẩu của công ty hiện đã mở rộng ra hơn 43 quốc gia. Đặc biệt, thương hiệu độc quyền “Delta Coco” của Beinco đã có mặt ở châu Mỹ, châu Âu, Trung Đông… đồng thời đang giao dịch trên sàn thương mại điện tử cả trong nước và nước ngoài”.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Văn Tân cho biết: “Năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phê duyệt đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030, trong đó xác định cây dừa là một trong 6 loại cây công nghiệp chủ lực quốc gia. Tỉnh Vĩnh Long cũng đã xác định dừa là cây trồng chủ lực để tập trung chỉ đạo phát triển sản xuất bền vững để hướng tới xuất khẩu. Đến năm 2030, toàn tỉnh dự kiến sẽ mở rộng diện tích trồng dừa lên khoảng 132 nghìn ha. Trong đó, diện tích đạt tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ gắn với cấp mã số vùng trồng khoảng 40 đến 50 nghìn ha phát triển vùng nguyên liệu tập trung ở các xã vùng ngọt và ngọt hóa của tỉnh. Đồng thời, có ít nhất 30 đến 50 doanh nghiệp liên kết với các hợp tác xã sản xuất dừa xây dựng vùng nguyên liệu phục vụ chế biến và tiêu thụ các sản phẩm từ dừa có giá trị gia tăng cao để phát triển bền vững chuỗi sản phẩm dừa…”.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lữ Quang Ngời cho rằng, với vai trò là trung tâm sản xuất và chế biến dừa lớn nhất cả nước, Vĩnh Long đang tích cực chuyển dịch ngành dừa theo hướng hiện đại, tích hợp đa giá trị và thân thiện môi trường. Để hiện thực hóa định hướng này, tỉnh đã và đang mời gọi các dự án đầu tư trọng điểm vào lĩnh vực nông nghiệp nói chung và ngành dừa nói riêng. Bên cạnh đó, tỉnh đang phát triển các khu công nghiệp trọng điểm như Đông Bình, Gilimex, Cổ Chiên và Ngũ Lạc, với tổng quy mô hàng trăm ha, sẵn sàng tiếp nhận các nhà máy chế biến sâu các sản phẩm từ dừa như dầu dừa tinh luyện, nước cốt dừa đóng lon, than hoạt tính từ gáo dừa, mỹ phẩm sinh học và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ xơ, mụn dừa. Trong đó, đặc biệt ưu tiên các nhà đầu tư có công nghệ tiên tiến, tư duy phát triển xanh và chiến lược phát triển chuỗi giá trị bền vững.
Không dừng lại ở sản xuất, tỉnh Vĩnh Long còn định hướng phát triển ngành dừa gắn kết với du lịch sinh thái và sản phẩm OCOP. Các dự án như Khu du lịch Cồn Tân Mỹ, Ao Bà Om hay Di sản đương đại Mang Thít mở ra cơ hội hình thành các điểm tham quan làng nghề, trải nghiệm ẩm thực từ dừa, phát triển các thương hiệu đặc sản như dừa sáp, kẹo dừa, rượu dừa, mỹ phẩm từ dừa hữu cơ,… Đồng thời, tỉnh đang xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi để khuyến khích các dự án đầu tư vào chế biến sâu, phát triển sản phẩm hữu cơ, thương hiệu quốc tế và chuyển đổi số toàn chuỗi ngành hàng dừa.
