Dưới chân cầu Long Biên

Đó là một chiều đông cuối năm với cái nắng mật ngọt đang thay thế cho cơn gió bấc tràn xuống bờ đê, cái nắng ấy tung tăng nhảy múa như một đứa trẻ bị nhốt trong nhà nhiều giờ được mẹ mở cửa cho quà, cái nắng ấy dường như muốn bật tung chiếc then cài tạm bợ của những miếng gỗ chắp vá, hình thành ra thứ được gọi là cửa giả nơi những nóc nhà liêu xiêu xóm ven sông này.
Ảnh: LÊ MINH
Ảnh: LÊ MINH

Người đàn bà tựa vào chiếc ghế nhựa mầu xanh nhìn tôi với ánh mắt không dò xét, có đôi phần cởi mở, thân thiện. Nhưng có lẽ bà không khỏi thắc mắc khi tôi lang thang một mình qua những dãy nhà trọ lụp xụp, bãi đất trống với ngổn ngang thùng xốp, xe kéo và những tấm prô xi-măng cũ kỹ.

Lại gần làm quen, tôi biết bà quê ở Bắc Giang và đã ngoài 60 tuổi. Khuôn mặt đen sạm, loang lổ những đồi mồi, những vết chân chim xếp chồng lên nhau như đã được định vị đúng chỗ, nhiều nhất là ở khóe mắt, vầng trán. Bỗng tôi quá ấn tượng với người đàn bà bởi nụ cười luôn thường trực trên gương mặt khắc khổ, bà nhìn tôi bằng nụ cười hiền hậu, ánh mắt hướng về phía sông Hồng xa xăm... Có cảm giác cái nhìn ấy không bờ bến, không điểm dừng, nó cứ mênh mông hun hút một điều gì đó vô tận, mà không thốt bằng lời.

Thế rồi bà kể cho tôi nghe về cuộc sống của dân thập phương chọn nơi đây là bến đỗ, đa phần là những người lao động nghèo, trong đó có cô Thu Ngọc. Thu Ngọc sinh năm 1992 và làm mẹ đơn thân của 3 đứa trẻ, đứa lớn nhất 10 tuổi, đứa nhỏ nhất mới 3 tuổi đầu.

Cứ bảy, tám giờ tối sau khi ru đứa nhỏ nhất say ngủ thì bà và mọi người cùng cô Thu Ngọc sẽ đi ra chợ đầu mối. Ai thuê gì thì làm nấy, bốc hàng, kéo hàng, bê những thùng xốp, những sọt hoa quả từ trên các xe ô-tô tải xuống cho chủ hàng... May mắn thì mỗi người kiếm được đôi ba trăm nghìn đồng là tươm rồi, cũng có đêm vất là vậy mà chẳng ai thuê. Người trẻ thì còn dễ chứ có người già lụ khụ không bê, không kéo nổi những bao hàng nặng, đành phải đi nhặt những vỏ bìa, nhặt nylon để bán kiếm vài chục. Không khí chợ đầu mối về đêm nhộn nhịp khác hoàn toàn với ban ngày. 4, 5 giờ sáng sau một đêm vất vả, họ trở về ngủ để lại sức, cuộc sống cứ thế xoay tròn với những cuộc đời tồn tại ở đây. Nên lúc này xóm im ắng lắm, có chăng chỉ vài đứa trẻ tha thẩn chơi với những chú cún hiền lành, hoặc là một vài người già khó ngủ, lầm lụi như một bức tranh ngược với sự sầm uất, nhộn nhịp bên kia phố.

Cơn gió nhẹ thổi từ mặt sông chạy lên ập vào tôi và đám cải vàng cùng lũ trẻ, tôi bỗng nặng lòng với những ánh mắt ngây thơ ấy, những ánh mắt chưa có giấy khai sinh, chưa được đi học ở nơi này. Tôi hỏi bà Tết nhất thì sẽ thế nào, bỗng khuôn mặt bà bừng sáng với nụ cười nhưng hiền hậu, vẫn ánh mắt như gió sông man mác. Có lẽ với người đàn bà ấy thì ngày nào cũng là Tết, chỉ cần có sức khỏe để mỗi đêm kiếm được vài trăm nghìn đồng, sáng sáng trở về thấy các cháu được ăn no, vui cười và được đi học thì lúc nào với bà cũng là Tết rồi.

Phía mắt tôi là lênh đênh những con thuyền chòng chành bé nhỏ, là nhấp nhô những căn nhà tạm, là chiếc cầu chứng nhân của thời gian, chiếc cầu với một gam mầu trầm ắng ngày ngày nằm nghe những mảnh đời trôi, những bộn bề thăng trầm, những lần tàu chia ly và hội ngộ...

Bên sông, bông cải cuối mùa vàng lên mặt trời, vài cây đào đã bung nụ trổ hoa.

Có thể bạn quan tâm

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ảnh: SONG ANH

Một thời... áo vá

Những cơn gió se se đã gõ cửa hiên nhà, nhắc tôi rằng phải soạn sửa tủ áo quần cho con. Tôi lôi từng chồng áo len, áo khoác dày ra gấp gọn, xếp thành hàng ngay ngắn.

Minh họa: NGUYỄN VÂN CHUNG

Chiếc hộp gỗ

Bóng núi như tấm áo choàng đen thẫm phủ lên những mái nhà sàn cheo leo. Mối rừng ùa ra từng đám béo mẫm, trắng xóa. Chúng bay chán chê rồi đậu kín mặt đất, bãi cỏ, cành cây… Mối chưa kịp tản đi thì chuồn chuồn lại kéo về đàn đàn lũ lũ. Mất điện. Mưa xối xả. Gió điên cuồng gầm rú. Cây cối đổ gãy răng rắc.

Chợ đêm sinh viên ở làng đại học. Ảnh: VNE

Quán lẩu “ký ức”

20 năm về trước, ở “Làng đại học Thủ Đức” có một quán lẩu mà đám sinh viên nghèo luôn thuộc nằm lòng. Quán bình dân, bán đúng hai món lẩu giá rẻ với đa phần khách là sinh viên, gọi món thì ít, xin thêm thì nhiều.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Kệ sách ở đảo X

Trong túi xách ra đảo X đợt đó của ông giáo chỉ có ba bộ đồ thay đổi, còn lại là sách.

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Hà Nội một ngày mưa bão, tôi nhận điện thoại từ Mỹ Anh - một người bạn học, “trên Ngọc Chiến họ alo, muốn xin cái nhà ăn cho các cháu. Anh đi thực địa được không?”. Ngọc Chiến, là một xã của huyện Mường La, Sơn La trước đây, nằm giữa núi rừng Hoàng Liên, giáp ranh với Mù Cang Chải (Yên Bái).

Ảnh: HẢI ANH

Thả một hòn đá xuống dòng sông

Cửa sổ nhà tôi mở góc nhìn ra một góc phố đông đúc, nhộn nhịp. Ngày ngày, nhìn dòng xe chen chúc như những đàn kiến hối hả chạy trốn trước cơn mưa, tôi tự hỏi: Ngoài kia mọi người vội vàng như thế, nếu mình sống chậm lại, liệu có bị bỏ rơi ở phía sau?

Minh họa: NGUYỄN MINH

Bến lang thang

Cuối chiều, xe dạt về vùng ven thành phố, Quan ôm chiếc võng vào rừng tràm, cột nó lên thả mình lắc lư, hát vài câu rồi ngủ vùi lúc nào không biết. Khi bị đánh thức bởi người đàn ông da ngăm đen, tay lăm lăm máy cưa, chân đi giày dân quân bó chắc quần vải anh mới chợt tỉnh.

Thu chạm miền biên viễn

Đó là miền đất thẳm sâu thương nhớ, với những ai từng ở nơi này, đã đi quá xa bây giờ trở lại.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những cơn mưa đi lạc

Là khi đang nắng rang trời! Miền trung mùa nắng như chảo dầu sôi có thể tráng được trứng, ấy vậy nói mưa là mưa, như không! Lam đứng ngoài ban-công ngửa tay hứng mưa vừa nghe Thủy nói một câu nghe hờn:

Ảnh: HẢI ANH

Trong mỗi chúng ta có mùa lau trắng

Cơn mưa cuối cùng vừa dứt, dòng sông lại mở lòng ra với trời, với đất. Con nước thôi cuộn mình, chỉ còn khoảng lặng mênh mang, nơi lau trắng bắt đầu thức dậy. Lau trải dài dọc hai bờ, bay bay theo làn gió. Mỗi lần thấy lau nở, lòng tôi lại rưng rưng vừa bình yên, vừa nao nao, gặp lại chính mình của những năm tháng cũ.

Ảnh: SONG ANH

Vòng tay trong mưa

Bà từng ôm đứa cháu nhỏ trong một cơn mưa, không phải để che roi mà như muốn che cả bầu trời cho một mầm non vừa nhú.

Ảnh: SONG ANH

Chiếc xe cổ tích

Tôi lại ngồi tỉ mẩn lau lại từng cái nan hoa, vành bánh chiếc xe đạp như lau đi lớp bụi thời gian bám vào ký ức mà chiếc xe ấy đã gắn bó với gia đình tôi tròn nửa thế kỷ.

Minh họa: NGUYỄN NGHĨA CƯƠNG

Về cùng suối Nhớ

Mây vẫn ầng ậc nước, trên dãy núi xa xa, Thái cảm giác cái âm u vẫn chưa tan biến, dẫu mưa lũ đã đi qua năm ngày.

Quán sinh viên. Ảnh: NAM ANH

Quán U Phong

Tầng 2 của phòng đào tạo Phân viện Báo chí và Tuyên truyền hôm ấy chật kín sinh viên. Đó là hôm nhà trường bắt đầu trả bằng tốt nghiệp cho lứa sinh viên năm cuối. Hai cái cầu thang ở hai đầu hiên lố nhố kẻ đứng, người ngồi.

Trình diễn hát hố tại một sự kiện văn hóa. Ảnh: LÊ MINH

Tiếng hát hố còn vang trong gió

Khi trong lòng còn giữ được một khoảng trong trẻo để quay về, người ta sẽ bớt lạc bước giữa những chênh vênh của đời sống.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Nghĩa anh em

Ông Nhân thảng thốt gọi “Thiện!” rồi ngồi sụp xuống ôm ông Thiện chặt cứng. “Thiện ơi… anh tìm em cực khổ quá… Có việc gì thì anh em nương tựa nhau chứ sao đi ăn nhờ ở đậu vậy em ơi?”. Mọi người trong khu xưởng mộc Bồ Đề đồng loạt ngừng tay.

Bới cát tìm dã tràng. Ảnh: SONG ANH

Còn trong nỗi nhớ

Làng quê tôi độc canh cây lúa. Một đời bùn đất, người dân quê tôi xưa vẫn nghèo như rơm rạ, bữa ăn lấy các loại mắm làm đầu. Nhưng tôi nhớ, làng tôi cũng có những người cả đời không mấy khi phải lội xuống bùn. Đó là những người làm nghề câu cáy hôi, trong đó có bác dâu tôi.

Ảnh: HẢI ANH

Bánh lá quà quê

Sau nhiều năm đi chợ, tôi dần hình thành cho mình một thói quen. Hễ là đồ ăn, thực phẩm gì không nhất thiết phải lưu trữ lâu quá, tôi sẽ mua những thức bánh lá, quà quê ở cái chợ ngách gần nhà.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Giông chiều

Đàn mối từ đâu túa ra, bay vòng trên đầu rồi lao thẳng vô người Vy. Cảm giác sợ hãi dấy lên đột ngột rồi tan biến.

Ảnh: SONG ANH

Người mẹ nuôi lao công

Cánh cửa tối mầu của căn chung cư cũ khẽ kêu cót két. “Đây là mẹ nuôi của bố”... Nó chỉ kịp nghe loáng thoáng như vậy khi lọt vào vòng tay chặt đến nghẹt thở cùng với những âm thanh lạ lẫm của một thứ ngôn ngữ kỳ lạ.

Ảnh: ANH QUÂN

Chiếc đèn ông sao mùi tre ngâm

Trung thu bây giờ đã khác nhiều. Phố xá rực rỡ ánh đèn điện, lồng đèn chạy pin sáng nhấp nháy, tiếng nhạc phát ra vui nhộn. Trẻ con giờ cầm đèn đi rước cũng chẳng lo tắt nến giữa đường. Nhưng cứ mỗi lần nhìn thấy ánh sáng ấy, lòng tôi lại dấy lên một nỗi bồi hồi khó tả…

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những tờ báo, những bước chân

Thỉnh thoảng Son chán ghét bản thân khủng khiếp. Nhất là lúc đang ướm thử đôi giày cao gót mầu bạc đính đá lấp lánh trong cửa tiệm sáng choang.

Kancha trong một chuyến bay dù lượn.

Hai người bạn ở Nepal

“Swayambhunath, mặt trời, đẹp”, Sumi nói vài từ tiếng Anh cơ bản, xoay camera điện thoại về phía ánh mặt trời trên đỉnh tháp. Thời gian đầu, Sumi vẫn hay đều đặn gọi video call cho chúng tôi, khoe mỗi khoảnh khắc như thế.