Cơ hội bứt phá cho Thành phố Hồ Chí Minh

Khẩn trương vào việc

Ngay sau khi Quốc hội bấm nút thông qua, Thành phố Hồ Chí Minh đã họp khẩn để cụ thể hóa Nghị quyết 98 sửa đổi, triển khai nhiều phần việc cụ thể. Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cho rằng, giai đoạn này, các đầu việc cần linh hoạt, không cầu toàn vì phải thực hiện cùng lúc nhiều nhiệm vụ nhằm kịp trình kỳ họp Hội đồng nhân dân Thành phố thông qua vào cuối tháng 12. Các phần việc cụ thể đã được phân công cho từng sở, ngành với mốc thời gian hoàn tất rõ ràng. Người đứng đầu chính quyền thành phố yêu cầu các sở, ngành không chỉ phối hợp với nhau thực hiện nhiệm vụ được giao mà cần phối hợp với các chủ đầu tư đã đăng ký thực hiện những dự án đặc thù có trong nghị quyết.

Theo ông Được, vấn đề đặt ra hiện nay không chỉ là khuôn khổ thể chế, mà nằm ở giải pháp tổ chức thực hiện sao cho hiệu quả, đưa nghị quyết nhanh chóng đi vào đời sống. Nghị quyết sửa đổi không chỉ mở ra không gian chính sách mới, mà còn đặt lên vai Thành phố Hồ Chí Minh trách nhiệm tiên phong với lộ trình phát triển mạnh mẽ hơn, đặc biệt về quy hoạch, đất đai, phát triển định hướng giao thông công cộng và thu hút nhà đầu tư chiến lược. Mục tiêu xuyên suốt là tạo cho thành phố một “chiếc áo thể chế mới” đủ rộng, đủ đẹp, đủ mạnh để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn vươn mình, tương xứng với kỳ vọng về một siêu đô thị, đầu tàu tăng trưởng của cả nước.

Thời gian qua, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã chủ động, tích cực phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành Trung ương xây dựng, hoàn thiện các nội dung triển khai Nghị quyết 98. Song song đó, thành phố cũng chuẩn bị các đề án, chương trình hành động cụ thể nhằm bảo đảm các cơ chế, chính sách đặc thù được vận hành thông suốt, không bị ách tắc ở khâu thực thi. Thành phố chỉ xin cơ chế, không xin tiền và sẵn sàng là nơi thí điểm các chính sách mới, đặc biệt là các chính sách, mô hình phát triển kinh tế. Giai đoạn tới, thành phố sẽ kiến trúc lại không gian phát triển theo hướng đa cực - tích hợp - kết nối. Thành phố cam kết tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư và các chuyên gia, xây dựng môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, công bằng, tạo ra những đột phá mới.

TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98 nhận định, các nội dung sửa đổi, bổ sung lần này đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh thể chế cho Thành phố Hồ Chí Minh sau quá trình sáp nhập. Việc tháo gỡ một số quy trình, thủ tục trong Nghị quyết 98 đã đẩy mạnh quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của thành phố. Nhờ vậy, 5 trụ cột tăng trưởng của siêu đô thị này sẽ có thêm động lực tăng tốc, quy mô phát triển được mở rộng, chính sách thu hút các nhà đầu tư lớn cũng trở nên thông thoáng hơn.

Ông Lịch cho hay: “Từ kinh nghiệm triển khai Nghị quyết 98 trong thời gian qua, lần này, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ làm nhanh chóng, hiệu quả hơn. Quan trọng nhất là khâu triển khai. Cần cụ thể hóa các nội dung bằng quy định rõ ràng, đồng bộ”.

Tận dụng thời cơ

Sau hợp nhất hành chính, Thành phố Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị với dân số hơn 14 triệu người, lực lượng lao động khoảng 7,28 triệu người. Hiện nay, thành phố đóng góp 23,5% GDP cả nước, thu ngân sách dự kiến hơn 750 nghìn tỷ đồng. GRDP bình quân đầu người của thành phố ước đạt 220 triệu đồng, gấp 1,7 lần bình quân quốc gia.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 trong điều kiện như hiện nay là rất kịp thời, nếu không, thành phố sẽ mất nhiều cơ hội phát triển. Tuy nhiên, để tận dụng tốt nhất cơ chế đặc thù, sắp tới, thành phố phải xây dựng chương trình hành động với từng hạng mục cụ thể, khu vực ưu tiên, ngành mũi nhọn và sẵn sàng triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong nhiều dự án.

Theo ông Lê Văn Thinh, Phó Trưởng ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, Nghị quyết 98 sửa đổi mở ra nhiều chính sách vượt trội hơn so với các quy định pháp luật hiện hành, thậm chí có những nội dung mang tính “mở đường” mà một đô thị năng động cần nắm bắt kịp thời trên hành trình bứt phá. Đây được xem là “chìa khóa”, là cơ sở quan trọng giúp Thành phố Hồ Chí Minh tháo gỡ các điểm nghẽn tồn tại lâu nay trong triển khai nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Từ đó, thành phố mạnh dạn đầu tư cho các mô hình mới, đặc biệt là khu công nghiệp xanh, khu công nghiệp sinh thái, phù hợp với xu hướng chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển bền vững trong thời gian tới. Trên nền tảng này, thành phố có thêm điều kiện thiết lập môi trường sống và làm việc hiện đại, đạt chuẩn quốc tế, thu hút chuyên gia nước ngoài cũng như lực lượng lao động chất lượng cao cho nhiều ngành nghề trọng điểm. Bên cạnh các chính sách đầu tư tập trung, nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố đóng vai trò quan trọng trong quá trình cạnh tranh công bằng và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Vốn đầu tư FDI của thành phố trong năm qua là 8,9 tỷ USD, tăng hơn 30% so với cùng kỳ. Trong đó, hơn 2 tỷ USD đầu tư cho lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, đúng với định hướng phát triển đặt ra cho giai đoạn này. Năm 2026, Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu tăng trưởng “2 con số” cùng các thay đổi vượt bậc đa lĩnh vực theo tiêu chí tạo chuyển biến thực chất, rõ nét, đo lường được trong phương thức quản trị, phát triển kinh tế và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Thành phố đề ra 5 nhóm chỉ tiêu về kinh tế, văn hóa - xã hội, phát triển đô thị - bảo vệ môi trường, cải cách hành chính và bảo đảm an ninh với 26 chỉ tiêu thành phần. Cùng với đó là 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm khơi thông mọi nguồn lực.

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 đã tạo thêm nhiều cú huých giúp Thành phố Hồ Chí Minh tận dụng tốt thế mạnh hiện có. Với quy mô kinh tế vượt 120 tỷ USD cùng hệ sinh thái hàng trăm nghìn doanh nghiệp và hộ kinh doanh như hiện nay, thành phố đòi hỏi một thể chế tương thích, linh hoạt và vượt trội hơn.

Ông Ngân lý giải, Nghị quyết 98 sửa đổi đã tạo thêm cơ chế giúp Thành phố Hồ Chí Minh huy động nguồn lực xã hội, bù đắp hạn chế từ tỷ lệ điều tiết ngân sách còn thấp so với nhu cầu phát triển thực tế. Trong bối cảnh ngân sách giữ lại chỉ đáp ứng một phần nhỏ, việc mở rộng cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược là yêu cầu mang tính sống còn. Nghị quyết sửa đổi đã bổ sung danh mục dự án ưu tiên, trải rộng trên nhiều lĩnh vực then chốt như hạ tầng, văn hóa, y tế, môi trường, trung tâm tài chính, khu thương mại tự do và logistics.

Cùng với đó là việc tháo gỡ vướng mắc trong các hợp đồng BT, tăng phân cấp, phân quyền trong công tác quy hoạch, cho phép khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận các dự án hạ tầng lớn như đường sắt đô thị, vành đai, cao tốc. Đây được xem là những “đòn bẩy” quan trọng để hình thành các cực tăng trưởng mới, gắn kết hạ tầng giao thông với phát triển đô thị và kinh tế. Điều quan trọng nhất lúc này là thành phố cần sớm hoàn thiện các đề án cụ thể, trình hội đồng nhân dân ban hành nghị quyết triển khai, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến đầu tư theo hướng minh bạch, hiệu quả, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Về lâu dài, thành phố cần được nghiên cứu xây dựng một khung pháp lý riêng, hướng tới luật về đô thị đặc biệt.