Hơn mười năm nuôi tôm hùm ở phường Sông Cầu (tỉnh Đắk Lắk), anh Nguyễn Văn Nam chưa từng chứng kiến thiệt hại nào nặng như lần này. Niên vụ này, gia đình đầu tư 90 lồng tôm, chuẩn bị thu hoạch. Chiều 19/11, nước lũ bất ngờ đổ ra biển, mang theo nước ngọt đục, làm môi trường thay đổi đột ngột.
“Chỉ vài giờ nước bạc tràn về là tôm chết trắng lồng. Hàng trăm nghìn con tôm sốc nước, gia đình gần như mất trắng cả mùa vụ”.
Thiệt hại kinh tế gần 100.000 tỷ đồng
Bà Lê Thị Gái (khu phố Trung Trinh, phường Sông Cầu) người có hơn 15 năm làm nghề cung cấp thức ăn, con giống và hỗ trợ kỹ thuật cho các bè nuôi cũng lao đao theo dòng nước lũ. Công việc vốn đều đặn quanh năm, nhất là vào giai đoạn cuối vụ khi nhu cầu thức ăn tăng mạnh, bỗng chốc tê liệt. Khi hàng loạt bè thông báo tôm chết và yêu cầu tạm dừng toàn bộ đơn hàng, nguồn thu của gia đình bà lập tức “đứt gãy”.
Ngoài nguồn thu, kho hàng của bà Gái cũng chịu thiệt hại nặng khi nước triều dâng. Hơn 200 bao thức ăn, vitamin và chế phẩm sinh học, hoàn toàn bị ướt, không thể sử dụng. Điều khiến bà trăn trở nhất không phải thiệt hại trước mắt, mà là tương lai của cả nghề nuôi tôm tại địa phương. Nhiều hộ mất trắng, bè hư hỏng, không biết lấy vốn đâu để làm lại.
“Nếu họ không nuôi được nữa, nghề buôn bán nhỏ như tôi cũng coi như chấm dứt. Mấy chục năm dựa vào cái vịnh mà sống, giờ không biết xoay xở sao”, bà Gái bày tỏ.
Ảnh hưởng của mưa lũ không dừng lại ở những vùng ven biển. Nhiều doanh nghiệp sản xuất tại miền trung cũng chịu thiệt hại nặng nề khi nước lũ tràn vào các khu công nghiệp. Hàng loạt nhà máy từ Quảng Trị đến Phú Yên chìm trong biển nước, hoạt động bị gián đoạn, nguyên vật liệu và máy móc hư hỏng hàng loạt.
Tại Khu công nghiệp Phú Tài (tỉnh Gia Lai), Công ty cổ phần Nệm gối Quy Nhơn (cơ sở sản xuất lớn của ngành nệm, mút và may mặc) chịu thiệt hại nặng nhất. Trong đợt lũ lên nhanh, toàn bộ nhà xưởng, hệ thống máy móc, kho nguyên liệu và thành phẩm đều bị ngập. Dù cán bộ, công nhân công ty đã khẩn trương vệ sinh, thu dọn ngay khi nước rút, doanh nghiệp vẫn chưa thể thống kê hết thiệt hại. Đây cũng là tình trạng của hầu hết doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Phú Tài.
Tại Công ty cổ phần Giày Bình Định, thiệt hại cũng không kém phần nghiêm trọng. Nhà xưởng bị ngập sâu nhiều giờ, khiến nhiều thiết bị quan trọng hư hỏng hoàn toàn. Bà Nguyễn Thị Thu Hằng, Giám đốc công ty cho biết, đơn vị đã nỗ lực ứng phó từ rất sớm và huy động toàn bộ lực lượng dọn dẹp ngay khi nước rút, nhưng sự cố lại xảy ra đúng thời điểm cao điểm đơn hàng cuối năm.
“Nếu tiến độ giao hàng tiếp tục bị gián đoạn, doanh nghiệp có nguy cơ bị hủy hợp đồng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu mà còn tác động lớn đến uy tín với đối tác lâu năm”.
Nhiều chính sách hỗ trợ
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thanh Hà cho biết, các cơn bão và mưa lũ sau bão từ tháng 7/2025 đến nay đã gây ảnh hưởng tới khoảng 250.000 khách hàng với dư nợ gần 60.000 tỷ đồng. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã chủ động triển khai quyết liệt, kịp thời với tinh thần trách nhiệm cao nhất các giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vay vốn bị ảnh hưởng, trong đó có các chương trình, gói tín dụng với lãi suất thấp hơn lãi suất cho vay thông thường để khôi phục sản xuất, kinh doanh.
Cụ thể, NHNN đã có 5 chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài và NHNN chi nhánh tại khu vực có địa phương bị ảnh hưởng bởi bão, lũ. Đồng thời khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng vay vốn để kịp thời áp dụng biện pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho khách hàng.
Các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho nhiều khách hàng và giảm lãi suất từ 0,5%-2%/năm trong 3-6 tháng cho gần 24.000 khách hàng với dư nợ khoảng 14.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, triển khai các chương trình cho vay khôi phục sản xuất, kinh doanh sau bão với lãi suất ưu đãi quy mô khoảng 70.000 tỷ đồng. Đến nay, các TCTD đã giải ngân cho vay gần 1.500 tỷ đồng cho khoảng 6.500 khách hàng. Riêng với ngành nông, lâm, thủy sản, các TCTD đã giải ngân cho vay khoảng 600 tỷ đồng cho khoảng 4.000 khách hàng.
Trên cơ sở đề xuất của Ngân hàng Chính sách xã hội, ngày 4/12/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định 2654 trong đó quy định giảm lãi suất cho vay 2%/năm trong ba tháng (từ tháng 10 đến tháng 12/2025). Khoảng ba triệu khách hàng bị ảnh hưởng do bão, lũ tại 22 tỉnh, thành phố dự kiến được hưởng số tiền lãi hỗ trợ hơn 1.100 tỷ đồng.
Đối với cơn bão số 13 gây thiệt hại tại bốn địa phương, gồm Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Khánh Hòa, Ngân hàng Chính sách xã hội đang khẩn trương hoàn thiện thủ tục để tiếp tục trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định giảm 2%/năm lãi suất cho vay trong ba tháng (từ tháng 10 đến tháng 12/2025). Khoảng gần một triệu khách hàng bị ảnh hưởng sau bão số 13 tại bốn địa phương trên dự kiến được hỗ trợ số tiền lãi khoảng gần 300 tỷ đồng.
Theo Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi, ở cấp độ Trung ương, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xuất ngân sách Trung ương năm 2025 với tổng số tiền hơn 6,8 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại, nhằm bảo đảm nguồn kinh phí khẩn cấp đáp ứng các yêu cầu trong công tác khắc phục hậu quả thiên tai, bão, lũ.
Thứ trưởng cho biết thêm, trong các thiết kế chính sách thuế phí của chúng ta cũng đã quy định rất rõ ràng. Luật Quản lý thuế quy định rất rõ là những tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp bị thiệt hại do thiên tai bất khả kháng như bão, lũ sẽ được xem xét, cho giãn thuế và gia hạn thời gian nộp thuế.
Bên cạnh đó, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp cũng có quy định là doanh nghiệp được tính chi phí thiệt hại bất khả kháng do thiên tai, bão, lũ vào chi phí hợp lý, hợp lệ của doanh nghiệp. Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng tương tự như Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, cá nhân nào bị thiệt hại được xem xét để tính giảm trừ. Ngoài ra, Luật Thuế tài nguyên cũng có quy định tương tự đối với những trường hợp tai nạn hoặc thiên tai bất ngờ, được xem xét miễn và giảm thuế...
Bộ Tài chính hiện đang chủ động có những hướng dẫn rất cụ thể cho địa phương, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân ở trên địa bàn hiểu và nắm rõ các quy định đó để có thể được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với thuế, phí và chính sách hỗ trợ khắc phục hậu quả của thiên tai. Các tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm trên địa bàn xảy ra thiên tai phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân bị thiệt hại để triển khai bảo hiểm theo hợp đồng, đồng thời có những hướng dẫn cụ thể nhất, tạo điều kiện thuận lợi nhất và nhanh nhất để bồi hoàn cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm.
"Trong quá trình đó, chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tất cả các địa phương có thiệt hại, các bộ, ngành có liên quan để vừa tính giải pháp về tài chính xử lý khẩn cấp các hậu quả, đồng thời có tính đến những giải pháp tài chính khác để khôi phục dần dần và xây dựng được những hạ tầng kinh doanh, tăng khả năng chống chịu thiên tai xảy ra trong tương lai và giảm nhẹ thiệt hại của người dân, doanh nghiệp", Thứ trưởng Bộ Tài chính thông tin.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, tình hình thiên tai, lũ lụt dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, gây ảnh hưởng nặng nề. Thủ tướng nêu rõ ước tính sơ bộ tài sản thiệt hại do thiên tai, lũ lụt tính từ đầu năm đã lên tới gần 100.000 tỷ đồng, ước bằng khoảng 0,7 - 0,8% quy mô GDP năm nay. Theo đó, tăng trưởng quý IV/2025 có thể mất 1%, cần có giải pháp bù lại.
