Chiêm nghiệm vô thường cùng mầu nước

Vượt qua gần 2.000 tác phẩm của gần 1.000 tác giả đến từ nhiều quốc gia, tác phẩm “Vô thường” của họa sĩ Nguyễn Toán (36 tuổi) đã giành giải thưởng cao nhất Best of show năm 2023 - giải thưởng mầu nước quốc tế do Watercolor Artist, một trong những tạp chí uy tín hàng đầu thế giới về mầu nước, tổ chức thường niên tại Mỹ. Nhân sự kiện này, phóng viên Thời Nay đã có dịp trò chuyện cùng tác giả Nguyễn Toán (ảnh dưới).
Chiêm nghiệm vô thường cùng mầu nước

PV: Tính biểu tượng và chiêm nghiệm là hai điểm cốt lõi không chỉ trong bức “Vô thường” và còn ở nhiều tác phẩm khác của họa sĩ. Nhưng thay vì chọn con đường siêu thực hay trừu tượng, cốt lõi ấy lại được họa sĩ lựa chọn tả cực chân thực theo chủ nghĩa hiện thực cổ điển. Xin họa sĩ chia sẻ thêm về lựa chọn này?

NT: Mọi thứ đều do cơ duyên. Tôi luôn muốn thay đổi và làm mới mình. Tôi muốn tác phẩm phải gợi ra một thế giới khác trong tâm tưởng người xem. Cũng vẫn là bút pháp vẽ thực nhưng lại không bị lệ thuộc vào thực. Hay nói một cách khác phong cách hiện thực tôi theo đuổi có thông điệp, có ý tưởng và câu chuyện trong tranh. Mà những thông điệp, những câu chuyện ấy chính là những trăn trở, sự chiêm nghiệm của tôi về cuộc sống.

PV: Liên quan nghệ thuật mầu nước, xin họa sĩ chia sẻ những khó khăn trong quá trình nắm bắt và thành thạo nghệ thuật tả thực bằng mầu nước. Vì sao họa sĩ lại lựa chọn thể hiện mầu nước nhưng tạo ra các tác phẩm gần giống như tranh sơn dầu. Điều này có ý nghĩa gì trong ý đồ nghệ thuật của họa sĩ? Và anh có thể cho biết thêm một vài điều nổi bật, riêng biệt và mức độ phức tạp trong kỹ thuật vẽ mầu nước so các chất liệu khác?

NT: Do đặc điểm của mầu nước là tính trong suốt và tính dẫn nên rất khó kiểm soát và khó sửa. Vì đã sai là không tẩy đi được nên phải làm phác thảo rất kỹ càng. Đặc biệt là vẽ mầu nước cổ điển, khó nhất là tạo ra sự tĩnh từ mầu nước. Tôi đến với mầu nước nhờ cái duyên. Thứ nhất là vì tôi học ngành mỹ thuật công nghiệp, thường xuyên phải sử dụng mầu nước để vẽ thâm diễn. Khi đó tôi rất thích thú với mầu nước nên chuyển thành sáng tác chuyên nghiệp luôn. Thứ hai, với tôi chất liệu chỉ là phương tiện vẽ bằng chất liệu gì cũng đều hay cả, miễn sao ta kiên trì nghiên cứu kỹ càng và có kết quả cuối cùng. Hôm nay, tôi có thể vẽ mầu nước nhưng nổi hứng lên tôi lại có thể vẽ mầu nước với phấn và chì. Theo cá nhân tôi, đặc điểm nổi bật của mầu nước chính là sự trong suốt, tính dẫn, sự khó kiểm soát nên tạo ra những hiệu ứng bất ngờ. Khi vẽ theo phong cách hiện thực thì đòi hỏi sự chính xác nhưng có những cách vẽ lại khai thác sự khó kiểm soát đó để tạo ra những hiệu ứng bất ngờ. Nói chung, có rất nhiều cách thể hiện với chất liệu này.

Tác phẩm “Vô thường” giành giải thưởng uy tín. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Tác phẩm “Vô thường” giành giải thưởng uy tín. Ảnh: Nhân vật cung cấp

PV: Xin anh chia sẻ tương quan phát triển giữa tranh mầu nước ở Việt Nam với thế giới. Và nói riêng trong nước, liệu có phải tranh mầu nước đang bị “lép vế” hay đã chuyển mình mạnh mẽ hơn so thời kỳ trước? Cũng đề nghị anh đánh giá thêm về tiềm năng phát triển nghệ thuật tranh mầu nước so các chất liệu khác trong tương lai? Anh có gì chia sẻ gì với các họa sĩ trẻ có ý định dấn thân vào tranh mầu nước không?

NT: Rõ ràng song song sự phát triển của internet, chúng ta được tiếp xúc với nhiều nguồn kiến thức thì mầu nước đã có những chuyển mình mạnh mẽ hơn so thời kỳ trước. Tiêu biểu ở thời kỳ này phải được kể đến một số tên tuổi như họa sĩ Bùi Duy Khánh, người được coi là tiên phong của mầu nước hiện đại, tiếp sau đó là họa sĩ Nguyễn Ngọc Quân, họa sĩ Trương Văn Ngọc, họa sĩ Hồ Hưng, Bảo Huỳnh, Đoàn Quốc, Văn Lâm, Lương Bình…

Mầu nước Việt Nam hiện tại đã phần nào đó tiệm cận so mầu nước thế giới và ngang ngửa với mầu nước trong khu vực Đông Nam Á. Nhưng chân thành mà nói, nếu so một số nước có truyền thống vẽ mầu nước lâu đời như Trung Quốc, Anh, Mỹ, Pháp, Hà Lan, Italia thì vẫn còn chênh lệch tương đối. Như đã nói ở trên, các chất liệu cũng chỉ là phương tiện. Tôi nghĩ mầu nước cũng như các chất liệu khác sẽ đóng góp một vai trò quan trọng song hành.

Riêng về chia sẻ của tôi với các họa sĩ trẻ có ý định dấn thân vào tranh mầu nước, đó là hãy cứ theo đuổi đam mê của mình, làm việc chăm chỉ và hoạt động nghệ thuật nghiêm túc rồi sẽ gặt hái được những thành công.

PV: Xin chân thành cảm ơn những chia sẻ của họa sĩ!

Có thể bạn quan tâm

Cần sớm xây dựng hành lang pháp lý về sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực công nghệ mới. Ảnh: VOV

Nuôi dưỡng văn hóa sáng tạo bằng pháp luật

Sự phát triển mạnh mẽ công nghệ số cùng sự lan tỏa các nền tảng mạng xã hội đặt ra thách thức lớn trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, kiểm soát thông tin và duy trì môi trường văn hóa lành mạnh.

Phòng vẽ của thầy Đỗ Kỳ Huy. Ảnh: NVCC

Vào trường nghệ thuật phải học tư duy và sáng tạo

Nhắc đến Đỗ Kỳ Huy, công chúng yêu nghệ thuật thường hình dung về một nghệ sĩ tài năng. Nhưng bên cạnh đó, anh còn là một giảng viên, một nhà giáo dục nghệ thuật, người dành nhiều tâm huyết cho việc phát triển giáo dục nghệ thuật đương đại của Huế.

Một cuốn sách đã được nhóm ra mắt công chúng.

Kiến trúc dân dụng, ký ức người dân vẫn là khoảng trống lớn

“Tản mạn kiến trúc” là nhóm các bạn trẻ hoạt động trong lĩnh vực di sản, kiến trúc ra đời năm 2019. Ngoài việc xuất bản, tổ chức dịch thuật một số công trình quan trọng, nhóm đang ngày càng chứng tỏ sự dấn thân và tình yêu của người trẻ đối với di sản văn hóa của đất nước thông qua nhiều dự án thu hút cộng đồng, giới nghiên cứu.

Nhà thơ Vũ Quần Phương trong một buổi trò chuyện văn chương. Ảnh: KHIẾU MINH

Tự học nhiều nhất khi gắn bó với sóng nhà đài

Thành lập ngay sau ngày Độc lập 2/9/1945, làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam đã đồng hành cùng đất nước. Với nhà thơ Vũ Quần Phương, 12 năm công tác tại Ban Văn nghệ của Đài đã cho ông nhiều bài học về cuộc sống, về nghệ thuật, càng cho ông nhận chân và theo đuổi đến cùng con đường thơ ca.

Ninh Đức Hoàng Long biểu diễn cùng các nghệ sĩ quốc tế.

“Muốn về gần hơn với khán giả quê hương”

Ở tuổi 34, anh được khán giả và truyền thông châu Âu ưu ái gọi là “sứ giả văn hóa Việt” bởi ngoài kỹ thuật chuẩn mực anh còn luôn tự hào mang theo tinh thần, bản sắc quê hương trong từng vai diễn.

NSƯT Bạch Vân trong một chương trình biểu diễn.

Một đời giữ nhịp ca trù

Ở ngưỡng tuổi 70, NSƯT Bạch Vân vẫn ngày ngày ngồi chỉnh dây đàn đáy, tay gõ phách, luyện thanh trong căn gác nhỏ ở Hà Nội.

Tác phẩm trong sách ảnh của kỹ sư Trần Thành.

"Mỗi bức ảnh đều là dấu mốc của yêu thương"

Hơn một thập kỷ rong ruổi Trường Sa và Nhà giàn DK1, kỹ sư - nhiếp ảnh gia Trần Thành mang theo trái tim lay động trước biển và người. Cuốn sách ảnh “Biển của lòng người” vừa được NXB Thông tin và Truyền thông chính thức ra mắt bạn đọc là kết tinh của những hành trình đầy xúc cảm ấy.

“Xiếc không chỉ dành cho trẻ em”

“Xiếc không chỉ dành cho trẻ em”

“Tôi rất may mắn là người được đi nước ngoài nhiều và có cơ hội học không mất tiền. Mình học và chuyển hóa những cái hay để thành Việt hóa. Rồi mình từ truyền thống lại quốc tế hóa và mang sang giới thiệu với các nước bạn”.

Hoàng Nhật Quang bên tác phẩm của mình.

Vẽ tranh, nghe những điều vô hình

Vẫn là cậu bé người Tày sinh năm 2012 đến từ Lạng Sơn từng gây ấn tượng với giải thưởng Khát vọng Dế Mèn năm 2023. Hoàng Nhật Quang tiếp tục khẳng định cá tính sáng tạo trong triển lãm cá nhân thứ hai tại TP Hồ Chí Minh mang tên “Những linh hồn ẩn giấu 2”.

Cửa mở cho di sản tư liệu Việt Nam

Cửa mở cho di sản tư liệu Việt Nam

Việc bảo tồn và phát huy di sản tư liệu của Việt Nam, đặc biệt là những tài liệu cá nhân và gia đình của các nghệ sĩ, nhà khoa học, nhà văn, nhà báo… ngày càng nhận được sự quan tâm.

Nhà báo Lương Ái Vân.

“Thích những cái tên sách đọc lên mềm mại”

Nhà báo Lương Ái Vân đã hơn 20 năm công tác tại báo Phụ nữ Thủ đô, nhưng khi chị chuyển sang văn chương với bút danh Hồ Điệp Thanh Thanh thì độc giả vẫn có phần ngạc nhiên. Hai cuốn tiểu thuyết “Tìm em giữa ngàn sao lấp lánh” và “Mùa hè năm ấy bên em là mãi mãi” được chị cho ra mắt liên tiếp trong hai năm liền (2023, 2024).

Nghệ nhân Bùi Minh Tự bên tác phẩm “Trang sử vàng”.

“Điêu khắc ánh sáng là nghệ thuật của niềm tin”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), tác phẩm “Trang sử vàng” của Bùi Văn Tự được trưng bày trang trọng tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng nghệ nhân.
“Trong nghệ thuật, sợ nhất dễ dãi”

“Trong nghệ thuật, sợ nhất dễ dãi”

Ca sĩ, NSƯT Hoàng Tùng là cái tên đã quen thuộc với khán giả. So các đồng nghiệp, Hoàng Tùng là nghệ sĩ kín tiếng. Tuy nhiên gần đây Hoàng Tùng liên tục xuất hiện với những sản phẩm mới giàu tính nghệ thuật và chiêm nghiệm. Anh chia sẻ với Thời Nay.
Báo chí kết hợp công nghệ có thể “chinh phục” bạn đọc

Báo chí kết hợp công nghệ có thể “chinh phục” bạn đọc

Phụ san đặc biệt của Báo Nhân Dân, kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước đang thu hút sự quan tâm của đông đảo bạn đọc trên cả nước. Họa sĩ Kim Duẩn (ảnh), người tham gia thiết kế, vẽ phụ san chia sẻ với Thời Nay về sức hút đặc biệt này.
Kiến trúc sư Trịnh Việt A bên công trình đồ sộ do anh và cộng sự thiết kế.

Thiết kế bảo tàng quân sự là vinh dự lớn

Trịnh Việt A là kiến trúc sư trưởng, nhóm thiết kế Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, vừa đoạt Giải thưởng lớn, Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia 2024-2025. Anh chia sẻ, có lẽ bởi là người Việt Nam nên luôn có một khao khát tạo nên một công trình hiện đại, là dấu mốc của một thời đại, nhưng đồng thời phải có yếu tố truyền thống lồng ghép bên trong, để mỗi người khi bước chân vào cảm thấy sự thân thuộc, thoải mái, là kiến trúc của người Việt.
Họa sĩ, nhà điêu khắc Đinh Gia Thắng bên tác phẩm điêu khắc “Cội nguồn hạnh phúc”.

Lớp trẻ đừng bao giờ lãng quên

Họa sĩ, nhà điêu khắc Đinh Gia Thắng là tác giả của nhiều công trình tượng đài nổi tiếng, trong đó quần thể tượng đài “Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng” được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2022. Khao khát thực hiện những tác phẩm mang đề tài gắn với lịch sử, dân tộc, ông chia sẻ với Thời Nay.
Xa Tổ quốc, càng cống hiến nhiều hơn

Xa Tổ quốc, càng cống hiến nhiều hơn

Viết như ngày nào cũng là ngày cuối cùng của mình, tác giả “Đất nước tình yêu” khiến công chúng kinh ngạc về số lượng tác phẩm chị đã sáng tác trong mấy năm trở lại đây. Dù sống xa Tổ quốc nhưng chị luôn hướng về quê nhà và muốn đóng góp ngày càng nhiều hơn cho đời sống âm nhạc.
Nhà văn Trầm Hương (cầm sách) gặp GS, dịch giả Fred Marchant (thứ hai từ trái sang) trong chuyến sang Mỹ năm 2024 để viết sách và làm phim “Giá của hòa bình”. Ảnh: NVCC

Tiền viết văn cũng ở trái tim mà ra

Tâm huyết dấn thân cho văn chương, nhà văn Trầm Hương đã gặt hái được nhiều thành công với những tác phẩm về đề tài chiến tranh cách mạng. Bà chia sẻ với Thời Nay về hành trình sáng tạo cũng như sự thôi thúc từ thực tiễn cuộc sống.
Nghệ nhân Hà Thị Vinh đón du khách nước ngoài thăm ngõ làng Bát Tràng.

“Yêu gốm, xin hãy dấn thân”

Kể về Bảo tàng gốm Bát Tràng (Trung tâm tinh hoa Làng nghề Việt), không thể không nhắc tới người phụ nữ chân chất mà kiên cường, giàu khát vọng: Nghệ nhân Hà Thị Vinh. Gắn bó máu thịt với nghề, bà trở thành một nhân tố truyền cảm hứng về tinh thần mạnh mẽ, luôn sẵn sàng đón nhận sự đổi mới để đưa tinh hoa gốm sứ Bát Tràng vươn xa. Bà đã góp phần quan trọng trong cải tiến công nghệ, tạo dựng thương hiệu, phát triển du lịch sinh thái làng nghề… Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng nghệ nhân Hà Thị Vinh.
Một cảnh trong phim “1982”. Ảnh: MINH LÊ

Đi tìm hiện thực của cảm giác

Phim “1982” của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp đang làm hậu kỳ và dự kiến ra rạp vào mùa thu năm nay. Không đơn thuần là một con số, tên phim còn mang tính biểu tượng, đánh dấu một thời điểm đặc biệt. Phóng viên Thời Nay vừa có cuộc trò chuyện riêng với đạo diễn khi tác phẩm lần này của chị vừa hé lộ những “rung cảm” đầu tiên.
Các nghệ sĩ Nhà hát Múa rối Việt Nam sau một màn diễn.

Cứ “ăn mày dĩ vãng” thì không được

Những năm gần đây, múa rối nước không chỉ hấp dẫn người xem trong nước mà còn chinh phục được khán giả quốc tế. Trong bối cảnh hiện đại, khi nhu cầu thưởng thức nghệ thuật, giải trí ngày càng đa dạng, việc làm mới nghệ thuật múa rối nước đã đặt ra thách thức không nhỏ. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng NSND Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam.