Xây dựng mô hình mới
Những năm qua, trên địa bàn tỉnh Lào Cai, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch tăng cả về số lượng và quy mô. Các khu đô thị, nhà cao tầng được xây dựng ngày càng nhiều. Với đặc thù thành phố Lào Cai đông dân số, cơ sở lưu trú, vui chơi giải trí, nhà hàng nhiều, xen kẽ nhà dân nên tiếp cận chữa cháy thường khó khăn vì lối vào chật hẹp.
Bên cạnh đó, tại các huyện miền núi từ trung tâm huyện đến các xã, bản xa xôi, đường sá hiểm trở, bà con ở nhà sàn, tranh tre nứa lá, sử dụng bếp củi, chỉ một phút bất cẩn xảy ra cháy khó cứu chữa kịp thời. Vụ cháy từng xảy ra tại nhà bà Sò Gì Nhò ở thôn Sín Chải, xã Y Tý, huyện Bát Xát làm một người bị thương là minh chứng điển hình.
Tuyến phố Ngọc Uyển thuộc tổ dân phố Na Cồ, thị trấn Bắc Hà cũng tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy, nổ. Bởi đây là địa bàn tập trung đông dân cư, có nhiều khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng nhưng hệ thống hạ tầng giao thông nhỏ hẹp, các kho chứa hàng hóa phần lớn tận dụng nhà ở với hệ thống điện chưa được đầu tư khoa học, các biện pháp PCCC còn mang tính tự phát.
Nhằm khắc phục những bất cập, trên địa bàn Lào Cai đã xuất hiện mô hình “Tuyến phố an toàn về PCCC”. Theo Chủ tịch UBND thành phố Lào Cai Hoàng Đăng Khoa, mô hình “Khu dân cư liên kết an toàn về PCCC và diễn tập phương án chữa cháy, cứu nạn cứu hộ (CNCH)” tại khu phố Châu Úy, phường Bắc Cường, TP Lào Cai đã ra mắt ngày 18-8 nhằm nâng cao ý thức PCCC của người dân, nêu cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương và tổ dân phố trong xử lý sự cố cháy nổ ban đầu. Trước đó, các mô hình liên kết an toàn PCCC tại khu dân cư Kim Thành 3, 4 với chợ đầu mối nông sản tại phường Kim Tân, khu vực ga Lào Cai bước đầu phát huy hiệu quả.
Cùng với đó, công tác tuyên truyền được các cơ quan chức năng chú trọng đẩy mạnh thường xuyên. Hình thức phong phú bằng trực quan, lồng ghép trong các buổi họp tổ dân phố, họp bản, qua đài báo, ứng dụng zalo, ký cam kết, phát tờ rơi… từ đó ý thức tự giác, chủ động PCCC được nâng cao. Không chỉ nhấn mạnh hệ lụy, thiệt hại nặng nề do cháy nổ gây ra, các kiến thức, kỹ năng chủ động PCCC cũng được phổ biến rộng rãi phù hợp từng đối tượng. Hàng chục lớp huấn luyện nghiệp vụ PCCC& CHCN đã được mở cho lực lượng dân phòng, cán bộ, công nhân viên các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, các đối tượng kinh doanh có điều kiện, tiểu thương các chợ… Cùng với đó là tuyên truyền và diễn tập tình huống cháy nổ tại các trường học, khu dân cư giúp người dân nắm bắt được quy định của pháp luật về PCCC, sử dụng điện, lửa an toàn và cách xử lý phù hợp khi sự cố xảy ra.
Thượng tá Lương Ngọc Cương, Phó Trưởng phòng Cảnh sát (CS) PCCC&CNCH Công an tỉnh Lào Cai chia sẻ: Ở vùng sâu, vùng xa, nhận thức của đồng bào còn hạn chế, rào cản ngôn ngữ dễ “tam sao thất bản”, cán bộ, chiến sĩ phải tuyên truyền ngắn gọn, dễ hiểu, dùng hình ảnh, máy chiếu minh họa thêm, “cầm tay chỉ việc” để bà con thực hành, biết tình huống xảy ra cháy dùng phương tiện gì dập lửa, kỹ năng thoát nạn ra sao, báo cháy thế nào…
Bên cạnh vai trò nòng cốt của lực lượng PCCC&CNCH, còn có sự vào cuộc sâu sát của lực lượng PCCC tại chỗ như dân quân, kiểm lâm, công an viên… trong quản lý, giám sát chặt các hoạt động canh tác nương rẫy; hướng dẫn người dân về kỹ thuật phát dọn thực bì, tuyệt đối không đốt nương, làm rẫy những ngày thời tiết khô hanh giúp ngăn chặn cháy rừng hiệu quả. Việc trồng thảo quả sâu trong rừng già, đến mùa thu hoạch làm lò sấy, nếu xảy ra cháy rừng rất nguy hiểm, cứu chữa phức tạp và bà con chịu thiệt hại trước tiên, nên khi được cán bộ giải thích cặn kẽ và tuyên truyền kỹ lưỡng cách sấy, trông coi, tắt lửa, cách báo tin kịp thời nên người dân đề cao cảnh giác phòng ngừa “giặc lửa”.
Vẫn còn nhiều khó khăn
Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận, có thể thấy, việc quan tâm đầu tư về chế độ chính sách, phương tiện, trang phục hoạt động chỉ đáp ứng được phần nào đòi hỏi thực tế đặt ra, nhất là với lực lượng phòng, chống cháy, nổ ở cơ sở. Một số phương tiện chữa cháy của lực lượng CSPCCC&CNCH đã cũ, lạc hậu. Hiện, cả tỉnh mới có 13 xe chữa cháy, nhiều năm nay đội CSPCCC&CNCH huyện Bảo Thắng và Bắc Hà sử dụng hai xe zin chữa cháy đời cũ từ hồi tách tỉnh, vừa mới được trang bị thêm hai xe đời mới, thang chữa cháy nhà cao tầng mới lên được tầng 9, tầng 10. Điều kiện về doanh trại, trụ sở, sân bãi, mô hình tập luyện chưa bảo đảm đáp ứng được yêu cầu thường trực chiến đấu.
Bên cạnh đó, theo quy chuẩn đô thị, cách 150 m phải có một họng nước chữa cháy nhưng thực tế ở thành phố Lào Cai khoảng cách lên tới cả cây số, nhiều trụ không lấy được nước, thế nên đơn vị phải chủ động “đặt hàng” trước công ty cấp nước nếu xảy ra cháy, đêm hôm cũng có phương án hỗ trợ kịp thời.
Ngoài ra, nhìn chung các nhà xây dựng mới để hoạt động kinh doanh cơ bản tuân thủ tốt thiết kế thi công. Tuy nhiên, với những nhà cao tầng trước kia để ở nay chuyển đổi công năng sang nhà nghỉ, khách sạn, việc bảo đảm quy định cao từ năm tầng trở lên hoặc có khối tích từ 5.000 m3 trở lên, phải thẩm duyệt thiết kế về PCCC đang gặp nhiều vướng mắc. Điển hình tại trung tâm khu du lịch Sa Pa, mật độ xây dựng nhà hàng, nhà nghỉ ken đặc nên có cơ sở lưu trú phải tìm giải pháp tình thế tháo gỡ bằng cách lắp thêm thang bộ ở bên ngoài nhà để thoát hiểm khi có sự cố.
Những biện pháp cần thực hiện hiệu quả trong thời gian tới được lực lượng chức năng Lào Cai xác định là: Đề cao phương châm bốn tại chỗ (lực lượng, phương tiện, hậu cần và chỉ huy); tập trung củng cố, rà soát các phương án trọng điểm và xây dựng mới phương án đối với các cơ sở, khu dân cư có tính chất nguy hiểm cháy, nổ cao; tổ chức thực tập, diễn tập phương án chữa cháy phối hợp nhiều lực lượng với cơ sở trọng điểm như chợ, trung tâm thương mại, nhà cao tầng, nơi tập trung đông người, các cơ sở sản xuất, kho tàng lớn tập trung nhiều tài sản, hàng hóa; tiếp tục triển khai hệ thống cảnh báo cháy nhanh tại thành phố Lào Cai...
Thời gian qua, số vụ cháy tuy giảm nhưng với “giặc lửa” không thể chủ quan. Bên cạnh nỗ lực của lực lượng PCCC&CNCH cũng đòi hỏi người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm hơn trong chủ động PCCC. Bởi thực tế nhiều vụ cháy khi lực lượng chữa cháy đến nơi cũng chỉ kịp ngăn cháy lan.
