Theo truyền thống, một ban nhạc samba bao gồm từ 5 - 15 thành viên nam, mỗi người chơi một nhạc cụ như trống tambourine, đàn cavaquinho... Ban nhạc samba, thường được gọi là “roda de samba”, đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học & Văn hóa LHQ (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của Brazil.
Ngày nay, các nhạc công nữ ở Brazil đã bắt đầu tham gia sâu lĩnh vực nhạc samba vốn trước đây chỉ thuộc về nam giới. Trong năm 2018, một nhóm nhạc samba gồm toàn bộ các thành viên là nữ giới mang tên Samba Que Elas Querem đã ra đời. Mục tiêu của họ là đem lại làn gió mới cho thể loại âm nhạc được yêu mến nhất tại Brazil. “Nếu là nữ nhạc công duy nhất trong một ban nhạc samba, cũng có trường hợp tôi phải đối mặt nhiều lời bàn tán, phê bình tiêu cực từ một số khán giả. Vì vậy, bằng cách thành lập một nhóm với tất cả nhạc công là phụ nữ, chúng tôi sẽ loại bỏ được sự mặc cảm, tự ti đó”, Silvia Duffrayer, thành viên của ban nhạc nữ Samba Que Elas Querem nói.
Anna Furtado, đạo diễn bộ phim tài liệu “Bambas” về lịch sử phụ nữ trong nhạc samba cho biết: “Trước đây, thay vì được hoan nghênh vào ban nhạc samba, phụ nữ buộc phải gắn mình với việc nấu ăn hoặc khiêu vũ. Các ban nhạc samba chỉ có nhạc công nam, trong khi những người phụ nữ phải nhảy múa và đám đông thì hát theo. Thực tế, samba là một nền văn hóa sống và nó phải thích nghi thực tế mới hiện nay”.
Trong thập niên 70 – 80 của thế kỷ trước, nhờ vào giọng hát quyến rũ và xuất sắc mà nhiều nữ ca sĩ samba đã được công nhận, như Dona Ivone Lara, Beth Carvalho, Clara Nunes, Alcione… Có thể kể tới người nổi bật trong số đó là bà Beth Carvalho, 71 tuổi, thuộc số hiếm hoi nữ ca sĩ samba từng đoạt giải Grammy. Bà còn được coi là “mẹ đỡ đầu của samba” nhờ những sáng tác mang tính biểu tượng và sự hết lòng nâng đỡ những nghệ sĩ samba trẻ tuổi trở thành nổi tiếng, như nghệ sĩ Zeca Pagodinho vào những năm 80. Họ là những người đi tiên phong nỗ lực mở đường cho trào lưu phát triển của các ban nhạc nữ ngày nay.
Samba Que Elas Querem, một nhóm nhạc gồm 10 thành viên nữ, hiện là một trong những nhóm samba nổi tiếng nhất ở thành phố Rio de Janeiro. Chương trình biểu diễn ban đêm của nhóm tại các quảng trường công cộng trong thành phố luôn thu hút lượng lớn khán giả, thậm chí khiến nhiều tuyến phố tắc nghẽn. “Tôi nghĩ khán giả đã sẵn sàng chấp nhận sự thay đổi và chờ đợi để xem những người phụ nữ chơi nhạc samba thế nào”, chị Cecilia Cruz, người chơi cavaco (loại đàn dây không thể thiếu trong nhạc samba) cho biết.
Nếu như Samba Que Elas Querem đang thu hút sự chú ý trên các tuyến phố, thì Moça Prosa, một nhóm nhạc samba nữ nổi tiếng khác cũng ở TP Rio de Janeiro đang trở thành hiện tượng, khiến các quán bar luôn chật kín nhờ chương trình biểu diễn của họ. Xu hướng này tiếp tục lan rộng từ cái nôi truyền thống của samba là Rio de Janeiro tới các thành phố khác.
Mặc dù số lượng nhóm nhạc samba nữ còn khiêm tốn so hàng trăm nhóm samba nam giới trên toàn quốc, nhưng sự xuất hiện của Samba Que Elas Querem tại Rio, Samba da Elis tại São Paulo hay Samba Delas ở Porto Alegre… thể hiện bước khởi đầu mạnh mẽ của nữ giới trong dòng nhạc vốn trước đây là “lãnh địa” của phái mạnh.
Bà Kelly Adriano de Oliveira, một chuyên gia hàng đầu nghiên cứu lịch sử phụ nữ trong nhạc samba chỉ ra rằng, samba có nguồn gốc ra đời từ các cộng đồng người da đen nghèo chống lại văn hóa hậu thuộc địa tại Brazil. Bởi vậy, samba hiện tại cũng đổi mới theo một hướng đi tương tự, thể hiện sự phản kháng của những phụ nữ đối với tình trạng bất bình đẳng giới.
