Lạm dụng các từ "tặc", "sạch" và "xanh"

NDO - Ðã có thời gian trên báo chí, người ta sử dụng từ tặc (giặc) một cách vô tội vạ. Bắt đầu: lâm tặc (kẻ chặt phá rừng như giặc), đến cẩu tặc (kẻ bắt trộm chó), ngư tặc (đánh cá bằng điện, chất nổ), vàng tặc (kẻ khai thác vàng), cát tặc, đất tặc, kim tặc (dùng kim đâm phụ nữ)... Việc lạm dụng từ tặc như thế là không đúng nữa, có khi không đúng từ. Tặc là chữ nho, thì đi theo nó phải chữ nho (lâm tặc: lâm là rừng) ghép một chữ nho với một chữ nôm (ví dụ cát tặc) là không đúng (phải gọi là sa tặc).

Gần đây trên báo chí lại xuất hiện, loạn từ sạch và xanh. Bắt đầu từ việc ăn thực phẩm bẩn bị ngộ độc, đường sá không có cây xanh, công viên cây xanh bị phá hoại.

Từ thực phẩm sạch đến rau sạch, thịt sạch, xe buýt sạch đến bàn tay sạch, lương tâm sạch (liêm khiết). Như vậy là việc dùng từ sạch cũng bị loạn.

Tương tự từ xanh thì cũng vậy. Ðầu tiên là nhiên liệu xanh, ý chỉ loại nhiên liệu không gây tổn hại tới môi trường, rồi môi trường xanh, du lịch xanh, đô thị xanh, giao thông xanh. Báo Tuổi Trẻ còn viết: hành quân xanh. Phát động thi ảnh lăng kính xanh, sản phẩm xanh, doanh nghiệp xanh, cách dùng từ như vậy là khó hiểu.

Nếu không được giải thích trước, thì người ta không biết hành quân xanh là gì. Hành quân đi trồng cây hay hành quân dưới hàng cây, ngụy trang bằng lá cây. Ảnh lăng kính xanh là sao chụp ảnh lành mạnh, hay chụp ảnh toàn mầu xanh cây lá?

Chữ xanh và sạch có thể dùng đổi chỗ cho nhau: nhiên liệu xanh, nhiên liệu sạch, môi trường xanh, môi trường sạch...

Tiếng Việt Nam ta giàu và phong phú, từ ngữ đủ để diễn đạt cụ thể sự vật, hiện tượng chứ không khái quát như một số tiếng nước ngoài. Tiếng Pháp: mang, vác, xách, khiêng, gánh, ôm, chở... đều là porter. Muốn nói rõ vác phải nói porter ở trên vai. Muốn nói khiêng phải dùng porter bằng hai vai hai người, treo vật ở giữa cái đòn. Với Việt Nam ta chỉ nói vác, khiêng là người ta hiểu. Cho nên không nên dùng quá nhiều một từ khái quát. Không nên nói nhiên liệu xanh, hoặc điện xanh mà nên nói điện sức gió, sức nước hay năng lượng mặt trời.