Những dấu hiệu đáng báo động
Theo số liệu được công bố gần nhất của Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111, trong tháng 2/2024, Tổng đài can thiệp hỗ trợ 15 ca trẻ bị xâm hại tình dục, chiếm 15,31% trong tổng số ca can thiệp hỗ trợ.
Một trong những ca được Tổng đài 111 ghi nhận, em H.T.T (sinh năm 2010) ở huyện Xín Mần, Hà Giang, có quan hệ với em H.V.S (sinh năm 2007), dù là tình cảm tự nguyện nhưng do T. chưa đủ 16 tuổi nên S. vẫn bị cấu thành tội hiếp dâm trẻ dưới 16 tuổi.
Bác sĩ, TS Nguyễn Thị Tuyết Minh, một chuyên gia về giáo dục giới tính, cho biết: "Mỗi khi xã hội xuất hiện những vụ việc như vậy, nhiều phụ huynh lại vội vã đi tìm các lớp học giáo dục giới tính cho con, bởi lo lắng liệu câu chuyện tương tự có xảy ra với con mình hay không...".
Trên thực tế, phần lớn cha mẹ, người chăm sóc trẻ thường né tránh hoặc tìm cách "nói lảng" mỗi khi trẻ có các thắc mắc, băn khoăn về các vấn đề giới tính. PGS, TS Trần Thành Nam, Trường đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, bày tỏ quan ngại với các cách làm như vậy: "Đến tuổi dậy thì, nếu chưa nhận được giáo dục đúng đắn từ gia đình, các em sẽ tự tìm hiểu, dễ tìm đến các web đen, chất liệu tình dục lệch lạc sẽ nuốt chửng tinh thần non nớt của các em".
Bác sĩ Tuyết Minh chia sẻ thêm: "Qua quá trình dạy về giới tính, tôi được biết các con có những băn khoăn rất cụ thể về cơ thể, mà nhiều bậc cha mẹ khó có thể thông hiểu. Thí dụ như có các bạn mới 8-9 tuổi đã tìm hiểu và tự... thủ dâm. Hay lớn hơn chút nữa, khi các con có tình cảm khác giới, việc thiếu kiến thức giới tính cũng khiến các con có xu hướng quan hệ tình dục không an toàn".
Trong khi đó, bên cạnh việc e ngại khi nói về chủ đề nhạy cảm, phụ huynh cũng có tâm lý ỷ lại chuyện giáo dục giới tính cho con là trách nhiệm của nhà trường, hoặc không ít bậc cha mẹ cho rằng, chỉ cần đưa con đến các khóa học giáo dục giới tính... là đủ.
Bộ kỹ năng cho cả gia đình
Việc giáo dục giới tính kịp thời giúp trẻ hiểu hơn về cơ thể, cảm xúc của chính mình từ đó xây dựng nền tảng cho những tình cảm trong sáng, lành mạnh, hình thành các ký ức đẹp của thời niên thiếu. Chính vì vậy, trước tiên, việc giáo dục giới tính phải được bắt đầu từ gia đình.
Các bậc phụ huynh nên chủ động bỏ qua mọi e ngại khi nói đến các vấn đề nhạy cảm, xác định được độ tuổi nào của con nên dạy con bài học gì, lượng kiến thức bao nhiêu là đủ.
Tổng đài 111 đã phát hành tài liệu hướng dẫn giáo dục giới tính cho trẻ tại gia đình. Theo tài liệu này, có sự phân chia về mốc tuổi cùng những nội dung phù hợp, như các thời điểm: khi trẻ mới biết đi; trước năm tuổi; từ năm đến tám tuổi; từ chín đến 13 tuổi; từ 14 đến 18 tuổi; sau 18 tuổi.
Bên cạnh đó, cha mẹ, người chăm sóc trẻ có thể tìm hiểu các nguồn tài liệu, khóa học dành cho cả người lớn và trẻ tại các tổ chức uy tín.
Có thể kể đến như, S Project, dự án tình nguyện về giáo dục giới tính và bảo vệ trẻ em trước nguy cơ bị xâm hại tình dục, được Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP) bảo trợ. S Project tập trung vào đối tượng trẻ từ 6-15 tuổi, trang bị cho các em kiến thức về giới tính, kỹ năng bảo vệ bản thân. Trang web chính thức của dự án có nhiều chuyên mục nội dung khác nhau dành cho phụ huynh, người lớn trong gia đình, để mọi người có thể tham khảo, thêm kiến thức để đồng hành với trẻ.
Nhưng xét cho cùng, để giải được đề bài khó và nhạy cảm nói trên, khuyến nghị của Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Minh là hết sức thiết thực: "Giáo dục giới tính không phải việc của ngày một ngày hai mà là cả một quá trình. Mỗi khi gặp vấn đề khó xử, cha mẹ hãy bình tĩnh, cố gắng đặt mình vào vị trí của trẻ để thấu hiểu. Quan trọng hơn cả, cha mẹ cần luôn chủ động cập nhật các kiến thức giới tính cho bản thân, để từ đó cởi mở hơn khi chia sẻ với các con".
