Tài năng và tâm huyết
"Chuẩn bị hành trang đón đầu trước khó khăn, chúng tôi có quỹ chống rủi ro, đủ vốn liếng, nguyên liệu, duy trì sản xuất, ổn định việc làm và thu nhập cho gần 400 lao động, nuôi sống hàng trăm gia đình (trong đó số đông là bộ đội xuất ngũ và con em gia đình chính sách)" - ông chủ Hưng Long trải lòng về những ngày tháng lăn lộn chèo lái công ty trong thời buổi kinh tế khó khăn. Bản lĩnh được tôi rèn trong những năm tháng chiến đấu khốc liệt ở chiến trường chống Mỹ, rồi bền bỉ "tay tràng, tay đục" nối nghiệp cha ông 34 năm qua đã tiếp sức cho người doanh nhân tiêu biểu vượt qua mọi sóng cả, vững vàng trước bão tố của cơ chế thị trường. Không chỉ xuất khẩu sang Trung Quốc, Ðài Loan, Hồng Công, Ma Cao, rồi sang tận châu Âu, châu Mỹ, sản phẩm của Công ty Mỹ nghệ gỗ Hưng Long còn có mặt khắp thị trường trong nước. Những sản phẩm đồ thờ cúng do Tổng Giám đốc Vũ Quý thiết kế có mặt ở rất nhiều đình, chùa, đền, nhà thờ họ, gia đình Việt Nam. Tất cả 11 bàn thờ gỗ tại Ðiện Pháp Chủ (chùa Bái Ðính, Ninh Bình), trong đó có bàn thờ làm bằng gỗ quý to và đẹp nhất Việt Nam (dài 9,8 m, rộng 4,15 m, nặng 10 tấn) đặt dưới pho tượng Phật Pháp Chủ bằng đồng dát vàng (cao 10 m, nặng 100 tấn) đều mang thương hiệu Hưng Long.
Dấu ấn sâu đậm trong đời làm nghề là lần cùng nhiều bậc anh tài tham gia thiết kế mẫu "Bức trấn phong Chiếu Dời Ðô" dịp Ðại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Vinh dự lớn nhưng trọng trách hết sức nặng nề. Vũ Quý trăn trở, phải làm một tác phẩm mộc mỹ nghệ đặc biệt, xứng tầm với Ðại lễ và tỏ rõ khả năng tay nghề của làng nghề truyền thống Ðồng Kỵ. Tác phẩm bức trấn phong tinh xảo ấy chạm khắc họa tiết, hoa văn, rồng, nghê đời Lý, có kích thước phủ bì dài 4,85 m, cao 3,85 m, nặng gần năm tấn. Phần khung Chiếu Dời Ðô được làm bằng gỗ tự nhiên nhóm 1 quý hiếm. Cái khó, đây là sản phẩm lắp ghép và tấm ván có 214 chữ của Ðức Thái Tổ Lý Công Uẩn bằng đồng mạ vàng 9999, gò bằng tay, chiều cao mỗi chữ 10 cm, làm thế nào khi gắn lại không bị cong vênh.
Mất gần ba năm, những "nút thắt" khó khăn dần được tháo gỡ với tâm sức, trí lực của Vũ Quý và những nghệ nhân tài hoa giàu kinh nghiệm như nhà điêu khắc Trần Tuy, nghệ nhân Nguyễn Thế Long và nhà thư pháp Nguyễn Văn Bách. Bức trấn phong có hai mặt. Mặt trước chữ Hán được thể hiện bằng nghệ thuật thư pháp. Mặt sau, nội dung Chiếu Dời Ðô được dịch ra tiếng Việt và tiếng Anh. Phần họa tiết, hoa văn, trang trí linh vật, chim muông, hoa lá cùng cảnh sắc bốn mùa trong năm mang ý nghĩa trường tồn cùng thời gian của Chiếu Dời Ðô. Bức trấn phong được Ban tổ chức chọn cung tiến trong Ðại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội và được trao bằng xác lập kỷ lục "Bức trấn phong Chiếu Dời Ðô lớn nhất".
Công ty Mỹ nghệ gỗ Hưng Long nay trở thành doanh nghiệp quy mô lớn ở địa phương, với diện tích mặt bằng sản xuất lớn nhất tại khu công nghiệp làng nghề; gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại Ðồng Kỵ rộng 3.000 m2 và hàng loạt cửa hàng, đại lý bán hàng khắp các tỉnh thành trong cả nước và nước ngoài, giới thiệu hàng trăm chủng loại đồ gỗ mỹ nghệ cao cấp, đồ dùng gia đình, văn phòng, trang trí nội thất... chủ yếu làm bằng gỗ quý; 12 cơ sở sản xuất chính; bốn kho bãi nguyên liệu; khu xử lý gỗ với thiết bị sấy chân không cao cấp...
Sâu nặng tình quê
Ðến thăm một số nhà thờ chi họ và gia đình họ Vũ ở Ðồng Kỵ, chúng tôi mắt thấy, tai nghe những lời ngợi khen của bác trưởng họ, các bậc cao niên về công lao của Vũ Quý với dòng họ Vũ. Hơn cả những cống hiến bằng hiện vật hay bằng hàng tỷ đồng là tấm lòng nhiệt huyết của một người hậu duệ cùng họ tộc dốc lòng, dốc tâm tôn tạo nhà thờ, mộ Tổ, dịch Phả và in ấn Phả, thành lập Ban liên lạc dòng họ Vũ Ðồng Kỵ.
Lâu nay, các già làng và địa phương lúng túng trong việc quản lý và sử dụng như thế nào cho hiệu quả khu di tích cách mạng văn hóa đình, chùa, đền Ðồng Kỵ rộng khoảng 5 ha. Chùa Ðồng Kỵ là di tích lịch sử cách mạng. Trong những năm trước Cách mạng Tháng Tám 1945, ngôi chùa do Sư cụ Phạm Thông Hòa chủ trì là nơi hoạt động bí mật của Tổng Bí thư Trường Chinh và các đồng chí Hoàng Văn Thụ, Hoàng Quốc Việt... Tại đây, Ban Thường vụ Trung ương Ðảng Cộng sản Ðông Dương họp hội nghị mở rộng ngày 9-3-1945, ra chỉ thị "Nhật, Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta".
Ấp ủ ý tưởng làm đẹp quê hương, 15 năm qua, Vũ Quý trằn trọc, vẽ ra nhiều bản thiết kế, xin các già làng và nhân dân địa phương, các cấp có thẩm quyền của huyện, thị xã và tỉnh để lập dự án quy hoạch sửa chữa, tôn tạo khu di tích, trình các cấp phê duyệt.
Nhưng, từ ý tưởng thai nghén đến thực thi không dễ dàng. Quá trình từ lúc xin lập dự án đến khi được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch phê duyệt là 18 tháng. Việc làm các thủ tục, đo đạc thiết kế làm đi làm lại mấy lần. "Tiền tươi thóc thật mình bỏ ra không tiếc, có thể kiểm đếm. Nhưng cái tâm và tầm nhìn xa cho dòng họ và quê hương không thước, cân nào có thể đong, đo". Gieo mầm 15 năm, nay dự án đã bắt đầu gặt hái thành quả. Khu quần thể đẹp và sinh động nằm bên bờ sông Ngũ Huyện thơ mộng, nơi sản sinh ra những "bàn tay vàng" nghệ nhân làng nghề tài ba và những trai làng mưu trí, dũng mãnh trên sới vật... đang dần hình thành với những hạng mục, công trình khang trang, trở thành điểm sinh hoạt văn hóa cho dân làng và hàng vạn du khách tham quan, cảm thụ nét đặc trưng của làng quê đồng bằng Bắc Bộ với cây đa, mái đình, dòng sông, bến nước, soi bóng liền anh, liền chị văng vẳng lời hẹn hò những khúc dân ca.
Vũ Quý còn gánh trên vai trọng trách "người của xã hội". Doanh nghiệp Hưng Long luôn có mặt trong "top" đầu hưởng ứng các chương trình xóa căn nhà dột nát, các quỹ: nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa, vì người nghèo, chất độc mầu da cam, khuyến học, các cháu nghèo vượt khó... do tỉnh và địa phương phát động. Số tiền tài trợ mỗi năm của doanh nghiệp từ 500 triệu đồng đến một tỷ đồng.
Những thành quả sau bao năm vật lộn trên thương trường không phải bỗng dưng mà có. Chúng xuất phát từ việc khai thác trí tuệ và óc sáng tạo của dòng họ, của cộng đồng, từ cả một đời nghề "mài giũa mới nên kim" của "anh Bộ đội Cụ Hồ" thuở trước.
* Cảm hứng trước những việc làm có ý nghĩa của Vũ Quý, Giáo sư - Anh hùng Lao động Vũ Khiêu dành tặng anh hai câu đối: "Biết sống quang minh nên phú quý/ Chưa cần quyền thế đã vinh hoa/ Nhà như ngân khố xuân mai cúc/ Gái tựa hằng nga phúc hải hà".
 |
Bức Trấn phong Chiếu Dời Ðô.
