Australia bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Từ ngày 10/12 tới, trẻ em dưới 16 tuổi tại Australia không được phép sử dụng mạng xã hội, theo luật được Quốc hội nước này thông qua ngày 28/11/2024.

Biếm họa: JASON RAISH
Biếm họa: JASON RAISH

Tuy nhiên, không quy định phạt các em nhỏ, hay cha mẹ, luật áp dụng với 10 nền tảng số, nếu vi phạm quy định về giới hạn độ tuổi người dùng, các mạng xã hội sẽ đối mặt mức tiền phạt nghiêm trọng.

Văn bản pháp lý mới có tên là Luật Sửa đổi về an toàn trực tuyến, trong đó quy định độ tuổi tối thiểu bắt buộc là 16 đối với tài khoản trên một số nền tảng mạng xã hội. Luật có hiệu lực từ ngày 10/12/2025, theo đó bất kỳ ai dưới 16 tuổi tại Australia sẽ không được phép duy trì hoặc tạo tài khoản mới trên các ứng dụng mạng xã hội. Quy định này không phạt người dùng trẻ em vi phạm hoặc cha mẹ của trẻ, thay vào đó, các công ty mạng xã hội có nghĩa vụ ngăn chặn người dưới 16 tuổi có tài khoản, nếu không sẽ phải đối mặt mức phạt lên đến khoảng 50 triệu AUD (khoảng 33 triệu USD).

Chính phủ Australia cho rằng cần phải ban hành quy định giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội để bảo vệ trẻ em trước những ảnh hưởng tiêu cực trên các nền tảng mạng xã hội, đồng thời các nền tảng phải có trách nhiệm với các hoạt động trên không gian mạng. Theo Chính phủ Australia, lệnh cấm mạng xã hội đối với trẻ dưới 16 tuổi là cần thiết để bảo vệ sức khỏe tinh thần và thể chất của trẻ em và thanh - thiếu niên. Bởi lẽ, những rủi ro như nạn bắt nạt trực tuyến, nội dung độc hại và những “kẻ săn mồi trực tuyến”, còn lớn hơn nhiều so những mặt tích cực của mạng xã hội.

Quyết định của Chính phủ Australia dựa trên kết quả của nhiều nghiên cứu cho thấy các nền tảng xã hội đang có nhiều tác động tiêu cực tới người trẻ tuổi tại nước này. Một cuộc khảo sát công bố kết quả hồi đầu năm 2025 cho thấy, 96% số trẻ em từ 10 đến 15 tuổi tại Australia sử dụng mạng xã hội, trong đó 70% đã tiếp cận các nội dung độc hại như kỳ thị giới tính, bạo lực, cổ suý ăn uống mất cân bằng, đặc biệt nguy hiểm là hành vi tự làm hại bản thân; 50% số trẻ cho biết từng bị bắt nạt trên mạng.

Quy định cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội được số đông cha mẹ ủng hộ, bởi có thể hạn chế thời gian trẻ em bị cuốn vào mạng xã hội và có thời gian để tham gia các hoạt động khác và tương tác với bạn bè. Đặc biệt, không tham gia mạng xã hội, trẻ em giảm khả năng tiếp cận và bị tác động từ thông tin độc hại, hay bị bắt nạt trên mạng.

Với các công ty công nghệ, luật mới làm tăng thêm trách nhiệm, buộc họ phải tăng đầu tư cả về nguồn lực, thời gian và công nghệ để thực hiện quy định, trong khi đó lại làm giảm số lượng người dùng do đối tượng sử dụng bị thu hẹp. Có ý kiến cho rằng, luật mới chưa hẳn là biện pháp tối ưu và cần có cách thức hiệu quả hơn để bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. Một lãnh đạo của Google tại Australia nhận định, quy định mới của Australia không hoàn toàn có thể bảo vệ trẻ em, bởi trẻ em vẫn có thể sử dụng các nền tảng xã hội mà không cần là thành viên và cha mẹ cũng không thể đặt giới hạn hoạt động của con mình trên nền tảng này.

Tổng cộng 10 nền tảng bị áp dụng lệnh cấm gồm YouTube, X, Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat, Reddit, Twitch, Threads và Kick. Các ứng dụng Messenger Kids, WhatsApp, Kids Helpline, Google Classroom và YouTube Kids tạm thời không nằm trong diện bị hạn chế. Dư luận Australia cũng lo ngại về việc chỉ 10 nền tảng bị đưa vào danh sách có thể tạo kẽ hở, khi trẻ em chuyển sang sử dụng các nền tảng không bị hạn chế. Song, Chính phủ Australia cho biết, danh sách có thể được tiếp tục mở rộng tới những nền tảng không đáp ứng các tiêu chí an toàn. Luật mới không chỉ áp dụng quy định cấm đối với 10 nền tảng, mà còn khuyến khích các nền tảng khác ngừng thu hút người dùng dưới 16 tuổi.

Tuy nhiên, hầu hết các nền tảng mạng xã hội đều khẳng định tuân thủ và trên thực tế đã rục rịch triển khai thực thi luật. Các nền tảng bị ảnh hưởng đã bắt đầu liên hệ với người dùng chưa đủ tuổi, khuyến cáo người dùng lựa chọn xóa hoặc “đóng băng” tài khoản cho đến khi họ đủ 16 tuổi. Từ ngày 4/12 vừa qua, Meta bắt đầu gửi thông báo đến những người dùng dưới 16 tuổi về quyết định đóng tài khoản của những đối tượng này trên các nền tảng Facebook, Instagram và Threads. YouTube cũng cho biết sẽ sớm bắt đầu triển khai các hành động để thực thi lệnh cấm của Chính phủ Australia.

Với luật mới, Australia trở thành quốc gia đầu tiên cấm trẻ dưới 16 tuổi sử dụng một số nền tảng mạng xã hội. Bộ trưởng Truyền thông Australia Anika Wells nhấn mạnh, Australia sẽ nỗ lực bảo vệ “thế hệ Alpha”, không để trẻ em bị cuốn vào “địa ngục” do những “thuật toán săn mồi” tạo ra. Chính phủ Australia hướng tới mục tiêu xây dựng môi trường trực tuyến an toàn cho trẻ em, nơi trẻ em có thể tự do kết nối, học hỏi và sáng tạo mà vẫn được bảo vệ trước các rủi ro.