Chỉ vì thành tích
Ngày 22-9, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo giáo dục năm 2017 về chất lượng GDPT do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội tổ chức. Đánh giá chung về GDPT, ông Nguyễn Đình Anh, nguyên Trưởng phòng Giáo dục chuyên nghiệp, Sở GD&ĐT Nghệ An cho rằng, hiện tỷ lệ giáo viên có năng khiếu sư phạm rất khiêm tốn. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới chất lượng giáo dục yếu kém. “Tôi không đồng tình với cách đánh giá HS xếp theo khá, giỏi, trung bình hiện nay. Chất lượng giáo dục học tập của HS cần đạt cả hai mặt là nắm chắc kiến thức văn hóa và thực hành, thí nghiệm thành công kiến thức đã được học”, ông Đình Anh nhấn mạnh.
TS Lê Thống Nhất, Tổng Giám đốc Công ty CP Trường học lớn Việt Nam cũng băn khoăn và cho rằng, lãnh đạo Bộ GD&ĐT có quá nhiều đánh giá về thành tích, thành công được coi là tuyệt vời, nhưng dư luận chưa tin, chẳng hạn như mô hình Trường học mới (VNEN).
GS Lê Quang Minh (từng là Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ, hiện đang làm việc tại Trung tâm Đào tạo quản lý tiên tiến, Viện Quản trị đại học, ĐHQG TP Hồ Chí Minh) cho rằng, có sự khác biệt lớn trong quan điểm về “chất lượng giáo dục” giữa nhà nước, địa phương, nhà trường, phụ huynh và giáo viên. Trong khi nhà nước nhìn nhận chất lượng nằm ở mục tiêu chiến lược phát triển đất nước, quan điểm toàn diện, các tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, tỷ lệ đạt chuẩn… thì đối với địa phương, chất lượng phải là đạt các chuẩn quốc gia, các chỉ tiêu “được trên giao”.
Đối với nhà trường, chất lượng là đạt chuẩn các kỳ thi quốc gia, các chỉ tiêu địa phương đề ra. Còn phụ huynh lại quan tâm tới điểm số, thứ hạng và việc con em mình có đỗ đại học hay không... “Điển hình là việc triển khai mô hình trường học mới Việt Nam VNEN. Với nhà quản lý giáo dục thì mục tiêu của VNEN là tuyệt vời, còn phụ huynh thì đâu có quan tâm điều đó. VNEN nhắm đến phát triển kỹ năng nhận thức, còn phụ huynh phản đối VNEN vì lo sợ con em mình điểm kém trong các kỳ thi, nhất là thi tốt nghiệp và thi đại học”, ông Minh nói.
Tỷ lệ nhập học tăng nhưng không bền vững
Trước đó, ngày 19-9, tại Diễn đàn giáo dục: Báo cáo phân tích ngành giáo dục, PGS, TS Trần Thị Thái Hà, Giám đốc Trung tâm Phân tích và Dự báo nhu cầu đào tạo nhân lực, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam công bố nhiều kết quả tiến bộ của bậc GDPT. Trong 5 năm học 2011 đến 2015, tỷ lệ nhập học của HS tiểu học trên toàn quốc đạt hơn 100%. Tuy nhiên, giữa các vùng và xu thế trong cả nước có tỷ lệ khác nhau. Số HS HS nhập học cấp THCS có xu hướng tăng tương đối mạnh, từ 90,84% năm học 2010 - 2011 lên 93,47% năm học 2014 - 2015.
Vùng đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) có số HS đến trường cao nhất cả nước và thấp nhất ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Trong khi đó, tỷ lệ nhập học cấp THPT trên toàn quốc tương đối thấp (so với tiểu học và THCS), chỉ đạt 63,38% năm học 2014 - 2015. “Tỷ lệ nhập học bậc tiểu học đã tiệm cận kế hoạch đặt ra trong chiến lược phát triển phổ thông giai đoạn 2016 - 2020. Giáo dục THCS, nếu vẫn giữ độ phát triển như vừa qua có thể hy vọng đạt 95%. Tuy nhiên, năm học 2014 - 2015 dấu hiệu bỏ học bắt đầu tăng. Riêng THPT rất khó đạt được 80% vì từ nay đến năm 2020 chỉ còn hai năm, không thể tăng trưởng nhảy vọt tới 15%”, bà Thái Hà nhận định.
Phản hồi những ý kiến đặt ra từ hội thảo về chất lượng GDPT, Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa cho rằng, chất lượng GDPT liên quan nhiều yếu tố, như đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất, công tác quản lý và cả bối cảnh kinh tế - xã hội. Chương trình GDPT hiện hành đã triển khai, thực hiện được 17 năm, cần thay đổi bằng chương trình mới và đã được Nghị quyết 88 của Quốc hội thông qua. Chương trình GDPT mới tới đây tập trung đề ra những chuẩn kiến thức, kỹ năng và quy định cụ thể về nội dung chương trình và phương pháp. Chương trình đó thống nhất trong toàn quốc. Nội dung chương trình GDPT mới bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với HS toàn quốc, đồng thời trao quyền chủ động và trách nhiệm cho địa phương và nhà trường trong việc lựa chọn, bổ sung một số nội dung giáo dục và triển khai kế hoạch giáo dục phù hợp đối tượng giáo dục và điều kiện của địa phương, của cơ sở giáo dục.
“Hiện tại, Bộ GD&ĐT đã tăng cường các điều kiện vật chất, đội ngũ để triển khai chương trình mới; trong đó điều quan trọng nhất là phát triển năng lực đội ngũ qua bồi dưỡng, tập huấn”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa chia sẻ.
