Doanh nghiệp chế biến, chế tạo lạc quan
Trong bối cảnh tổng cầu thế giới suy giảm, giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp chín tháng năm 2023 chỉ tăng 1,65% so cùng kỳ năm trước. Trong đó, công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 1,98%, là mức tăng thấp nhất của cùng kỳ các năm trong giai đoạn năm 2011-2023.
Bước sang quý III/2023, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tích cực hơn quý II/2023, nhưng còn khó khăn. Hai yếu tố gồm nhu cầu thị trường trong nước thấp và tính cạnh tranh của hàng trong nước cao, vẫn là những yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, với tỷ lệ doanh nghiệp lựa chọn đánh giá lần lượt là 56,1% và 48,9%.
Báo cáo về xu hướng sản xuất, kinh doanh ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vừa được Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) công bố, dự báo hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong quý IV/2023 khả quan hơn so quý III. Theo đó, có 39,1% số doanh nghiệp đánh giá hoạt động sản xuất, kinh doanh sẽ tốt hơn; 37,2% số doanh nghiệp đánh giá sẽ giữ ổn định và 23,7% số doanh nghiệp cho rằng sản xuất, kinh doanh sẽ khó khăn hơn.
Cụ thể hơn, so quý III, có 76,7% số doanh nghiệp dự báo số lượng đơn đặt hàng quý IV tăng và giữ nguyên (37,3% tăng, 39,4% giữ nguyên); 23,3% số doanh nghiệp dự báo số lượng đơn đặt hàng mới giảm. 85,4% số doanh nghiệp dự kiến số lao động tăng và giữ nguyên (14,9% tăng, 70,5% giữ nguyên); 14,6% số doanh nghiệp dự kiến lao động giảm.
Về khối lượng sản xuất quý IV/2023 khả quan hơn với 77,1% số doanh nghiệp dự báo tăng và giữ nguyên (38,7% tăng, 38,4% giữ nguyên); 22,9% số doanh nghiệp dự báo khối lượng sản xuất giảm so quý III/2023. Có 16,5% số doanh nghiệp dự báo khối lượng tồn kho thành phẩm tăng; 52,8% số doanh nghiệp dự báo giữ nguyên khối lượng tồn kho thành phẩm; 30,7% số doanh nghiệp dự báo khối lượng tồn kho thành phẩm giảm.
Nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh trong các tháng tiếp theo, các doanh nghiệp ngành chế biến, chế tạo kỳ vọng sẽ nhận được nhiều hơn nữa sự hỗ trợ từ Nhà nước, như: bình ổn giá điện, nước, nhiên liệu để hạn chế gia tăng chi phí sản xuất; kích cầu thị trường trong nước; giảm lãi suất vay vốn và các điều kiện vay vốn cho các doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, để doanh nghiệp có nguồn vốn sản xuất, kinh doanh kịp thời và hiệu quả hơn.
Ngành công nghiệp bán dẫn "khát" nhân lực
Giữa tháng 9 vừa qua, nhà máy sản xuất chất bán dẫn tại Khu công nghiệp Vân Trung, huyện Việt Yên (Bắc Giang) của Công ty Hana Micron Vina (Hàn Quốc), một doanh nghiệp sản xuất và gia công bảng vi mạch tích hợp sử dụng cho điện thoại di động và các sản phẩm điện tử thông minh khác, đã được khánh thành. Với việc đưa vào vận hành nhà máy thứ hai này, dự kiến doanh thu năm 2023 của công ty đạt khoảng 300 triệu USD. Đến năm 2025, công ty có kế hoạch sẽ tăng tổng mức đầu tư lên hơn 1 tỷ USD, doanh thu dự kiến đạt 800 triệu USD, tạo việc làm cho khoảng 4.000 lao động.
Hơn 10 năm trước, Intel - một trong những tập đoàn hàng đầu về sản xuất bán dẫn hàng đầu thế giới, đã xây dựng cơ sở sản xuất thử nghiệm và lắp ráp chip hiện đại tại Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh. Sau lần bổ sung vốn vào năm 2021 (475 triệu USD), tập đoàn này đang cân nhắc rót thêm vốn để mở rộng nhà máy tại Việt Nam.
Vào thời điểm tháng 8/2022, Tập đoàn Samsung cho biết, đang chuẩn bị các điều kiện để sản xuất thử các sản phẩm lưới bóng chip bán dẫn, dự kiến sẽ sản xuất đại trà tại nhà máy Samsung Electro-Mechanics Việt Nam ở Thái Nguyên vào cuối năm 2023. Một trường hợp khác, Synopsys - Công ty tự động hóa thiết kế điện tử của Mỹ mới đây chia sẻ, mục tiêu của công ty không chỉ dừng lại ở việc thiết kế chip, mà còn muốn tạo hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu. Với tầm nhìn như vậy, Synopsys định hướng xem Việt Nam là một cứ điểm quan trọng của công ty, ngoài trụ sở chính tại Thung lũng Silicon…
Công nghiệp bán dẫn được nhận định là một trong những ngành công nghiệp chiếm ưu thế và cánh cửa sản xuất chip đang rộng mở với Việt Nam. Thế nhưng, các chuyên gia kinh tế cho rằng, có rất nhiều vấn đề đặt ra để hiện thực hóa điều này. Ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam cần khoảng 10.000 kỹ sư mỗi năm, nhưng nguồn nhân lực hiện chỉ đáp ứng chưa tới 20%. Ngoài ra, để lan tỏa ngành công nghiệp bán dẫn, không chỉ chú trọng thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), mà cần có sự tham gia của các doanh nghiệp trong nước. Hiện nay, mới chỉ có một số ít doanh nghiệp tham gia sản xuất chip, như Viettel, FPT, CMC,… Do đó, các doanh nghiệp công nghệ và công nghiệp hỗ trợ điện tử cần thay đổi để tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất.
Liên quan khả năng đáp ứng nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn, theo Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, đào tạo nguồn nhân lực là khía cạnh mang tính chất nền tảng để chúng ta phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Ông cũng cho biết, Thủ tướng Chính phủ vừa giao nhiệm vụ cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn đến năm 2030.
Một trong những giải pháp khắc phục thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao được nhiều chuyên gia nhắc tới, đó là Việt Nam cần có được chính sách thu hút nhân tài quốc tế trong ngành bán dẫn. Cách làm này giúp giải quyết được vấn đề thiếu nhân lực chất lượng cao trước mắt, vừa có thể giúp chuyển giao công nghệ, đào tạo, nâng cao tay nghề cho kỹ sư Việt Nam.
