Shisha mối họa bị thả nổi

Ẩn họa sau làn khói

Hà Nội có hàng chục quán bar có mặt hàng shisha. Khu vực phố cổ nhiều bar, tụ tập đông giới trẻ ăn chơi vào bậc nhất, nhiều bình shisha được kê ngay trên những chiếc bàn ở vỉa hè. Bên trong các quán bar thì sao? Luôn trong cảnh ngột ngạt, tắc thở bởi đi kèm với tiếng nhạc chát chúa đinh tai nhức óc, thì hàng chục bình shisha cùng thi nhau nhả khói. Tại các khu hồ Văn Quán, khu hồ Đền Lừ, đường ven Hồ Tây, phố Triều Khúc... shisha tràn từ nơi chốn ăn chơi sành điệu đến cả quán trà chanh vỉa hè.

Theo bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai), shisha giống thuốc lá, thuốc lào, nhưng nguy hiểm hơn bởi kiểu sử dụng tập thể. "Mỗi bình shisha có thời gian sử dụng khoảng 40 phút, số lần hút vào từ 50 đến 200 lần, lượng khói đưa vào cơ thể sẽ gấp từ 100 đến 200 lần so với hút một điếu thuốc lá, đó là lượng khói rất khủng khiếp. Lượng ni-cô-tin đưa vào phổi nhiều. Các bạn trẻ nghĩ không thể nghiện nhưng hút nhiều thành nghiện, dễ gây ảo giác, trầm cảm. Với phụ nữ gây ảnh hưởng đến việc có con", ông Tuấn cảnh báo.

Cùng quan điểm ấy, dược sĩ Nguyễn Văn Tiến (Viện Dược liệu Việt Nam) cho biết, shisha thành phẩm là thảo dược gây nghiện, không đơn thuần như nhiều người lầm tưởng. Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng chỉ ra: Các nguy cơ tiềm ẩn tới sức khỏe từ việc sử dụng shisha là rất lớn, thậm chí nó còn là con đường dẫn đến khả năng nghiện ma túy và các chất gây nghiện khác.

Cơ quan quản lý nhìn nhau chờ... cấm

Câu hỏi đặt ra là, với hậu quả đã được các nhà chuyên môn chỉ rõ, vậy sao shisha vẫn không bị cấm? Đại tá Nguyễn Hồng Ky - Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (PC 47) Công an TP Hà Nội, cho hay: "Việt Nam chưa có nghiên cứu, quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với shisha. Vì là hàng mới nên chưa có quy định cấm. Trong Nghị định 82 của Chính phủ quy định về các tiền chất ma túy bị cấm nhập khẩu cũng không thấy nói đến shisha". Tuy chưa bắt được đối tượng nào trên địa bàn Hà Nội lợi dụng hút shisha để dùng kèm ma túy, nhưng bản thân đại tá Ky cũng nhìn nhận nguy cơ dùng là rất cao. Từ góc độ trong cuộc, đại tá Ky cũng đang mong cơ quan thẩm quyền đề xuất phương pháp quản lý rõ ràng.

Trước vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Lập - Cục trưởng Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội) cho rằng, đây là trách nhiệm của ngành y, hải quan và công an. Để có thể liệt vào hàng cấm, các cơ quan chuyên môn cần đưa ra những căn cứ cụ thể, chi tiết mức độ gây hại của loại chất này. Thế nhưng, ngay cả trên thị trường, dù đã được lưu hành khá lâu, nhưng shisha lại không có tên trong danh sách hàng được nhập khẩu, chứ chưa nói gì đến kết quả nghiên cứu. Bà Đặng Thị Ngân - Chi Cục phó cửa khẩu Tân Thanh (Cục Hải quan Lạng Sơn) khẳng định, shisha không được nhập qua đường chính ngạch ở Lạng Sơn. Cục Hải quan Hà Nội cũng cho biết mặt hàng này không thuộc hàng chính ngạch. Vậy shisha và những bộ bình đèn đang được lưu hành được nhập vào Việt Nam như thế nào vẫn còn bị bỏ ngỏ.

Còn nhớ, từ giữa năm 2013, UBND TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ Y tế nghiên cứu, trình Chính phủ xem xét việc đưa mặt hàng thuốc shisha vào danh mục hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh nhằm bảo vệ sức khỏe của người dân. Ấy thế nhưng, từ đó đến nay, Bộ Y tế vẫn chưa có quyết định chính thức. Giải thích về điều này, ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), kiêm Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho biết: "Cục Quản lý khám, chữa bệnh đang phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới rà soát, tập hợp các nghiên cứu về shisha tại một số địa phương để có thêm bằng chứng thuyết phục trước khi đề xuất Chính phủ đưa shisha vào danh mục cấm kinh doanh hoặc hạn chế kinh doanh. Dự kiến việc nghiên cứu sẽ hoàn thành trong năm 2015".

Không thể thờ ơ

Hình ảnh những học sinh lớp sáu hút shisha gây xôn xao vừa qua ở Vũng Tàu, cũng như hình ảnh học sinh cấp III đeo phù hiệu phì phèo châm thuốc cho thấy các cơ quan chức năng không thể bình chân được nữa. Ông Lê Đức Hiền, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội tỏ ra lo ngại trước tình trạng hút shisha trong học sinh, thanh niên đang gia tăng: "Chưa có nghiên cứu kỹ lưỡng của ngành y tế thì chưa thể cấm được, tuy nhiên, theo chúng tôi không thể chần chừ, mà nên đưa vào danh mục cấm". Ông Hiền đề xuất: "Chúng ta nên tuyên truyền sâu rộng tác hại của hút shisha trong các tầng lớp nhân dân để mỗi gia đình nhận thức, có biện pháp quản lý, bảo ban con cái tránh xa shisha. Nhà trường, Đoàn thanh niên bằng nhiều biện pháp, hình thức tuyên truyền giáo dục học sinh, sinh viên, thanh niên nói "không" với shisha. Tiếp đó nên cấm kinh doanh, tổ chức sử dụng shisha trong các cơ sở kinh doanh, dịch vụ như quán bar, vũ trường, karaoke, quán giải khát, lễ hội đông người... Nếu vi phạm, xử phạt nặng". Đồng quan điểm ấy, TS Nguyễn Tùng Lâm - Hiệu trưởng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng cho biết, trong những năm qua, khi thấy các phương tiện truyền thông, đọc các nghiên cứu nước ngoài nói về tác hại của shisha, nhà trường đã có những biện pháp giáo dục học sinh không hút shisha. "Khi nhà nước chưa có quy định cấm hay quản lý cụ thể, thì các nhà trường phải chủ động giáo dục, nhắc nhở các em. Và việc giáo dục, nhắc nhở các em, tránh sa đà vào chích hút, hoặc thử hút trong các nhà trường lúc này là điều vô cùng quan trọng", TS Nguyễn Tùng Lâm chia sẻ.

Tác hại nhãn tiền, nguy cơ lợi dụng sử dụng ma túy cao, phần lớn ý kiến đề xuất nên đưa vào quản lý chặt chẽ và hạn chế kinh doanh. Đến bao giờ mới có biện pháp hữu hiệu, cản ngăn màn khói shisha thổi đến lứa tuổi vị thành niên? Liệu cái mốc năm 2015 sẽ đưa ra chính sách quản lý với shisha có được các cơ quan chức năng bảo đảm? Công luận đang chờ đợi những giải pháp mạnh mẽ của cơ quan quản lý - Đã đến lúc không thể thờ ơ với mối ẩn họa có tên shisha!