Mong manh cơ hội khôi phục ổn định ở Iran

Saudi Arabia bày tỏ sẵn sàng đóng vai trò trung gian giữa chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump và Iran nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân giữa Tehran và phương Tây. Động thái của Riyadh mục đích nhằm kiềm chế nguy cơ Tehran theo đuổi vũ khí hạt nhân.
Kỹ thuật viên Iran kiểm tra các thiết bị tại cơ sở làm giàu urani Isfahan, cách thủ đô Tehran 420 km về phía nam. (Ảnh minh họa: AFP/TTXVN)
Kỹ thuật viên Iran kiểm tra các thiết bị tại cơ sở làm giàu urani Isfahan, cách thủ đô Tehran 420 km về phía nam. (Ảnh minh họa: AFP/TTXVN)

Saudi Arabia không che giấu sự quan ngại về việc Iran có khả năng theo đuổi vũ khí hạt nhân, dù Riyadh thừa nhận là khá mơ hồ. Nhận định của Saudi Arabia được đưa ra trong bối cảnh các lực lượng ủy nhiệm trong khu vực của Tehran-vốn từ lâu được coi là lực lượng răn đe trước các cuộc tấn công của Israel-bị suy yếu đáng kể. Saudi Arabia hy vọng tận dụng mối quan hệ gần gũi với Tổng thống Mỹ Donald Trump để tạo cầu nối ngoại giao giữa Iran với Nhà trắng.

Hiện chưa rõ liệu Saudi Arabia đã đưa ra đề xuất chính thức hay chưa, nhưng động thái này cho thấy Riyadh mong muốn phát huy mối quan hệ được cải thiện với nước “cựu thù” Iran và bảo đảm có một vị trí tại bàn đàm phán cho một thỏa thuận tiềm năng mới. Bộ Ngoại giao Mỹ và Phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc chưa đưa ra bất cứ bình luận nào về thông tin này. Tuy nhiên, cộng đồng quốc tế đánh giá tích cực động thái của Saudi Arabia về khả năng khôi phục an ninh, ổn định ở nước Cộng hòa Hồi giáo cũng như toàn khu vực.

Giải thích về sự quan ngại của Saudi Arabia, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaeis lên tiếng bảo vệ chương trình hạt nhân vì mục đích hòa bình của Iran, trong bối cảnh Israel và Mỹ đang đẩy mạnh kế hoạch ngăn chặn các chương trình này. Ông Baghaeis nêu rõ, chương trình hạt nhân hòa bình của Tehran được tiến hành trong suốt ba mươi năm qua, dựa trên quyền lợi chính đáng của Iran với tư cách là thành viên Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Trước đó, Israel và Mỹ tỏ rõ quyết tâm ngăn chặn các chương trình hạt nhân của Iran và tầm ảnh hưởng của nước Cộng hòa Hồi giáo tại Trung Đông. Phát biểu được đưa ra sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gặp Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio tại Jerusalem. Ông Netanyahu tuyên bố với sự ủng hộ của Mỹ, Israel sẽ “hoàn thành nhiệm vụ” chống Iran. Về phần mình, Bộ trưởng Rubio cáo buộc Tehran là nguyên nhân gây ra bất ổn khu vực. Đáp lại các cáo buộc mà Iran cho là vô căn cứ của Israel, Người phát ngôn Baghaeis chỉ trích lời kêu gọi chống Tehran mà Thủ tướng Israel đưa ra là vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Trong khi đó, chính quyền Mỹ đang áp đặt các biện pháp cứng rắn nhằm kiềm chế Iran. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vừa công bố kế hoạch siết chặt trừng phạt Tehran, với mục tiêu cắt giảm mạnh sản lượng xuất khẩu dầu thô của nước Cộng hòa Hồi giáo. Trong cuộc trả lời phỏng vấn Fox Business, ông Bessent cho biết, Iran hiện xuất khẩu khoảng 1,5-1,6 triệu thùng dầu mỗi ngày; Washington cam kết sẽ đưa con số này xuống mức 100.000 thùng/ngày, tương đương mức giảm 90%. Đây được xem là sự tiếp nối chính sách cứng rắn mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên, khi Mỹ thành công trong việc cắt giảm xuất khẩu dầu của Iran từ 3 triệu thùng/ngày (năm 2017) xuống còn 400.000 thùng/ngày (năm 2019).

Theo tiết lộ từ báo The National News của UAE, Tổng thống Trump mới ký một thông báo nội bộ, chỉ đạo Bộ Tài chính Mỹ tăng cường các biện pháp gây “áp lực kinh tế tối đa” lên Iran. Ông Bessent cho biết, với kế hoạch này, Iran sẽ gặp khó khăn kinh tế nghiêm trọng. Ngay sau thông báo của Tổng thống Trump, Bộ Tài chính Mỹ đã ban hành các biện pháp trừng phạt đối với ba tàu chở dầu của Iran. Chiến dịch gây sức ép bắt đầu sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với tên gọi Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), được ký giữa Iran với nhóm cường quốc P5+1 (gồm Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức) vào tháng 7/2015, và áp đặt lại các biện pháp trừng phạt đã được dỡ bỏ trước đó. Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích JCPOA là một thỏa thuận một chiều và không đủ sức ngăn cản chương trình hạt nhân của Tehran.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định, Mỹ không thể giảm khối lượng xuất khẩu dầu của Iran xuống mức gần bằng 0 mà không nhắm vào các bên trung gian, cũng như những nước mua cuối cùng. Theo dữ liệu của trung tâm nghiên cứu kinh tế quốc tế CEIC, sản lượng dầu thô của Iran ghi nhận mức 3,28 triệu thùng/ngày vào tháng 1/2025. Theo các nhà phân tích, nạn nhân hứng chịu các đòn trừng phạt về kinh tế, không ai khác là gần 90 triệu người dân Iran.

Có thể bạn quan tâm

(Ảnh: NGUYỄN AN/TTXVN)

Biển, hiệp ước và tương lai

Hiệp ước Địa Trung Hải: Một biển, Một hiệp ước, Một tương lai” vừa chính thức ra mắt, đánh dấu bước tiến lịch sử trong quan hệ giữa Liên minh châu Âu (EU) và các nước phía nam Địa Trung Hải. Hiệp ước được xem là nền tảng quan trọng để kiến tạo một không gian Địa Trung Hải gắn kết, hòa bình và thịnh vượng.

Người dân Palestine tại Dải Gaza. (Ảnh: THX/TTXVN)

Xung đột tại Dải Gaza: Hy vọng mong manh

Kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất từng nhen lên hy vọng về chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn hai năm qua tại Dải Gaza. Thế nhưng, bất chấp những nỗ lực thúc đẩy của cộng đồng quốc tế, kế hoạch này đang bị bao phủ bởi một màn sương mù nghi kị do những mâu thuẫn về lợi ích chính trị và sự thiếu lòng tin giữa các bên.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Tân Hoa xã)

Mối lo “bong bóng AI”

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển mạnh mẽ, là nhân tố quan trọng định hình bản đồ công nghệ toàn cầu. Khi “cơn sốt” AI ngày càng tăng nhiệt và chưa có dấu hiệu dừng lại, giới công nghệ đang bùng lên cuộc tranh luận: Liệu giá trị của thị trường AI có đang bị thổi phồng quá mức, trở thành “bong bóng” có thể vỡ bất cứ lúc nào?

(Ảnh minh họa: Tân hoa xã)

Hệ lụy từ dân số già

Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) vừa công bố báo cáo hằng năm, qua đó khuyến cáo nhiều quốc gia cần nhanh chóng hành động để ngăn chặn đà tăng trưởng dân số chậm lại gây tổn hại nghiêm trọng triển vọng kinh tế dài hạn. Dân số già hóa cũng gây nhiều hệ lụy xã hội phức tạp.

Châu Âu đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo. (Ảnh minh họa)

Châu Âu cần tăng sức đề kháng

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cảnh báo, "lục địa già" đang ngày càng dễ tổn thương trước các cú sốc như thuế quan của Mỹ, đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo (AI).

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng làm việc với Cố vấn đối ngoại của Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Veronika Musilova. Ảnh: Hương Giang. (Ảnh: Phóng viên TTXVN tại Bỉ)

Kết nối khu vực vì sự thịnh vượng chung

Với chủ đề “Cùng nhau kiến tạo một tương lai vững mạnh, thịnh vượng và an toàn”, Diễn đàn Bộ trưởng Liên minh châu Âu (EU)-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương lần thứ 4 đã khai mạc tại thủ đô Brussels, Bỉ.

Ảnh https://cop30.br.

COP30 - Phép thử về tinh thần đoàn kết

Hội nghị lần thứ 30 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về (COP30) tại Belem, Brazil đang bước vào giai đoạn cam go nhất, với những cuộc đàm phán đến đêm muộn để tháo gỡ khó khăn. 

Trụ sở Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) châu Phi tại Addis Ababa, Ethiopia. (Ảnh: Tân Hoa xã)

Châu Phi oằn mình đối phó những khó khăn chồng chất

Châu Phi đang căng mình chống chọi với dịch tả và sốt xuất huyết bùng phát tồi tệ nhất 25 năm qua. Sự oằn mình chống đỡ của Lục địa đen lại càng thêm khó trong bối cảnh ngành y tế toàn cầu rơi vào trạng thái tài chính ngày càng eo hẹp do bị cắt nguồn tài trợ.

Các nhà ngoại giao G7 nhóm họp tại Canada. Ảnh: G7

Mùa đông khắc nghiệt ở Ukraine

Một mùa đông lạnh giá, khắc nghiệt về nhiều mặt đang chờ Ukraine ở phía trước. Hệ thống sưởi ấm bị gián đoạn nghiêm trọng do giao tranh; ngọn lửa đoàn kết mà phương Tây dành cho Ukraine cũng có tín hiệu dần nguội với những tranh cãi quyết liệt chung quanh kế hoạch hỗ trợ tài chính cho Kiev.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz phát biểu trong một cuộc họp báo ở Berlin. Ảnh: THX/TTXVN

Nền kinh tế Đức đứng trước ngã rẽ đầy thử thách

Hội đồng các chuyên gia Đức vừa công bố báo cáo thường niên 2025, với những đánh giá mang tính cảnh báo về triển vọng không mấy sáng sủa của nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Theo đó, các gói kích thích và quỹ đầu tư khổng lồ chưa phát huy hiệu quả để đưa kinh tế Đức thoát khỏi khủng hoảng.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì sự đoàn kết của khu vực Mỹ Latinh và Caribe, đồng thời nhận định đây là thời điểm thích hợp để thảo luận về chủ đề này tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ IX của Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC). (Ảnh: TTXVN)

CELAC-EU: Khẳng định cam kết hợp tác lâu dài

Hội nghị thượng đỉnh lần thứ tư giữa Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latin và Caribe (CELAC) với Liên minh châu Âu (EU), diễn ra tại Colombia, được kỳ vọng thúc đẩy cam kết về “bộ ba chuyển đổi” gồm năng lượng-kỹ thuật số-môi trường, nhằm thiết lập lộ trình hợp tác cho hai năm tiếp theo giữa hai khu vực.

Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. (Ảnh tư liệu: AA/TTXVN)

Hội đồng Bảo an dỡ bỏ lệnh trừng phạt với Tổng thống lâm thời Syria: Tấm thẻ thông hành

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vừa thông qua nghị quyết do Mỹ soạn thảo về dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. Quyết định của tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh giúp Tổng thống Syria kịp thời có “tấm thẻ thông hành” cho chuyến công du tới Nhà trắng trong tuần này.

(Ảnh minh họa)

Báo động chảy máu chất xám

Nhiều quốc gia trên thế giới sẵn sàng mời gọi đội ngũ y tế từ các nước nghèo với mức lương hấp dẫn. Hàn Quốc là một trong những nước có nhiều chuyên gia giỏi ở lĩnh vực khoa học, công nghệ ra đi tìm “chân trời mới”. Thực trạng này đang làm dấy lên mối lo ngại chảy máu chất xám lĩnh vực y tế và khoa học, công nghệ toàn cầu.

Người dân lấy nước uống để giải nhiệt trong ngày nắng nóng tại Rome, Italy. (Ảnh: THX/TTXVN)

Mục tiêu khí hậu của EU

Mục tiêu khí hậu 2040 của EU được xem là bước ngoặt trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu toàn cầu, khẳng định cam kết của châu Âu đối với thế giới là chủ động, hợp tác, hướng tới một tương lai hài hòa giữa phát triển và bảo vệ hành tinh chung.

Đoàn xe chở hàng viện trợ nhân đạo tại Deir al-Balah, miền trung Dải Gaza. (Ảnh: THX/TTXVN)

Bảo vệ nền tảng sinh tồn

Ngày quốc tế phòng, chống khai thác môi trường trong chiến tranh và xung đột vũ trang 6/11 năm nay tiếp tục là dịp để thế giới nâng cao nhận thức về những tác động của chiến tranh và xung đột đối với môi trường.

Quang cảnh tại các gian hàng trưng bày tại Tuần lễ Năng lượng Nga. (Ảnh: THÙY VÂN)

Huyết mạch của nền kinh tế

Cùng với sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) và phương tiện giao thông “xanh”, nhu cầu về điện trên toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng. Việc cung ứng đủ nguồn điện đã trở thành nhiệm vụ then chốt để các nước hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng.