“Đầu bếp triết gia”
Jeong Kwan vốn là nữ tu Phật giáo. Nhưng ngày nay, nhiều người biết đến bà trong vai trò người nấu món chay tài hoa bậc nhất Hàn Quốc. Sống ở ngôi đền Baekyangsa, cách thủ đô Xơ-un (Seoul) 270 km về phía nam, Jeong Kwan hằng ngày lặng lẽ chăm cây, làm vườn. Bà gọi những trái cà tím, cà chua, dưa chuột, rau húng quế... là “những đứa con của tôi”.
Hầu hết các công thức nấu ăn của Jeong Kwan đều sử dụng thực vật và thảo mộc đặc trưng Hàn Quốc. Bà không sử dụng tỏi hoặc hành tây (những thành phần mà phần đông giới Phật tử tin rằng không có lợi cho việc tu tâm dưỡng tính) khi chế biến, đúng theo tinh thần thuần chay và thiền tịnh.
Sư cô Kwan tin rằng nghệ thuật nấu ăn tối cao - nghệ thuật nấu ăn mang lại những món ăn ngon lành cũng như tốt cho sức khỏe của con người - có nguồn gốc từ sự kết nối mật thiết với trái cây, rau củ, gia vị, đậu, nấm và các loại ngũ cốc. Trong suy nghĩ của mình, bà cho rằng không nên có khoảng cách nào giữa một đầu bếp và thực phẩm. “Đây là cách tốt nhất mà tôi chế biến một quả dưa chuột” - Kwan giải thích - “Quả dưa chuột trở thành tôi. Tôi trở thành quả dưa chuột. Bởi vì chính tay tôi gieo trồng chúng nên năng lượng của tôi đã hòa vào chúng”.
“Thiền” trong ẩm thực
Nghệ thuật ẩm thực đền chùa của Hàn Quốc vốn dựa trên một nguyên lý nền tảng và cốt lõi: Đừng tạo nên sự thèm khát đối với thức ăn. Vận dụng quy tắc ẩm thực truyền thống của dân tộc, Jeong Kwan tâm niệm: Nấu ăn không bao giờ nên là sự nhồi nhét tham lam, làm béo cơ thể và đầy khuôn miệng. Nấu ăn phải là để phục vụ một nhu cầu cao hơn - cho cơ thể khỏe mạnh, tâm trí được thảnh thơi tinh sạch. Thực phẩm chay trong tư tưởng của bà có ý nghĩa vừa để nuôi dưỡng cơ thể, vừa giúp con người được giác ngộ. “Đó là một cách đưa con người về gần với thiên nhiên, với thiền tịnh”, bà khẳng định.
Tiếng tăm đầu bếp ni sư Jeong Kwan bay xa đến độ, từ Mỹ, tạp chí New York Times đã phải cử một đoàn chuyên gia ẩm thực vượt 18 tiếng bay và 4 giờ xe bus từ Seoul đến Baekyangsa, để được gặp gỡ và nếm thử món ăn do nữ tu tự tay chế biến. Không rõ Jeong Kwan thiết đãi các vị khách phương Tây bằng những món gì, chỉ biết rằng sau đó, các chuyên gia có bài viết ca ngợi ẩm thực của vị nữ tu là “thức ăn tinh tế nhất trên thế giới”. Họ nhấn mạnh: “Hơn cả một đầu bếp, bà còn là một triết gia”.
Các món ăn thuần chay của Jeong Kwan bắt đầu thu hút sự chú ý của thế giới, khi đầu bếp lừng danh người Pháp E.Ri-péc (Eric Ripert) tới thăm ngôi đền Baekyangsa. Cũng là một người theo đạo Phật, đương nhiên Ripert luôn có đam mê mãnh liệt với ẩm thực đền chùa, và ông bắt đầu để ý tới những món ăn chay thanh tịnh hòa quyện giữa các loại rau củ được các vị sư sãi nơi đây phục vụ. Vị bếp trưởng của một trong những nhà hàng hàng đầu thế giới ngạc nhiên vì tác giả của những món ăn đó không hề được đào tạo trường lớp đã đành, ông còn thán phục trước những cảm nhận và sự khéo léo của vị nữ tu đã tạo nên những món ăn tinh tế, giàu dinh dưỡng, và trên tất cả, là đậm chất “thiền”.
Năm 2015, Ripert mời Jeong Kwan tới Mỹ làm khách mời danh dự cho căn bếp nhà hàng Le Bernardin của ông. Tại đây, đích thân vị ni sư đã vào bếp tự tay phục vụ khách hàng của Ripert những món ăn đến từ tâm linh Phật giáo phương Đông. Không nằm ngoài dự đoán, các vị thực khách phương Tây, dù quen thuộc với đồ ăn nhanh và thịt thà béo ngậy, đã bị chinh phục hoàn toàn bởi thứ ẩm thực đền chùa hướng đến sự tinh tế và thanh tao. Đúng như triết lý nấu ăn của Kwan, thực khách được trải nghiệm cảm giác no đủ, nhưng vẫn thấy nhẹ nhàng trong người.
Ẩm thực với cửa Thiền
Mặc dù đã trở thành “ngôi sao mới” trong mắt giới đầu bếp, xuất hiện trong hàng tá chương trình ẩm thực trên toàn thế giới, nhưng Jeong Kwan, trong bộ đồ mầu xám giản dị, dường như chẳng hề bận tâm đến danh tiếng đang có. Bà vẫn hạnh phúc với nơi ẩn cư của mình, với việc mỗi ngày lại được chăm sóc vườn rau và tìm tòi, nghiên cứu công thức nấu ăn mới. “Hương vị của mỗi loại rau không ngừng gây ngạc nhiên cho tôi, mời gọi tôi thử nghiệm,” Kwan chia sẻ.
Tuy nhiên, khi được hỏi về dự định trước mắt, Kwan cho biết bà muốn mở một tiệm ăn chay kết hợp thiền tịnh. Ni sư tuổi lục tuần cũng ấp ủ mong ước xuất bản một cuốn sách ghi chép các công thức nấu món chay, dành tặng những người muốn tìm tòi và gắn bó với loại hình ẩm thực này. Và, hơn hết thảy, nữ tu sĩ hy vọng rằng mình có đủ sức khỏe, để chăm sóc “những đứa con” luôn tươi tốt.
Câu chuyện của Jeong Kwan, thoạt nhìn, cũng giống như các câu chuyện với những mô-típ quen thuộc khác về Thiền: Một trong những đầu bếp tài hoa nhất thế giới có thể đang chuẩn bị bữa ăn của mình trong sự an nhiên và tĩnh mịch, tránh xa khỏi những thứ phù phiếm tô điểm cho bản ngã hay thế giới xa hoa. Nhưng riêng với bà, những năng lượng tích cực sẽ luôn biết cách lan tỏa ra khắp thế giới rộng lớn ngoài kia. “Thức ăn để nuôi dưỡng cơ thể và giúp tâm trí chúng ta được khai sáng”, Kwan nói. “Đó là cách đưa con người trở về với thiên nhiên, giải phóng tâm thức cho thiền định”.
Nói một cách ngắn gọn, bà chọn nấu ăn như con đường hành đạo và đắc đạo cho mình. Một thú vui riêng tư, nhưng cũng lại chính là một cách hành thiện, phụng sự thế nhân.
