Màn sương sớm giăng khắp ngõ. Cố bấu hai tay vào chấn song cửa sổ để đu người lên, Cương nhìn thấy một vệt nhờ nhoẹt xam xám lay động. Nhà đứa nào dám đổ? Lộn nhộn gạch vữa, bê-tông, tre gỗ, rồi lại chả có lũ sắt, đinh mục ập vùi dưới đấy rình rập khập chân người. Cũng vì một cái đinh han mà chân Cương đâm thế này.
Cái bóng xám lại đẩy xe rùa lên đường gạch nghiêng, lát sau mất hút sau cây trứng gà. Cây trứng gà bà nội Cương trồng sau năm vỡ đê Văn Thai. Ba năm sau, cây đã ngần ngật cành lá, chúm chúm hoa. Bói lứa đầu, quả to như vốc tay, vàng suộm. Bửa ra, bở tươi, thơm mịn cả hai bàn tay, ăn xong mà họng cứ ngọt dịu, ngan ngát.
Cương nuốt nước bọt, cổ họng khô tắc như vừa ngoạp quả trứng gà. Cái chân đau chợt giật nhói, nhằng từ gót giật lên. Thằng Tương đi đâu từ tối hôm qua chưa về. Nhác thấy cái bóng nón trắng lúi húi nhặt trứng gà cạnh bụi cúc tần, Cương lập cập bám lên chấn song: “Này, cô...”. Nón trắng ngẩng lên, bối rối: “Tôi xin mấy quả rụng cho con cháu Mai, nó cứ đòi...”. Nhận ra Bàn, hàng xóm, mặt Cương tiu nghỉu. “Anh có cần tôi giúp gì không?”. Cương lắc đầu, nhưng Bàn vẫn đi vào.
“Khổ. Cái chân anh sao lại sưng thế, đã tiêm uốn ván chưa? Chú Tương đâu? Anh ăn gì chưa?”. Cương lắc đầu. Có tiếng trống bập bùng từ xa dội lại, làng bên Đoài nay lại có hội, chắc thằng Tương đã cắp con gà chọi đi. “Mấy con gà chọi mới nở sau chuồng, tôi sợ chúng chết khát. Phiền cô cho ăn uống giúp được không?”. Mặt Cương thần ra khi nói xong những lời ấy. Cương ngượng. Nếu Cương còn khỏe mạnh, có khi gặp nhau ngoài đường, hai người còn chưa chắc đã nhìn mặt nhau. “Vâng, anh để tôi. Mà anh ăn gì chưa. Chốc để tôi về nhà lấy cho bát cháo, tôi vừa nấu cho bố tôi”.
*
Sáng xuân ấy có mưa lây phây. Mấy con chim nhỏ ướt cánh bay chuyền nhịp một trên những tàng cây trong vườn. Giậu cúc tần xanh biếc. Con trâu Kềnh gõ róng lên đồng cày nốt mảnh ruộng. Ngồi trên lưng trâu, Bàn đập đập hai bắp chân trần dính đầy bùn đất thúc bước trâu đi. Lưng trâu cọ cây trứng gà, vài quả chín rụng lục bục. Cương vừa đi ra: “Ê, bắt đền!”. Cương giật giật thừng trâu trên tay Bàn. “Chẳng may thôi. Đây chẳng có gì đền đâu”. “Đền cho cưỡi trâu!”. Bàn chìa tay, Cương đu lên. Nhưng chỉ tới cuối ao, Cương đã phải tụt xuống vì thằng Tẽo nhìn thấy hai đứa cưỡi trâu đã gào lên: “Trời mưa trời gió phập phồng. Hai đứa vợ chồng đang cưỡi lưng trâu”. Hai đứa ngượng đỏ mặt, Cương tụt xuống, chạy ra đồng Bún cùng Tương làm trâu kéo bừa cho mẹ bừa ruộng. Mới hai vòng kéo bừa, chân bãi bợi, vai ê ẩm. Ông Ban “vắt họ” con Kềnh, đánh trâu sang bừa hộ nhà Cương mấy vòng.
Hai nhà đã từng gần nhau như thế.
Nhưng càng lớn lên hình như người ta càng rời xa nhau.
Cương bỏ học, bập bõm đi làm thuê, đâu có hội thì nghỉ làm ôm gà đi chọi, trận nào thắng cũng đủ tiền la đà quán xá dăm bữa. Mắt Cương nhìn thấy nhiều đứa con gái khác, miệng cười nói với chúng nhiều hơn. Cương nhìn thấy Bàn không còn muốn lại gần như ngày nó cho Cương cưỡi trâu nữa, vì một lỗi, Bàn càng lớn càng xấu. Hai mắt Bàn trố nhiều hơn, hàm răng khấp khểnh trổ mái mỗi khi cười, dáng người bé choắt như con gà ri. Chỉ còn mỗi mớ tóc là đen dày, dài qua hông. Mỗi khi Bàn gội đầu phải ngồi trên bờ tường lửng xây cạnh bờ ao để vẩy tóc. Một trưa, đang vắt vẻo trên cành trứng gà vặt quả ăn, Cương suýt nghẹn khi nhìn thấy mái tóc dài chảy như suối ấy, bụng nghĩ, thức ăn vào người Bàn có lẽ chỉ để nuôi tóc.
Nhưng ngay chiều hôm sau, mái tóc ấy búi tó lên to như cái súp lơ, cái dáng gà ri ấy đứng chống tay vào háng chặn đường Cương gây hấn: “Cương, bảo mẹ cậu đừng dan díu bố tôi nữa, mẹ tôi khổ lắm rồi”. Mặt Cương nóng bừng: “Cái gì? Ai dan díu?”. “Mẹ cậu ấy, mẹ tôi bảo, gái góa thì đĩ thõa”. Bốp. Cả năm dấu ngón tay của Cương in trên má Bàn. Bị bất ngờ, Bàn đứng ngây, mặt đỏ tía như gà chọi thua trận, mắt tứa nước. Cương chạy về nhà, giật cửa buồng đánh rầm. Mẹ ngồi im phắc như bồ thóc nơi cuối buồng. “Có chuyện đó không?”. Cương gào lên. Trong cái góc buồng nhờ nhờ tối, Cương nhìn thấy những giọt nước mắt của mẹ chảy ra. Chiều qua, ông Ban cày hộ nhà Cương thửa ruộng, về qua cầu Chiêm, mẹ Cương vác bừa xuống rửa cùng, có người đi qua, tọt về rỉ tai mẹ Bàn vài câu. Lúc mẹ Bàn chạy tới cầu Chiêm đã nhìn thấy ông Ban đang mím môi tuốt con đỉa bu chặt bắp chân mẹ Cương, mẹ Bàn lu loa lên, bao người làm đồng về tới đó tụ lại.
Cái tin đồn cứ xóc nhĩ mãi cũng mòn đi nhưng cái hàng rào cúc tần không nhà nào xén, theo mưa nắng cao qua mặt người, hai nhà không nhìn nhau từ đó. Cương mỗi lần trèo lên cây trứng gà chẳng bao giờ nhìn về phía cầu ao có bờ tường lửng nơi Bàn ngồi gội đầu vẩy tóc nữa.
Bao mùa trứng gà chín vàng đầu ngõ, Bàn không còn nhặt trứng gà rụng nữa. Bạn bè đã có con đi học hết mà Bàn vẫn chưa có ai hỏi. Cương thì sau mấy mối tình nhạt phèo bèo ốc, đứa bỏ Cương, đứa Cương bỏ, giờ cũng ngoài ba mươi.
Tiếng chổi rễ loẹt quẹt quét lá trên sân. Lúc sau, Bàn ló mặt sau cửa sổ: “Bẩn quá, tôi dọn qua. Lũ gà con bị đói cứ quấng lên. Để tôi về nhà xem nồi cháo chín chưa nhá”. “Còn bọn chọi?”. “Còn một con lông đen ở nhà”. Thế là thằng Tương ôm con Thần kê và con Lửa của Cương đi chọi mà không hỏi gì.
*
Trời hâng hẩng nắng. Tiếng xe rùa lại rậm rịch trườn vào. Cái mũ nan rách te tua che nửa khuôn mặt lưỡi cày. Cương nhận ra thằng Tẽo. Thằng Tẽo từng bảo nó sẽ phá bếp xây quán bún lòng, khi Cương lấp ao làm xới chọi gà và xây quán bia. Cái ao làng này trước của chung cả xóm để thả bèo tây nuôi lợn. Dần dần nhà Bàn chán ao bỏ trước. Sau hai nhà trong xóm cũng nhường nốt, giờ cái ao của nhà Cương.
Cương nảy ra cái ý định lấp ao khi đi qua xóm Chùa thấy nhà Quăng lấp dần mỗi ngày vài xe gạch đất mà cái ao đầy khự thành vườn, Quăng đã cắm rào sắt quây lại. “Ao hợp tác xã mà không ai nói gì à?”. “Ao tao hợp đồng mấy chục năm nay, ai dám làm gì. Tao bảo bờ ao vỡ, ảnh hưởng móng nhà, lấp mấy mét”.
Đêm ấy, Cương khó ngủ, hết ra bờ ao đốt thuốc lại ra chuồng gà soi đèn ngắm con Thần kê. Mấy con gà chọi này có thắng điên đảo các xới cũng chỉ sắm được vài bộ cánh đẹp, thay được điện thoại cùi. Trước sau thì Cương và thằng Tương cũng lấy vợ, phải có mảnh đất cho nó xây nhà. Tính thế nên mẹ Cương phải khăn gói lên thành phố làm người giúp việc cho người ta đã ba năm nay.
Nhìn ra cái ao đã lấp đi gần non nửa, mẹ thì thào: “Thế dân làng có nói gì không?”. Cương im lặng. Lúc thấy Cương lấp được chục xe đất, ông Ban đã sang nói lý nói tình về cái ao và bảo Cương đừng lấp. Cương học cái bài bờ lở, chỉ lấp nốt mấy xe thôi. Ông Ban gạ muốn mua lại nửa ao, dù gì trước kia nhà ông cũng có một góc, Cương chối ngay không bán.
Trưa hôm ấy, Cương đang cho mấy ô-tô gạch vỡ xuống ao thì tay Phan bên địa chính xã xuống, lại phải dở cái bài vỡ bờ ao ra trình bày. Phan đi, thằng Tương ngỏng cổ ra cổng nhà ông Ban chửi: “Cụ tổ cái thằng già nào ghen ăn tức ở, không lấy lại được ao mà đi hớt lẻo nhá”. Bóng ông Ban lao ra sân, Bàn đang giặt áo ở sân giếng vội vã đứng dậy kéo bố lại. Cương trông thấy cảnh đó, vội lôi cổ thằng Tương về nhà. Chật chưỡng bước trong lớp gạch, ngói vừa đổ, chân Cương giẫm phải một cái đinh han. Cái đinh bảy phân nên lớp giày vải chẳng là cái gì. Máu đen như cắt tiết gà chảy ra khi y tá rút đinh. Kháng sinh tống vào mồm mỗi lần cả vốc mà chân vẫn sưng, cứ giật binh binh lên tận mang tai, người Cương ngây ngấy sốt.
Nắng đã lên cao. Bóng cây trứng gà đổ dài theo nắng. Chiếc điện thoại dưới gối bỗng rung lên. Cương lập bập mở máy. “Mẹ đây. Ở nhà anh em có ổn không?”. Cương rầu rĩ: “Con bị giẫm phải cái đinh mục, đang sốt”. Giọng mẹ Cương rên lên.
Cương thấy bóng thằng Tẽo trượt chân, ngã bệt mông xuống đúng cái đống gạch vỡ ô-tô đổ lần trước, xe rùa đổ quay đơ xuống rệ nước. “Có làm sao không?” “Dầm bố nó xương hông rồi”. Thằng Tẽo lổm ngổm đứng dậy. Cương bỗng hoa mắt, giật mình, phải dụi mắt mấy cái như không tin ở mắt mình, đúng chỗ mép bờ bên này ao đã bị sấn lấp, Cương vừa nhìn thấy vệt nắng bừng lên cắt một đường sắc như kiếm vào nước, đáy ao tách ra làm đôi. Chân phải của Cương bỗng giật mạnh, buốt rọi tận tim: “Không đổ xuống ao nữa!”. Thằng Tẽo dò dẫm qua đống gạch đất đi vào: “Hôm trước còn giục tao đổ nhanh để lấp ao mà?”. “Không đổ là không đổ nữa. Biết chưa?”. Giọng Cương hét lên. Cái chân phải giật liên tục. Có tiếng vỡ bục, nước ục ra, mùi tanh hôi tóa lên, Cương ngã vật ra giường. “Mày làm sao thế? Có ai không, giúp với!”. Cương vẫn nghe được những tiếng kêu đứt đoạn của thằng Tẽo, mắt còn lờ mờ nhìn thấy cái bóng nón trắng tay bê cái bát cháo hấp tấp đi vào. Bàn tay con gái giơ ra nắm lấy tay Cương, mùi hương của tía tô vảng vất trên những ngón tay khô gầy nhè nhẹ bay lên.
Mùi hương vẫn còn kịp đánh thức trong Cương một kỷ niệm, một lần mẹ bị cảm, Cương khi ấy còn chưa biết trèo trứng gà, đã lúi cúi xuống bếp nấu cháo cho mẹ. Đợi cháo chín, Cương chui qua rào cúc tần sang nhà bác Ban xin lá tía tô, Bàn dắt Cương ra vườn, hái cho một nắm tía tô đẫy đặt vào tay Cương.
Hay đấy mới là lần đầu tiên hai đứa nắm tay nhau.
