Sống trong âu lo
Theo báo cáo của Công ty TNHH MTV Quản lý và Kinh doanh nhà Hải Phòng (Công ty Quản lý nhà Hải Phòng), trên địa bàn thành phố hiện có 180 chung cư cũ. Trong đó công ty đang quản lý 148 chung cư (tương ứng 6.336 căn hộ), bao gồm: 4.718 căn hộ đã ký hợp đồng thuê nhà, 677 căn hộ sử dụng tự quản (chưa ký hợp đồng thuê nhà), 941 căn hộ đã được thanh lý. Còn lại 32 chung cư (tương ứng 1.228 căn hộ) do các đơn vị tự quản lý, chưa bàn giao cho Sở Xây dựng và Công ty Quản lý nhà Hải Phòng.
Bà N.Giang (một viên chức về hưu) sống ở khu tập thể Vạn Mỹ (Ngô Quyền, Hải Phòng) hơn 30 năm chia sẻ: “Nhà ở khu vực này đã xuống cấp rất nhiều, căn hộ thường bị tróc sơn, nứt tường, các đường ống nước cũng luôn bị rò rỉ. Nguyện vọng của chúng tôi là được di dời tới khu nhà ở xã hội theo chủ trương của thành phố”.
Theo UBND phường Vạn Mỹ, khu tập thể Vạn Mỹ có khoảng hơn 1.200 hộ dân sinh sống tại 9 tòa chung cư cũ, cao 5 tầng được xây dựng và đưa vào sử dụng từ những năm 1970, đều đã xuống cấp, cầu thang nứt vỡ, hành lang trần bê-tông vỡ toác từng mảng. Trước sự xuống cấp nghiêm trọng đe dọa an toàn tính mạng của người dân, thời điểm năm 2016-2017, TP Hải Phòng đã tiến hành kiểm định chất lượng, kết quả 10 lô nhà tập thể Vạn Mỹ thì có 9 lô từ A1 - A9 thuộc cấp độ D (cấp độ nguy hiểm cao nhất), còn 1 lô A17 thuộc cấp độ C.
Dự án Ngã Năm sân bay Cát Bi được sự phê duyệt của Nhà nước từ năm 1997, tuy nhiên sau 27 năm dự án vẫn chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng (GPMB), dự án có tổng diện tích sử dụng đất 304,96 ha. Trong đó, diện tích quy hoạch thuộc địa bàn quận Ngô Quyền 193,66 ha và quận Hải An là 111,3 ha. Đến nay còn 95,36 ha nằm trong quy hoạch chưa có thông báo, quyết định thu hồi đất; 8,3 ha có quyết định thu hồi đất, có phương án bồi thường nhưng chưa GPMB, chiếm khoảng 34% tổng diện tích.
Khảo sát tại các khu đất này, chúng tôi nhận thấy phần lớn các công trình đều là các căn nhà cấp 4 đang xuống cấp, đường sá đi lại nhỏ hẹp, có nhiều khu đất hoang dùng làm nơi đổ rác, nơi tập kết phế thải vật liệu cỏ mọc um tùm mất vệ sinh. Trong khi chỉ cách khu đất đó chưa tới 5 m, những khu dân sinh không nằm trong diện quy hoạch đều buôn bán rất sầm uất với nhiều nhà hàng, cửa hiệu sôi động, trái ngược hoàn toàn với khu vực dự án “treo”.
Giải pháp từ cơ quan chức năng
Về các khu tập thể cũ, năm 2020, HĐND thành phố Hải Phòng phê duyệt chủ trương đầu tư dự án cải tạo chung cư cũ Vạn Mỹ hơn 2.700 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngân sách. Nhưng năm 2023, HĐND thành phố đã chấm dứt chủ trương đầu tư dự án vì để di dời cải tạo hết chung cư cũ cần phải có hàng chục nghìn tỷ đồng. Thay vào đó, TP Hải Phòng dự định sẽ bồi thường hỗ trợ cho người dân sinh sống tại khu tập thể Vạn Mỹ để thu hồi đất, phá dỡ các tòa nhà xuống cấp, sau đó các hộ dân sẽ tự đăng ký mua nhà ở xã hội tại các dự án do doanh nghiệp đầu tư.
Mới đây, TP Hải Phòng đã triển khai vận động 500 hộ dân đủ điều kiện (có hợp đồng thuê nhà chính chủ) tại khu tập thể Vạn Mỹ di dời về 2 tòa chung cư mới HH1, HH2 Đổng Quốc Bình. Dự kiến, việc di dời 500 hộ dân từ Vạn Mỹ về HH1, HH2 sẽ được hoàn thành trong tháng 9 này. Còn lại dự kiến sẽ thực hiện bồi thường hỗ trợ để cho các hộ dân mua nhà ở xã hội tại dự án nhà ở xã hội tại Tổng kho 3 Lạc Viên.
Đối với các dự án trải qua thời gian rất lâu chưa có phương án giải phóng mặt bằng và đền bù, ngày 12/6/2024, tại phường Đông Khê (quận Ngô Quyền), Viện Quy hoạch phối hợp quận Ngô Quyền và Hải An tổ chức lấy ý kiến cộng đồng dân cư vào đồ án Điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 (quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000) Khu đô thị mới Ngã 5 - Sân bay Cát Bi. Các ý kiến đa số đều đồng tình, thống nhất cao với điều chỉnh quy hoạch mới do thực tế việc thực hiện và công tác quản lý quy hoạch đối với dự án cũ thời gian qua bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, đời sống người dân trong vùng dự án.
Hy vọng, với những phương án trên, người dân trong các khu tập thể cũ và trong các dự án chậm đền bù sẽ có sự cải thiện về đời sống trong thời gian tới.
Gia đình ông Cảnh - bà Lợi có hơn 1.000 m2 đất nằm trong dự án cho biết: “Gia đình chúng tôi có một diện tích lớn đất ở đây, chúng tôi đã đợi chờ từ những năm 2.000 khi con cái chúng tôi mới là học sinh cấp II, giờ các cháu đều lập gia đình và có con cái nhưng đến nay vẫn chưa có bất kỳ quyết định giải tỏa hay đền bù nào được đưa ra chính thức. Khu đất gần ngay khu vực dân sinh sôi động của thành phố nhưng chúng tôi lại không thể khai thác đất của mình để làm bất cứ việc gì do nằm trong dự án”.