Hàng ế, con đi học về lại kêu than
“Bố ơi, hôm nay con bị mất mặt ở lớp. Tất cả các bạn trong lớp đều chỉ vào con, rằng nhà mình, bố bán thịt chó. Bố ơi, bố chuyển nghề đi”, đó là lời tâm sự của anh Lê Văn Hùng, bán thịt chó ở cầu Bố (thành phố Thanh Hóa) có cậu con trai đang học lớp 7 và được nghe cô giáo kể câu chuyện về loài chó và kèm lời khuyên đừng ăn thịt chó. Tuy nhiên, cả lớp lại chỉ vào con của anh, rằng bố cháu bán thịt chó!
Mấy năm trước, hàng thịt chó của anh Hùng mỗi ngày tiêu thụ từ 7 đến 10 con chó, nay mua một con về bán cũng khó trôi chảy. Vợ chồng anh Hùng đang tính chuyển sang bán gà quay, heo quay hoặc bán bún bò, bún chả hoặc nữa là phải chuyển trường cho con học thật xa nhà.
Về nghề bán thịt chó của gia đình anh Hùng, anh gãi tai kể, xuất phát từ sự cùng quẫn, năm 1993, bố mẹ anh có sáu người con ở trong căn nhà tranh tre bên dòng kênh Nhà Lê chảy qua cầu Bố. Hôm đó, mùa đông, toàn bộ dãy nhà tranh tre cháy rụi, nhiều người không ở đó nữa vì là đất “nhảy dù, ở tạm” nên họ đi vào miền nam, Tây Nguyên. Bố anh Hùng làm lại căn nhà tranh, sẵn có đất trống, ông cơi tạm sạp tre rồi mở hàng thịt chó, cứ mỗi ngày một đông khách, gia đình ăn nên làm ra từ đó.
“Sách vở quần áo cháy sạch, cơ hàn, rét mướt lắm. Mấy anh chị em chúng tôi cũng không học hành nhiều, chuyển sang giúp bố từ nấu nướng đến bưng bê. Rồi năm này qua năm khác, có bát ăn, bát để, bố tôi mua được đất, cất được nhà cho con cái. Đến nay, cũng chỉ còn mỗi bản thân tôi theo nghề này. Có một chị theo nghề nhưng ế cũng bỏ từ lâu rồi”, anh Hùng cho biết. Nghề bán thịt chó cần một bí quyết gì? Anh Hùng khẽ nói: “Chả bí quyết chi cả. Cứ nấu ăn vừa mồm mình thì khách cũng vừa luôn”.
Kể lại hoàn cảnh gia đình sau 20 năm buôn bán, bố tôi nhẩm tính, hôm cháy nhà là đúng giờ nước lên cũng là giờ lộc! “Nhiều người đi làm ăn xa vẫn vất vả. Về quê, thấy gia đình tôi làm ăn được cũng học theo, rồi mở hàng ở Buôn Ma Thuột, thành phố Thủ Đức, Bình Dương... Cái nghề này không cần nhiều vốn, khách cũng xuề xòa nên họ cũng ăn nên, làm ra”, anh Hùng cho hay.
“Nhưng nay, ai cũng thở dài chán ngán vì xã hội đã thay đổi thực đơn. Nhiều khách hàng cũ hay ăn, hay mua thịt chó về nhà chiêu đãi khi có niềm vui. Nay, họ chuyển sang mua vịt quay, heo quay về đãi gia đình”, anh Hùng nhắc lại trong tình cảnh ế hàng, khách cũ đi qua dửng dưng như chó nhìn thấy thóc!
Thương hiệu thành... vong
Bản thân tôi, người viết bài, ngày trước cũng khoái khẩu với món này. Những năm 2005, chúng tôi còn rủ nhau xuống đường Lĩnh Nam (Hà Nội) để chén món đó, thứ nhất là rẻ, thứ nhì là nó dân dã hơn so với ăn ở mạn Hồ Tây.
Nhưng sau này, không phải do tuyên truyền, do xã hội lên án mà trong tự bản thân cứ thấy xa dần món đó. Anh Nguyễn Thành Luân, người gốc Ninh Bình, bán thịt chó đường Bắc Hải (quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh), cho biết: “Năm 2017, ế rồi. Một con pha nấu ba ngày chưa bán hết. Nhà tôi đóng cửa đầu tiên ở cái dãy này. Tôi đi làm thợ sắt, vợ mở bán rau”.
“Trước những năm đó, mật độ khai trương cửa hàng “go go” phải nói là nhộn nhịp. Nào là Anh Tú Hà Nội, cày tơ Nam Định, thịt cày Vĩnh Phúc... no mặt đủ đòn trên mọi nẻo phố, quận, huyện”, anh Luân buông lời.
“Nhưng, bỗng nhiên thị trường lộn nhào một cái. Thương hiệu đi tong, hàng ăn hóa... vong luôn”, anh Luân phì cười, bình luận.
Có nghề, hay nghĩ về nghề và quan sát sự thịnh vượng hay chỉ là cầm cự qua ngày, anh Hùng và anh Luân đều có cùng nhận xét: hiện nay, chỗ nào có hàng thịt chó, các hàng bên cạnh đó như tạp hóa, cà-phê, cơm bình dân, quần áo... cũng vắng khách luôn.
Ngóng tin tức xã hội, ba năm gần đây, tình trạng bắt trộm chó vẫn còn nhưng ít. Tình trạng người bắt trộm chó bị dân làng bắt được và đánh đập ít hẳn đi. Nhưng nay, lại nổi lên tình trạng bắt trộm chó cưng rồi đòi tiền chuộc tăng lên. Ở thành phố Hội An (Quảng Nam) có người đã phải chuộc lại con chó của mình với giá 20 triệu đồng, bên Đà Nẵng có người đã phải chuộc lại con chó của mình với giá 35 triệu đồng. Ông V.LB người nước ngoài chuộc con chó 35 triệu đồng, cho hay: “Họ cũng chào bán cho tôi con chó tương tự như vậy, giá 10 triệu, 12 triệu nhưng tôi không mua. Con chó của tôi nuôi nó hiểu ý tôi, nó nhận ra tôi... nên tôi phải chuộc nó”.
Tháng 9/2022, Tổ chức FOUR PAWS International tài trợ 50 nghìn USD (tương đương 1,1 tỷ đồng) để triển khai dự án Xây dựng Hội An là thành phố du lịch thân thiện, không tiêu thụ thịt chó, mèo và hỗ trợ loại trừ bệnh dại. Khoản viện trợ không hoàn lại thực hiện từ tháng 9/2022 đến tháng 12/2023. Mục đích nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc tiêm phòng dại và các nguy cơ cho sức khỏe từ nạn buôn bán thịt chó, mèo. Tuy nhiên, phố Hội An hôm nay vẫn nhận ra còn một quán thịt chó vẫn hoạt động nằm trên đường Nguyễn Tất Thành gần cây xăng Hội An và là tuyến đường du lịch làng lụa.
