Ấy là buổi chiều, những buổi chiều lũ trẻ trâu chán các trò đánh khăng đánh đáo, chơi chuyền, chơi chắt quay ra thi nhau nhặt cỏ may bám trên gấu quần trước khi về nhà sợ mẹ cha rầy mắng.
Ấy là những đêm trăng thanh, có âu yếm, có nụ hôn vội vàng vụng dại ngọt ngào như hương cỏ mật. Có giây phút nhặt cỏ may bám trên gấu quần nhau. Em bảo: “Cỏ may nên ai được cỏ bám vào nhiều là cuộc đời gặp nhiều may mắn”. Tôi bảo: “Anh chả tin nhưng phút giây này đây, anh được may mắn nhặt cỏ may trên quần của em, nhưng...”. “Nhưng gì hả anh?”. “Nhưng anh muốn làm cỏ may bám mãi trên quần của em cơ!”.
Những cuộc tiễn đưa trong đó có tôi và những trai làng lên đường giết giặc. Có lời hẹn ước của em và bao cô gái dành cho tôi và bè bạn gói vào chiếc khăn mùi xoa ngan ngát hương bưởi, có ánh mắt nhớ nhung của em và bao ánh mắt ướp đậm vị bồ kết hương sả, hương chanh. Cỏ vương bước chân người ra đi, người ở lại. Cỏ làm chứng cho nồng nàn. Chỉ cỏ mới biết họ nói gì với nhau. Và đợi chờ, chờ đợi...
Tôi và đồng đội qua bao chặng hành quân. Đâu đâu cũng thấy cỏ. Cỏ xác xơ, nát nhàu sau những bom dội mưa xối. Đêm hành quân, ngắt một nhánh cỏ mật, chúng tôi truyền tay nhau hít hà chút hương thơm còn sót lại qua khói lửa đạn bom. Đêm đứng gác chạm vào cỏ may, chúng tôi tỉnh táo hơn, thêm sức mạnh vì cỏ đánh thức trong chúng tôi, nhắc chúng tôi phía sau mình còn quê hương, đất nước.
Mẹ thiên nhiên an ủi vỗ về chở che. Cỏ ngả vào nhau những lời thủ thỉ, hát cho nhau nghe lời của gió. Tắm cho nhau bằng những giọt sương đêm. Ru cho cỏ có sóng lúa rì rào, có đất rộng trời cao. Cỏ vẫn san sẻ niềm vui trên cánh đồng trĩu hạt lúa nặng oằn vai và buồn mùa giáp hạt cơn gió hoang thổi rỗng cánh đồng. Cỏ không kén đất. Gió mang những hạt đi xa. Cỏ cứ găm vào khổ cực vào cỗi cằn, thiếu thốn mà xanh cùng trời đất. Cỏ thủy chung với đất này, thủy chung với lời hẹn ước như những người con gái quê tôi dẫu thời gian có bào mòn xuân sắc.
Chỉ là một ngọn cỏ thì cũng là quê hương, là đất nước. Đồng đội tôi có người không về, đã ngã xuống để gìn giữ. Họ đã hóa vào mây trắng, tên của mỗi người thành tên chung bất tử. Có những người trở về dẫu bàn tay nhặt cỏ may trên gấu quần của nhau năm nao đã gửi vào đất mẹ không còn nữa. Nhưng lời yêu thương gói chặt trong tim đằng đẵng những cách xa thì vẫn tròn đầy. Những hao khuyết của họ để cho vẹn toàn đất nước.
Tôi trở về, em và tôi mái đầu đã bạc. Chúng tôi lại được ngồi gỡ cỏ bám trên gấu quần cho nhau. Cỏ còn đây như chẳng hề dông bão, chẳng hề nắng mưa. Đạn bom một thời đã lùi xa. Nơi đây, vẫn những giọt sương trinh nguyên vẫn những làn gió hôn lên thảm cỏ. Cỏ gọi về cho tôi bình yên thanh thản.
Xin được một lần cúi đầu trước cỏ!
