“Linh ảnh”- Cánh diều Vàng tri ân liệt sĩ

Tại Giải thưởng Cánh diều 2024, Điện ảnh Quân đội nhân dân đã giành Cánh diều Vàng cho phim tài liệu “Linh ảnh” - tác phẩm về hành trình phục chế các bức ảnh anh hùng liệt sĩ. Thời Nay có cuộc trò chuyện cùng Thiếu tá - đạo diễn phim Nguyễn Quang Quyết.
Đoàn làm phim tác nghiệp tại hiện trường.
Đoàn làm phim tác nghiệp tại hiện trường.
“Linh ảnh”- Cánh diều Vàng tri ân liệt sĩ ảnh 1

Phóng viên (PV): Tên phim “Linh ảnh” thu hút sự tò mò của công chúng, đạo diễn có thể chia sẻ kỹ hơn?

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết: Đây là bộ phim tài liệu về việc phục chế các bức ảnh liệt sĩ nhóm TeamLee thực hiện. Không đơn thuần chỉ là những bức ảnh được phục dựng lại đúng, đẹp mà nó còn là những bức ảnh mang giá trị thiêng liêng, mang tinh thần, ý chí của người lính. Phía sau những bức ảnh còn là bao câu chuyện xúc động về sự hy sinh anh dũng của các anh hùng liệt sĩ cũng như hậu phương của họ. Đó là lý do chúng tôi chọn tên phim “Linh ảnh”.

PV: Làm đạo diễn cho chính kịch bản mình viết mang lại cho anh thuận lợi và khó khăn gì?

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết: Trong rất nhiều sự tri ân đối với những hy sinh mất mát của các gia đình liệt sĩ thì phục chế ảnh là một hành động hết sức thiết thực và có sức lay động lớn. Bởi rất nhiều gia đình đến nay vẫn không có được bức hình để thờ phụng cũng như nhắc nhớ cho con cháu về cha ông mình. Việc phục chế chân dung các anh hùng liệt sĩ phần nào xoa dịu nỗi mất mát đau thương của các gia đình. Khi vừa viết kịch bản vừa làm đạo diễn, nhìn chung nhiều thuận lợi hơn. Tôi hiểu kịch bản, nhân vật, nội dung cũng như những ý đồ mà mình muốn thực hiện. Việc khai thác nhân vật cũng sẽ thuận lợi hơn bởi lẽ mình đã tiếp cận và có sự hiểu biết nhất định về từng nhân vật trong kịch bản. Tuy nhiên, đạo diễn tự viết kịch bản thì khi thi công phim cũng dễ dẫn đến tính chủ quan cá nhân được đẩy quá mức. Nếu là một đạo diễn khác thực hiện kịch bản, chắc họ sẽ có góc nhìn khác, khách quan hơn. Do vậy tôi phải trao đổi và lắng nghe ý kiến của ê-kíp, của biên tập và hội đồng nghệ thuật để chỉnh sửa sao cho hợp lý nhất.

PV: Những câu chuyện nào của nhóm TeamLee đã khiến anh có cảm hứng để thực hiện bộ phim này?

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết: Có rất nhiều câu chuyện xúc động mà TeamLee thực hiện trong suốt hành trình phục dựng và trao ảnh, mỗi một bức ảnh là một câu chuyện, một trang sử của liệt sĩ và thân nhân của họ. TeamLee ưu tiên làm ảnh cho các liệt sĩ mà còn cha mẹ già. Bởi thời gian ngày một trôi đi, sức khỏe các mẹ ngày một yếu đi. Có được bức ảnh liệt sĩ khi mẹ còn sống là niềm an ủi vô cùng lớn. Đó cũng chính là động lực giúp chúng tôi có cơ duyên biết đến nhau và hoàn thành sớm bộ phim này.

PV: Vậy điều gì có thể coi đặc biệt nhất của “Linh ảnh” khi đặt cạnh các bộ phim khác cùng chủ đề?

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết: Mỗi một bộ phim, một đề tài đều có nội dung mục đích rõ ràng và đối tượng hướng tới. Đề tài người lính thời chiến hay thời bình đều có thể triển khai nhiều lối kể chuyện khác nhau. Điểm chung mà mọi bộ phim về người lính hướng tới là: Phản ánh hình tượng người lính, chất anh hùng ca, những khoảng lặng, tâm tư, tình cảm, thậm chí nỗi buồn của người lính.

Nói về những bộ phim cùng đề tài tri ân liệt sĩ 27/7, “Linh ảnh” mang hơi thở mới, góc nhìn của những bạn trẻ thuộc thế hệ GenZ. Có nhiều cách để tri ân quá khứ, cách mà TeamLee hành động mang một sứ mệnh rất khác. Vẫn là những nỗi đau mà chiến tranh mang lại, vẫn là những mất mát hy sinh nhưng hoàn toàn trong phim không hề thấy có bom đạn, có khói lửa chiến trường mà sự mất mát hy sinh của chiến tranh vẫn được bộc lộ, cái giá của hòa bình vẫn được toát lên.

PV: Trong quá trình thi công bộ phim, đạo diễn và đoàn làm phim đã có những kỷ niệm đáng nhớ nào?

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết: Đây không phải là bộ phim đầu tiên tôi làm khai thác nhiều về mạch cảm xúc. Nhưng nó lại khá đặc biệt bởi các nhân vật ở nhiều vùng miền, địa phương, độ tuổi khác nhau do đó việc thích ứng của cả ê-kíp là rất nhanh. Trong quá trình ghi hình có phân đoạn mưa nhưng chúng tôi lại quay lúc trời rất nắng và nóng, có những cụm cảnh không có nắng mà chúng tôi phải tạo hiệu quả nắng. Khi thực hiện những cảnh đó các thành viên TeamLee và cả nhân vật đều cười và nói đùa: “Nghệ thuật đúng là nhiều khi lừa dối”. Chúng tôi cũng cười và nói: “Lộ hết bài”. Nhưng cảm xúc sẽ đưa đẩy cùng với những chi tiết như vậy.

Quả thật khi về hậu kỳ đó lại là những cụm cảnh chúng tôi rất thích. Trong phim có phân đoạn không nằm trong kịch bản mà chúng tôi bắt gặp trực tiếp trong quá trình tác nghiệp. Như cụm cảnh người đàn ông đã ngoài 70 tuổi đạp xe chở bức ảnh của em về cho mẹ. Đây là cụm cảnh rất xúc động. Xem bằng hình ảnh thôi cũng cảm thấy sự xúc động trong khuôn hình.

PV: Là đạo diễn nhiều bộ phim làm về chủ đề người lính như “Hùng ca Điện Biên Phủ”, “Tiểu đội Hoa Hồng”, “Thanh âm đại ngàn”… anh chia sẻ gì về việc làm phim để hấp dẫn công chúng, nhất là giới trẻ?

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết: Đề tài về người lính, về chiến tranh, cách mạng luôn là một kho tàng mà chúng ta cứ khai thác vấn đề này sẽ phát hiện ra vấn đề khác. Chúng ta còn nợ lịch sử rất nhiều, do đó phải đào sâu, phải tìm tòi chính trong những kho tàng ấy. Đó chính là mảnh đất cho những nhà làm phim yêu thích đề tài lịch sử, chiến tranh cách mạng khám phá và gặt hái thành công. Tôi tin chắc như vậy!

PV: Cảm ơn Thiếu tá - đạo diễn Nguyễn Quang Quyết về cuộc trò chuyện!