Mặc dù mục tiêu đặt ra cho năm 2024 là 130.000 căn, thực tế cả nước mới hoàn thành 21.000 căn, chỉ tương đương 16% kế hoạch. Với tốc độ này, việc hoàn thành mục tiêu đúng hạn trở thành một thách thức lớn.
An sinh xã hội là một trong những chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước, với mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Những căn NƠXH dành cho người thu nhập thấp và công nhân là một phần trong các chính sách này. Tuy nhiên, cách triển khai vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc. Dù nhiều ý kiến cho rằng việc khó đạt mục tiêu đã được dự đoán trước, nhưng những điểm yếu cốt lõi trong quá trình thực hiện vẫn chưa được làm rõ.
Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê, tăng trưởng thu nhập thực ở Việt Nam vẫn ở mức thấp. Trong sáu tháng đầu năm 2024, thu nhập bình quân của người lao động là 7,5 triệu đồng/tháng, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước, tương đương mức tăng 519 nghìn đồng. Trong khi đó, giá căn hộ chung cư đã tăng 25% so với năm ngoái, khiến thu nhập của người dân ngày càng đuối sức trước sự leo thang của giá bất động sản.
Động lực tăng giá trên thị trường bất động sản hiện nay có nhiều nguyên nhân. Nó không đơn thuần chỉ xuất phát từ thiếu hụt nguồn cung hay các yếu tố thuận lợi về kinh tế. Thực tế, có những thời điểm nền kinh tế thuận lợi hơn nhưng giá bất động sản không tăng mạnh như hiện nay.
Trong khi đó, theo quan điểm kinh tế học, việc đạt được cả mục tiêu an sinh xã hội và lợi nhuận tối đa là điều rất khó. Bởi doanh nghiệp thường ưu tiên phát triển các phân khúc mang lại lợi nhuận cao, bỏ qua những phân khúc giá trị thấp gồm nhà ở bình dân và NƠXH.
Một chuyên gia từ Bộ Xây dựng cũng nhận định rằng, để ổn định thị trường bất động sản, cần nắm trong tay một lượng hàng đủ lớn để chi phối giá. Tuy nhiên, nếu giao toàn bộ việc phát triển NƠXH cho tư nhân, khả năng kiểm soát giá sẽ trở nên rất khó khăn. Những thách thức hiện tại không phải là điều mới mẻ trong quá trình thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Lời giải thường sẽ đến, chỉ là sớm hay muộn.
Trong khi chờ đợi, chúng ta có thể tham khảo bài học từ nước ngoài, nhất là Hàn Quốc. Vào những năm 2000, khi giá đất tại các thành phố lớn của Hàn Quốc tăng mạnh, Chính phủ nước này đã yêu cầu các nhà đầu tư hạn chế xây dựng chung cư cao cấp, tập trung vốn vào phát triển chung cư giá rẻ cho người thu nhập thấp. Đồng thời, họ cam kết bình ổn thị trường nhà ở thông qua việc tăng nguồn cung và siết chặt hoạt động đầu cơ bất động sản. Đây là những kinh nghiệm thực tế mà Việt Nam có thể học hỏi để thúc đẩy phát triển NƠXH, vừa bảo đảm mục tiêu an sinh, vừa hỗ trợ ổn định thị trường.