1/Việt Nam có nền nông nghiệp phát triển mạnh mẽ nhưng đang đối mặt những thách thức lớn từ biến đổi khí hậu và môi trường. Sự tiến bộ của công nghệ sinh học, đặc biệt là công nghệ chỉnh sửa gien có thể mở ra những cơ hội mới để tăng cường năng suất và chất lượng cây trồng. Các nhà khoa học nước ta đang nghiên cứu và bước đầu thành công trong việc tạo ra lúa gạo có khả năng chịu hạn và kích thích tăng trưởng.
Tại Hội nghị quốc tế về công nghệ chỉnh sửa gien do Viện nghiên cứu Cold Spring Harbor Laboratory Hoa Kỳ, Hội Gặp gỡ Việt Nam (Rencontres du Vietnam), Viện Công nghệ sinh học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng Trung tâm quốc tế Khoa học và Giáo dục Liên ngành (ICISE) phối hợp tổ chức ở Quy Nhơn mới đây, gần 20 nhà khoa học, nhà nghiên cứu đến từ nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Australia, Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc, Ấn Độ, Philippines và Việt Nam đã giải thích cụ thể hơn về bản chất khoa học cũng như cơ chế chỉnh sửa gien trên thực vật. Dựa trên các nghiên cứu mới nhất ở những cây trồng quan trọng như lúa gạo, đậu tương, cà chua, mía đường…, các diễn giả đặc biệt nhấn mạnh những tính trạng nổi bật mà công nghệ chỉnh sửa gien có thể tạo ra cho cây trồng, đó là cải thiện chất lượng và nâng cao khả năng chống chịu với điều kiện thời tiết không thuận lợi.
Hiện nay, Viện Công nghệ sinh học (VAST) đang là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực công nghệ sinh học. Thời gian qua, các nhà nghiên cứu tại Viện đã phát triển và ứng dụng thành công hệ thống chỉnh sửa gien CRISPR/Cas trên nhiều đối tượng cây trồng quan trọng ở nước ta như lúa, đậu tương, cà chua, dưa chuột, đu đủ… Các sản phẩm nghiên cứu về chỉnh sửa gien của đơn vị cũng đang trong giai đoạn hoàn thiện và hướng tới ứng dụng sản xuất. Hiện, các nhà nghiên cứu tại Viện đã mở rộng hợp tác nghiên cứu trong lĩnh vực chỉnh sửa gien với các đơn vị trong nước như Đại học USTH, Viện Di truyền nông nghiệp, Viện Nghiên cứu ngô… và các đối tác quốc tế như Đại học Missouri (Hoa Kỳ), Đại học Edinburgh (Anh), Đại học Ghent (Bỉ)…
2/Theo GS Phạm Văn Toản, Phó Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam, công nghệ chỉnh sửa gien với sự ra đời của CRISPR-Cas9 và các kỹ thuật chỉnh sửa gien khác đã mở ra nhiều khả năng thú vị cho các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới. Công nghệ này cho phép tạo ra những tính trạng cải tiến một cách chính xác, hiệu quả và nhanh chóng hơn bao giờ hết, từ đó tạo ra các giống cây trồng có hàm lượng dinh dưỡng cao, có khả năng chống chịu và phát triển tốt trong điều kiện khí hậu thay đổi và thời tiết bất thuận.
Khi công nghệ này tiếp tục phát triển, nó hứa hẹn sẽ chuyển đổi nền nông nghiệp toàn cầu và bảo đảm một tương lai bền vững cho các thế hệ tương lai. Việt Nam với những bước tiến đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ sinh học, chắc chắn sẽ tiếp tục đóng góp vào quá trình này, góp phần nâng cao vị thế cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. “Nước ta hiện đã hoàn tất các định hướng và cơ sở pháp lý cho việc ứng dụng cây trồng công nghệ sinh học và được coi là một giải pháp quan trọng trong phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Tuy nhiên, cho tới nay Việt Nam vẫn chưa có hướng dẫn pháp lý cụ thể cho việc đánh giá và quản lý cây trồng chỉnh sửa gien”, GS Toản cho biết.
Từ những năm 1980, năng suất nông nghiệp của Việt Nam đã có tốc độ tăng trưởng nhanh, đóng góp đáng kể vào an ninh lương thực quốc gia và nâng cao vị thế cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Việc ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gien trong nông nghiệp có thể giúp Việt Nam đối phó những thách thức từ biến đổi khí hậu và môi trường, đồng thời tạo ra những giống cây trồng mới phù hợp với điều kiện khí hậu và thời tiết bất thuận. Đây chắc chắn là một xu hướng đáng chú ý của nông nghiệp toàn cầu trong tương lai.
Việt Nam vẫn đang đối mặt với rất nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu và môi trường. Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã xếp Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia có nguy cơ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi hiện tượng nóng lên toàn cầu trong tương lai.
