Tỷ lệ giải ngân quá thấp
Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành về giải ngân vốn ĐTC nguồn vay nước ngoài của Chính phủ chín tháng năm 2021, Cục trưởng Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) Trương Hùng Long cho biết, giải ngân vốn ĐTC nguồn vốn vay nước ngoài khối các bộ, ngành T.Ư thời gian qua có nhiều khó khăn. Mặc dù chín tháng đầu năm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương đều rất nỗ lực thực hiện quyết liệt các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy giải ngân vốn ĐTC. Từ tháng 6 đến nay, Bộ Tài chính đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hỗ trợ cho công tác giải ngân vốn ĐTC nguồn nước ngoài như đôn đốc nhập Hệ thống Thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (Tabmis), trình ban hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến vốn nước ngoài…
Đặc biệt, trong tháng 8 và tháng 9/2021, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều địa phương phải giãn cách, Bộ Tài chính đã tích cực làm việc trực tuyến và trao đổi với tất cả các chủ DA của 13 bộ, ngành được giao kế hoạch vốn nước ngoài để rà soát, đôn đốc giải ngân, phối hợp xử lý các khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến giải ngân thuộc phạm vi trách nhiệm của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, chín tháng qua, tỷ lệ giải ngân vốn vay nước ngoài ở khối bộ, ngành đạt thấp, thậm chí rất thấp so các năm 2020 và 2019.
Cụ thể, theo ông Trương Hùng Long, tính đến ngày 6/10/2021, tỷ lệ giải ngân chung mới đạt 19,03% kế hoạch so yêu cầu tại công điện của Thủ tướng Chính phủ dù con số này đã thể hiện sự cố gắng rất lớn. Đáng nói, có bảy bộ được giao vốn có tỷ lệ giải ngân bằng 0%; trong khi chín bộ có văn bản đề nghị trả lại toàn bộ số vốn là 8.054 tỷ đồng, chiếm 44,08% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn này có thể phải điều chuyển cho các bộ, địa phương có nhu cầu giải ngân vượt kế hoạch hoặc buộc phải hủy kế hoạch vốn theo quy định.
Phó Cục trưởng Quản lý nợ và tài chính đối ngoại Võ Hữu Hiển cho biết thêm, tính đến ngày 6/10/2021, Bộ Tài chính đã nhận được 620 bộ hồ sơ rút vốn của các bộ, ngành. Tất cả hồ sơ rút vốn đều đã được xử lý khẩn trương, các đơn rút vốn chưa đầy đủ hoặc thiếu sót đều được phối hợp chủ DA để giải quyết, đến nay không còn tồn đọng đơn rút vốn. Về giải ngân ĐTC nguồn vốn nước ngoài chín tháng năm 2021 của các bộ, ngành, tại Quyết định số 2185/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho các bộ, ngành, địa phương kế hoạch vốn ĐTC năm 2021, trong đó nguồn nước ngoài là 51.550 tỷ đồng, trong đó của bộ, ngành là 16.637 tỷ đồng; địa phương 34.913 tỷ đồng. Các bộ, ngành nhập dự toán trên hệ thống Tabmis đến hết tháng 9/2021 là 13.043 tỷ đồng, đạt 78%.
Đồng bộ các giải pháp thúc đẩy giải ngân
Tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành đã báo cáo tình hình giải ngân vốn ĐTC nguồn vay nước ngoài trong chín tháng đầu năm 2021 và nêu các nguyên nhân, vướng mắc dẫn đến tình trạng chậm giải ngân nguồn vốn này.
Cụ thể, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải cho biết, ngoài những nguyên nhân cố hữu thì ảnh hưởng do dịch Covid-19 là rất lớn. Hiện, các thiết bị của một số DA, gói thầu phải nhập khẩu từ nước ngoài đều bị chậm tiến độ, ảnh hưởng đến tiến độ chung toàn DA. Hay DA đường sắt đô thị số 3 vướng việc điều chỉnh thời gian, tiến độ kéo dài, nhiều khả năng sẽ dẫn đến tranh chấp hợp đồng với nhà đầu tư quốc tế.
Chia sẻ vấn đề này, ông Trương Hùng Long nhận định, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhất là tại 19 tỉnh, thành phố khu vực phía nam và tại Hà Nội, Đà Nẵng… đã tác động trực tiếp đến hoạt động SXKD và việc triển khai các DA. Đến nay, do dịch Covid-19 có rất nhiều DA đã bị ngừng trệ. Ngoài ra, tình hình chậm tiến độ hoặc không có khối lượng giải ngân do các vướng mắc trong quá trình triển khai DA như: chậm triển khai các công tác sẵn sàng cho đầu tư như chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư, thiết kế cơ sở, chậm trong đấu thầu, ký hợp đồng; đang trong quá trình thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay với các nội dung như gia hạn thời gian thực hiện, thời gian giải ngân, sử dụng vốn dư, điều chỉnh chủ đầu tư, tỷ lệ thanh toán ngoại tệ/ nội tệ, điều chỉnh kinh phí giữa các hạng mục.
Theo ông Trương Hùng Long, giải pháp căn bản lúc này là thúc đẩy giải ngân trong điều kiện cho phép, nhất là ở những vùng không bị giãn cách để bù đắp lại phần khối lượng không thực hiện được tại những nơi không bị giãn cách. Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp tháo gỡ khó khăn, thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn ĐTC; ứng dụng công nghệ thông tin hơn nữa trong giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi; tiếp tục hoàn thiện quá trình kiểm soát chi, xử lý đơn rút vốn tại Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước để bảo đảm đúng thời hạn, đúng chế độ quy định, không để tồn đọng hồ sơ mà không có lý do.
Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 262/TB-VPCP ngày 5/10/2021 kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc với các bộ, cơ quan T.Ư và địa phương về đẩy mạnh giải ngân kế hoạch vốn ĐTC năm 2021. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, đẩy mạnh giải ngân vốn ĐTC phải đi đôi với bảo đảm chất lượng công trình, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.
