Trong nửa đầu năm nay, Việt Nam đã chứng kiến sự phục hồi nhanh chóng về kinh tế khi các biện pháp hạn chế để phòng, chống đại dịch Covid-19 được nới lỏng. Nền kinh tế có triển vọng tăng trưởng lạc quan nhờ Chính phủ đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ như áp dụng lãi suất thấp, tăng trưởng tín dụng mạnh đi kèm với đẩy mạnh sản lượng sản xuất, hoạt động bán lẻ và du lịch phục hồi tích cực.
Ngày 6/9, Moody’s đã nâng hạng chỉ số Nhà phát hành nợ dài hạn của Việt Nam lên Ba2 từ Ba3 và thay đổi triển vọng từ tích cực sang ổn định. Điều này phản ánh sức mạnh kinh tế ngày càng tăng của Việt Nam so các nước có điều kiện kinh tế tương tự, đồng thời cho thấy khả năng chống chịu tốt hơn trước các cú sốc kinh tế vĩ mô bên ngoài. Nó cũng chứng minh hiệu quả chính sách được cải thiện, nền kinh tế được hưởng lợi từ việc cấu hình lại chuỗi cung ứng, đa dạng hóa xuất khẩu và tiếp tục đầu tư vào lĩnh vực sản xuất.
Trong bản cập nhật Triển vọng Kinh tế thế giới mới nhất, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam lên 7% trong năm nay. Đối với năm 2023, IMF hạ dự báo 0,5 điểm phần trăm xuống 6,7% nhưng con số này vẫn thể hiện triển vọng phát triển của kinh tế của Việt Nam vượt lên và có tốc độ nhanh nhất trong các nước châu Á. IMF ước tính tăng trưởng cho châu Á giảm xuống 4,2% cho năm nay và 4,6% cho năm 2023.
Hiện tại, áp lực lạm phát của Việt Nam chủ yếu được giới hạn ở một số hàng hóa như nhiên liệu và các dịch vụ liên quan như vận tải. Người tiêu dùng tránh được phần lớn sự gia tăng về giá lương thực toàn cầu vì nguồn cung trong nước dồi dào. Diễn biến thị trường cho thấy giá thịt lợn giảm so mức đỉnh của năm ngoái; giá gạo (lương thực chính của người Việt Nam) vẫn rẻ hơn so các loại ngũ cốc khác như lúa mì; mức tăng giá đối với các dịch vụ, chẳng hạn như y tế và giáo dục, được đánh giá là rất nhẹ…
Tuy chỉ số giá tiêu dùng trong bảy tháng đầu năm 2022 tăng, nhưng vẫn thấp hơn mục tiêu 4%. Sự phục hồi bị trì hoãn của nền kinh tế Việt Nam vào năm ngoái đã giữ lạm phát lõi thấp hơn các nước trong khu vực. Tuy nhiên, lạm phát có thể tăng lên khi hoạt động kinh tế trở lại với tốc độ tối đa. Chi phí vận chuyển và giá các mặt hàng như phân bón và thức ăn chăn nuôi cao cũng có thể làm tăng giá đối với nhiều loại hàng hóa và dịch vụ khác, gây thêm áp lực lạm phát.
Sự phục hồi kinh tế của Việt Nam đang gặp phải những trở ngại do tăng trưởng toàn cầu giảm tốc từ 6,1% trong năm ngoái. Báo cáo về Triển vọng Kinh tế thế giới của IMF đã hạ ước tính tăng trưởng toàn cầu xuống 3,2% trong năm nay và 2,9% vào năm 2023 do tác động của cuộc xung đột Nga-Ukraine, sự suy thoái ở Trung Quốc và các nền kinh tế lớn. Tăng trưởng toàn cầu suy giảm sẽ kéo theo nhu cầu đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam giảm, đặc biệt là từ các đối tác thương mại chính như Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU).
Ngoài ra, các điều kiện tài chính đang được thắt chặt khi lãi suất ở Mỹ và các nền kinh tế tiên tiến khác tăng lên để kiềm chế lạm phát. Điều đó làm tăng chi phí tài chính và có thể dẫn đến dòng vốn chảy ra ngoài (xu hướng này đã xảy ra ở nhiều thị trường mới nổi trong khu vực).
Cuối cùng, những khó khăn do thiếu nguyên liệu thô, hạn chế trong việc tiếp cận hàng hóa trung gian cần thiết và sự gián đoạn nhiều hơn trong chuỗi cung ứng có thể gây ra sự bất ổn lớn hơn đối với thương mại toàn cầu và thị trường tài chính. Điều đó có thể làm hạn chế đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, làm chậm tốc độ tăng trưởng sản xuất và phát triển công nghệ.
Để đối phó những khó khăn nêu trên, báo cáo của IMF khuyến nghị Việt Nam thực hiện một số hành động, bao gồm: Chính sách tài khóa cần đóng vai trò hàng đầu trong sự phục hồi kinh tế của đất nước, với những điều chỉnh kịp thời và linh hoạt; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nên đặt trọng tâm vào rủi ro lạm phát gia tăng; nợ xấu trong hệ thống ngân hàng và rủi ro tiềm ẩn trên thị trường bất động sản cũng cần được giám sát chặt chẽ; Chính phủ cần tiếp tục cải cách kinh tế hơn nữa về thể chế, quy định, kết nối kỹ thuật số, lao động, mạng lưới an toàn xã hội cũng như chương trình nghị sự về môi trường của quốc gia để mở ra tiềm năng tăng trưởng đáng kể của Việt Nam.
