Bất chấp những hậu quả tiêu cực về kinh tế và xã hội do đại dịch Covid-19 gây ra, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia ghi nhận mức tăng trưởng kinh tế tích cực ở cả năm 2020 và 2021. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, GDP của nước ta tăng 2,58% vào năm 2021. Điều này phản ánh hai yếu tố: mức độ thành công tương đối trong việc ngăn chặn các rủi ro của đại dịch đối với lĩnh vực y tế và kinh doanh; và khả năng giữ được niềm tin của các nhà đầu tư. Trong hai năm qua, do hạn chế của những đợt giãn cách, thị trường fintech Việt Nam nhanh chóng phát triển và là mảnh đất màu mỡ cho các nhà đầu tư cả trong nước và nước ngoài.
Việc áp dụng công nghệ Fintech giúp cải thiện hiệu suất của các cá nhân. Fintech làm giảm chi phí tổng thể, việc kết hợp công nghệ di động và Fintech sẽ tạo ra một điểm giao thoa, nơi có thể chứa nhiều thẻ ngân hàng hoặc tài khoản khác nhau. Các doanh nghiệp thu được lợi nhuận từ Fintech vì nó giảm chi phí và cung cấp các phương thức giao dịch thuận tiện hơn. Ở thời điểm này, đã có rất nhiều tổ chức tài chính, bao gồm cả các ngân hàng truyền thống đang quan sát hướng phát triển, đồng thời đầu tư vào thị trường Fintech tại Việt Nam.
Hiện tại, thị trường Fintech Việt Nam đang phát triển nhiều phân khúc. Trong đó, những phân khúc chính là: Thanh toán số (mua hàng trực tuyến, POS); tài chính cá nhân (dịch vụ quản lý tài sản kỹ thuật số, chuyển tiền); tài chính thay thế (cho vay ngang hàng P2P, huy động vốn cộng đồng); bảo hiểm trực tuyến Insurtech (bảo hiểm trực tuyến về nhân thọ, sức khỏe, phương tiện giao thông...); dịch vụ tài chính B2C (ngân hàng, tín dụng, bảo hiểm); cung cấp tài chính mua hàng qua thương mại điện tử.
Trong các phân khúc trên, mảng thanh toán di động và thanh toán số đang là lĩnh vực Fintech phát triển và đông đảo nhất. Các dịch vụ phổ biến được cung cấp bởi những ví điện tử hay nền tảng thanh toán bao gồm chuyển tiền, thanh toán cho các giao dịch trực tuyến như hóa đơn điện, nước, giao đồ ăn, gọi xe... Các công ty Việt Nam như VinID, MonPay, Momo, iWealth, TrueMoney, VnPay, NextPay, ZaloPay... đã và đang tập trung đầu tư vào Fintech, đưa thị trường này lên một tầm cao mới.
Thu nhập bình quân theo đầu người ngày càng tăng cùng dân số đang gia tăng cũng là yếu tố khiến Việt Nam trở thành môi trường hoàn hảo để đầu tư vào Fintech. Năm 2022, Việt Nam sẽ phấn đấu để đạt được con số GDP bình quân đầu người là 3.900 USD. Vào năm 2021, chúng ta cũng chứng kiến tăng trưởng 0,8% về kết nối internet với 70,3% số người dùng internet thực hiện kết nối từ điện thoại di động, 45% số người dùng điện thoại di động đã đăng ký sử dụng dịch vụ 3G, 4G.
Sự thâm nhập ngày càng tăng của internet, sự gia tăng các thiết bị như điện thoại thông minh đã mở rộng khả năng tiếp cận của người dùng với các kênh bán hàng trực tuyến để mua hàng hóa. Nhiều công ty đã đầu tư rất nhiều vốn để phát triển các trang web, ứng dụng tương tác để thu hút nhiều khách hàng hơn qua các nền tảng thương mại điện tử. Điều này giúp các doanh nghiệp và tổ chức khác thêm dễ dàng để thúc đẩy các hoạt động kinh doanh của họ thông qua Fintech, khiến sự thích ứng với Fintech ngày càng gia tăng trong cuộc sống hằng ngày.
Tuy nhiên, thị trường Fintech Việt Nam cũng đang được đánh giá là có tính cạnh tranh cao nhưng tương đối khó khăn do sự phát triển nhanh nhưng còn rời rạc, phân mảnh. Chỉ riêng mảng thanh toán kỹ thuật số là đang có những dấu hiệu đầu tiên của sự hợp nhất trong thị trường. Việt Nam hiện có tới hơn 130 công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực Fintech phục vụ cho nhiều đối tượng khách hàng với một loạt các dịch vụ như thanh toán kỹ thuật số, tài chính thay thế, quản lý tài sản và công nghệ blockchain... Tuy rằng có tính cạnh tranh cao nhưng việc có tới hơn 5 triệu người dùng ví điện tử cho thấy còn rất nhiều cơ hội để các nhà đầu tư tham gia vào thị trường này.
Trong xu thế mới, các ngân hàng tại Việt Nam cũng đang nhận thức rõ tầm quan trọng của việc chuyển đổi thành ngân hàng số. Kể từ năm 2017, các ngân hàng đã chủ động nghiên cứu và thử nghiệm các công nghệ mới để áp dụng vào hoạt động kinh doanh, thông qua Fintech để phục vụ khách hàng tốt hơn và nâng cao trải nghiệm tổng thể trong ngân hàng.
Đặc biệt, các ngân hàng đã nhanh chóng thích ứng và ứng dụng Fintech vào các hoạt động của mình như: thanh toán qua di dộng, mã QR, ví điện tử, token hóa... Những thay đổi mạnh mẽ đó đã giúp các ngân hàng nội địa nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng của mọi người dân, nhất là những người ở vùng sâu, vùng xa. Hầu hết các ngân hàng đều đang đầu tư vào chuyển đổi số, coi ngân hàng số là ưu tiên hàng đầu, do đó cũng thúc đẩy, khiến khách hàng quen hơn với các dịch vụ Fintech.
Tất cả những yếu tố trên cho thấy thị trường Fintech tại Việt Nam đang nằm trong một quỹ đạo tăng trưởng mạnh mẽ. Đặc biệt với các quy định hỗ trợ, các chính sách của chính phủ trong lĩnh vực Fintech đã tạo ra một không gian đầu tư rất hấp dẫn với một thị trường được coi là vẫn chưa được khai thác đáng kể và là miền đất hứa cho các nhà đầu tư.
Thuật ngữ Fintech được hình thành từ các từ tài chính (Finance) và công nghệ (Technology). Fintech đề cập đến các công nghệ và sáng tạo mới, được các công ty sử dụng để chuyển đổi việc cung cấp các dịch vụ tài chính theo phương pháp tài chính cổ điển sang các phương pháp mới hiện đại hơn. Các công nghệ này cung cấp hỗ trợ tài chính tự động và nâng cao hiệu quả quản lý và giao dịch tài chính.
