Đây là một câu hỏi hết sức tế nhị, nhưng cũng hết sức hệ trọng. Câu hỏi này phát sinh mọi lúc, mọi nơi khi xung đột lợi ích xảy ra.
Xung đột lợi ích phát sinh khi một cá nhân hoặc tổ chức có các lợi ích mâu thuẫn với nhau ảnh hưởng đến quyết định hoặc hành động của họ.
Trong các lĩnh vực như kinh doanh, luật pháp, y học và chính trị, mâu thuẫn lợi ích có thể xảy ra khi lợi ích của cá nhân, tổ chức ảnh hưởng tới trách nhiệm nghề nghiệp hoặc công vụ. Thí dụ, một giám đốc điều hành một công ty đối mặt với xung đột lợi ích khi người đó có lợi ích cá nhân từ một quyết định kinh doanh gây thiệt hại cho các cổ đông, một bác sĩ đối mặt với xung đột lợi ích nếu nhận tiền từ một công ty dược phẩm để kê đơn.
Xung đột lợi ích có thể làm suy giảm lòng tin, tính chính trực và khách quan của quá trình ra quyết định. Đó là lý do tại sao trong một xã hội văn minh, xung đột lợi ích được giám sát và quản lý rất chặt chẽ.
Trước hết, các quan chức và nhân viên công vụ phải khai báo bất kỳ mâu thuẫn lợi ích nào mà họ có thể gặp phải trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình, bao gồm công khai thông tin về tài chính cá nhân, quan hệ với các doanh nghiệp hoặc các bên liên quan khác. Cùng với đó, pháp luật có thể cấm hoặc hạn chế các hành vi có thể gây ra xung đột lợi ích; có thể thiết lập các cơ quan giám sát và kiểm soát để bảo đảm tuân thủ các quy định về xung đột lợi ích như có quyền tiến hành điều tra, yêu cầu báo cáo và đưa ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý khi cần thiết. Pháp luật cũng có thể áp đặt trách nhiệm pháp lý đối với các cá nhân hoặc tổ chức vi phạm các quy định về xung đột lợi ích. Các hình phạt có thể bao gồm tiền phạt, kỷ luật, hoặc thậm chí là án phạt tù tùy thuộc mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.
Bên cạnh những quy định mang tính pháp lý, sự điều chỉnh của đạo đức cũng rất quan trọng. Khi xung đột lợi ích xảy ra, một lựa chọn đạo đức là đòi hỏi đặt ra với mọi cán bộ, công chức. Đó là quá trình đưa ra quyết định hoặc hành động dựa trên các giá trị và nguyên tắc đạo đức, thay vì chỉ nhìn vào lợi ích cá nhân hoặc nhóm. Khi đối diện với xung đột lợi ích, việc lựa chọn đạo đức đòi hỏi xem xét và cân nhắc các yếu tố như công bằng, trung thực, trách nhiệm xã hội và tôn trọng đối với các bên liên quan.
Các quyết định và hành động được định hình bởi lựa chọn đạo đức thường nhấn mạnh vào tối ưu hóa lợi ích cho tất cả các bên liên quan hoặc ít nhất là bảo đảm rằng không có ai bị tổn thất không công bằng. Điều này có thể bao gồm việc chấp nhận một sự hy sinh cá nhân ở mức độ nào đó để bảo đảm sự công bằng và liêm chính.
Lựa chọn đạo đức trong một tình huống xung đột lợi ích thường đòi hỏi sự đánh giá cẩn thận của các lựa chọn có sẵn và các hậu quả có thể phát sinh từ mỗi lựa chọn. Nó cũng đòi hỏi sự nhận thức rõ ràng về giá trị và các chuẩn mực đạo đức và sự nhất quyết hành động theo chỉ dẫn của chúng.
Trở lại việc 15 đại biểu Quốc hội là doanh nhân cần hành xử thế nào khi Quốc hội xem xét, quyết định các vấn đề liên quan trực tiếp đến lợi ích của doanh nghiệp họ, câu trả lời mà quy chế đạo đức nghị viện đưa ra là họ cần tuyên bố công khai đang đối mặt với xung đột lợi ích trong những vấn đề này và xin phép không tham gia tranh luận, cũng như quyết định những vấn đề đó.
Chống xung đột lợi ích là một yếu tố quan trọng để nâng cao uy tín và hiệu quả hoạt động không chỉ của Quốc hội mà còn các cơ quan công quyền khác, giúp niềm tin của công chúng vào tính liêm chính và sự chính danh của Nhà nước được củng cố và tăng cường.
