1/Theo thống kê, trên địa bàn thành phố Hà Nội có khoảng 70 cầu bộ hành và 23 hầm đi bộ đặt tại các nút giao, nơi có mật độ phương tiện giao thông cao. Các công trình này nhằm phục vụ việc qua đường, bảo đảm an toàn cho người đi bộ, đồng thời giúp cho giao thông trên trục đường chính không bị cản trở, giảm đến mức thấp nhất khả năng xảy ra va chạm giao thông.
Tuy được đặt ở các vị trí khác nhau, quy mô khác nhau nhưng các công trình này đều có một số phận chung là đang bị rất nhiều người dân “ngó lơ”. Một hình ảnh dễ dàng thấy được là người dân vô tư xếp hàng sang đường ngay dưới lòng đường mặc cho bên cạnh là cầu vượt. Thậm chí nhiều người còn trèo qua dải phân cách chỉ để qua đường cho nhanh mà không quan tâm đến biển báo giao thông hay sự an toàn của bản thân. Theo báo cáo của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, trong sáu tháng đầu năm 2022 xảy ra 3,42% số vụ tai nạn giao thông do người đi bộ qua đường không đúng quy định. Đáng báo động là con số này mỗi năm một tăng so năm 2020 và 2021 lần lượt là 2,2% và 2,86%.
Một bất cập bên cạnh việc có nhưng không dùng là cần nhưng không có. Đoạn đường từ Ngã Tư Sở hướng Trường Chinh đi Vĩnh Tuy dài khoảng hơn 1,5 km với 10 làn xe lưu thông với tốc độ cao nhưng tuyệt nhiên không có lấy một cây cầu bộ hành hay hầm bộ hành. Hai bên đường là hai khu có mật độ dân cư đông đúc, người dân muốn qua đường chỉ có thể lựa xe rồi giơ tay xin ra hiệu. Ban ngày thì đông đúc xe cộ, buổi tối thì giới hạn tầm nhìn nên tai nạn giao thông rất dễ xảy ra.
Ngược lại, trên đoạn đường Nguyễn Trãi (Thanh Xuân) kéo dài sang Trần Phú (Hà Đông) - nơi tập trung nhiều trường học, có những cây cầu bộ hành được xây dựng từ lâu nhưng lại không được người dân quan tâm sử dụng. Em Nguyễn Khánh Linh (20 tuổi, sinh viên Trường đại học Hà Nội) cho biết: “Cây cầu đặt quá xa so trường học cũng như điểm xe bus. Nếu mỗi lần sang đường mà đi lên cầu, chúng em sẽ mất thêm rất nhiều thời gian cho quãng đường ra đến cầu khoảng gần 1 km”. Cứ thế, từng tốp sinh viên vẫn băng qua trục đường chính để sang bên kia đường, mặc cho nguy cơ mất an toàn về giao thông đường bộ.
Song, trái với tình trạng vắng vẻ ban ngày, về đêm là lúc những cây cầu hay hầm đi bộ này lại trở thành nơi tụ tập, hẹn hò cho các bạn trẻ. Quan sát tại chân cầu bộ hành gần Học viện An ninh nhân dân (Trần Phú, Hà Đông), cầu bộ hành đoạn đầu đường Hồ Tùng Mậu (Cầu Giấy) và một số cầu bộ hành khác từ khoảng 8 giờ tối, mọi người đã tụ tập chật kín trên cầu. Thay vì giúp người dân qua đường an toàn, những cây cầu bộ hành giờ đây đã bị sử dụng sai mục đích ban đầu, trở thành địa điểm hẹn hò, ngắm đường phố về đêm được nhiều người tận dụng. Có nhiều hàng quán trà đá, giải khát cũng khai thác khu vực này để kinh doanh.
2/Thói quen đi bộ nói chung và thói quen qua đường đã trở thành một phần không thể thiếu của người dân một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Pháp... Tại các nước này có hệ thống đi bộ ngầm dưới lòng đất, kết nối các khu dân cư đông đúc với các bến tàu, điểm bus để người dân tập thói quen đi bộ đúng nơi, đúng chỗ hằng ngày.
Theo kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào, để đồng bộ sử dụng cầu bộ hành, hầm bộ hành có hiệu quả thì cần rà soát lại quy hoạch mạng lưới giao thông, cầu vượt đã hợp lý hay chưa, nghiên cứu đề án chỉnh sửa phù hợp mục đích sử dụng hơn. Đồng thời thực hiện chế tài xử phạt trong một thời gian nhất định một cách nghiêm minh để hình thành thói quen cho người đi bộ.
Được biết sắp tới đây, Bộ quy tắc giao thông dành cho người đi bộ sẽ được đưa vào Luật Trật tự an toàn giao thông và Luật Đường bộ trình Chính phủ xem xét và Quốc hội thông qua vào tháng 5/2024. Mong rằng động thái này sẽ chấn chỉnh ý thức tham gia giao thông của một bộ phận người đi bộ, giảm tai nạn và hình thành thói quen đi bộ đúng nơi quy định, đúng phần đường cho phép.
Chế tài xử phạt theo Điều 9 Nghị định 100/2019/NĐ - CP về xử phạt người đi bộ vi phạm quy tắc giao thông đường bộ thì mức phạt cao nhất là 200 nghìn đồng. “Mức phạt này quá thấp và không đủ tính răn đe. Cần có những chế tài nặng hơn và thực hiện nghiêm khắc để người dân thay đổi thói quen “liều mình” qua đường, vừa giữ an toàn cho bản thân lại không ảnh hưởng gì đến những người tham gia giao thông khác”, anh Đinh Văn Huy (38 tuổi, Hà Nội) mong muốn.
