Thế cờ khó giải của châu Âu

Các chính sách mới của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đặt châu Âu vào tình thế "tiến thoái lưỡng nan". Từ nguy cơ bị gạt ra lề trong giải quyết xung đột Nga-Ukraine cho đến sự lạnh nhạt trong mối quan hệ với Mỹ, các vấn đề xảy ra dồn dập khiến châu Âu nhận ra rằng, đã đến lúc cần đóng vai trò chủ động hơn trong cấu trúc an ninh khu vực thay vì phụ thuộc vào "chiếc ô an ninh" của Washington, dù điều này không dễ thực hiện.

Bầu không khí tích cực trong các cuộc đàm phán gần đây giữa Mỹ và Nga về tình hình Ukraine ngày càng khiến Liên minh châu Âu (EU) lo ngại. Hai Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ và Nga mới đây có cuộc điện đàm bàn về cuộc xung đột ở Ukraine, mở đường cho cuộc thảo luận quan trọng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin.

Kịch bản về việc các nước đạt được thỏa hiệp mà không có sự can dự của EU khiến châu Âu lo lắng, bởi khu vực này sẽ phải gánh chịu tác động từ kết quả đàm phán. Vị thế, tiếng nói của châu Âu cũng bị suy yếu nghiêm trọng trong bối cảnh địa chính trị thay đổi nhanh chóng.

Hơn lúc nào hết, EU ưu tiên nâng cao năng lực phòng thủ của mình, khi đồng minh lâu năm là Mỹ có những cách tiếp cận mới. Ông Donald Trump nhiều lần tuyên bố châu Âu phải gánh vác trách nhiệm an ninh nhiều hơn và đặt ra câu hỏi rằng, liệu Mỹ có nên duy trì vai trò trung tâm trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hay không? Bóng đen thuế quan với các đòn "ăn miếng trả miếng" cũng phủ bóng quan hệ đồng minh.

Kịch bản về việc các nước đạt được thỏa hiệp mà không có sự can dự của EU khiến châu Âu lo lắng, bởi khu vực này sẽ phải gánh chịu tác động từ kết quả đàm phán. Vị thế, tiếng nói của châu Âu cũng bị suy yếu nghiêm trọng trong bối cảnh địa chính trị thay đổi nhanh chóng.

Ủy ban châu Âu (EC) tuyên bố áp thuế đối với tổng lượng hàng hóa của Mỹ trị giá 26 tỷ euro, nhằm đáp trả quyết định của Xứ Cờ hoa áp thuế 25% lên các mặt hàng thép, nhôm từ EU. Gần đây, ông Donald Trump vẫn khẳng định, ông không có ý định tạo ra ngoại lệ đối với vấn đề thép và nhôm.

Tham vọng tự chủ quốc phòng và gia tăng sức ảnh hưởng với tình hình ở Ukraine của EU đang vấp phải hàng loạt khó khăn như vấn đề tài chính, sự chia rẽ nội khối. EU đề xuất tăng viện trợ quân sự cho Ukraine lên tới 40 tỷ euro trong năm 2025, song điều này càng làm bùng nổ tranh cãi trong khối.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban nhiều lần thẳng thừng từ chối gửi vũ khí cho Ukraine và cho rằng, thay vì kéo dài xung đột, châu Âu nên ủng hộ nỗ lực đàm phán hòa bình do Tổng thống Donald Trump đề xuất.

Nhằm củng cố khả năng phòng thủ, các nhà lãnh đạo EU đã nhất trí về kế hoạch tái vũ trang châu Âu với ngân sách 800 tỷ euro. Pháp, Italia cũng xác nhận đặt mua các tên lửa phòng không mới. Tuy nhiên, triển khai kế hoạch nêu trên không phải điều dễ dàng.

Truyền thông Mỹ nhận định, về lâu dài, tăng chi tiêu quân sự đồng nghĩa với việc các quốc gia châu Âu phải giảm chương trình hỗ trợ xã hội. Cắt giảm chi tiêu chính phủ cho lương hưu và chăm sóc y tế là một nhiệm vụ đặc biệt khó khăn bởi châu Âu đang là khu vực có tỷ lệ dân số già ở mức cao nhất thế giới.

Dù ủng hộ kế hoạch tái vũ trang châu Âu, một số thành viên EU được cho là vẫn do dự trước áp lực tài chính, trong đó có Italia-quốc gia có tỷ lệ nợ công trên GDP ở mức 137% vào năm 2024. Chưa kể, tờ RIA Novosti cho biết, với công suất sản xuất hiện tại, châu Âu sẽ cần ít nhất 6 đến 7 năm để bắt kịp mức đóng góp đạn dược của Mỹ trong 3 năm qua.

Sự dịch chuyển chiến lược sâu sắc từ đồng minh ở bên kia bờ Đại Tây Dương là Mỹ đang đặt EU vào một thế cờ khó. Kết quả thăm dò mới đây của NBC News cho thấy, mức độ hài lòng mà người dân Mỹ dành cho Tổng thống Donald Trump lên tới 47%, mức cao nhất từ trước đến nay của ông với tư cách Tổng thống.

Và nếu Washington duy trì chính sách ưu tiên lợi ích riêng như hiện nay, thì Brussels buộc phải tìm lối đi riêng dù có nhiều thách thức, từng bước tái định vị vai trò của mình trong tình hình thế giới bất ổn, khó lường.

Có thể bạn quan tâm

Dù có những trắc trở, song nỗ lực duy trì tiếp xúc, đàm phán, giải quyết bất đồng từ hai nước cho thấy triển vọng quan hệ Mỹ-Brazil vẫn tích cực.

Quan hệ Mỹ-Brazil: Vừa hợp tác, vừa cạnh tranh

Trong bối cảnh trật tự quốc tế bước vào thời kỳ tái cấu trúc mạnh mẽ, quan hệ Mỹ-Brazil nổi lên như một mối quan hệ then chốt và có tầm ảnh hưởng. Dù hợp tác ở nhiều lĩnh vực, quan hệ hai nước vẫn tồn tại nhiều điểm va chạm, phản ánh giai đoạn “vừa hợp tác, vừa cạnh tranh”.

(Ảnh: NGUYỄN AN/TTXVN)

Biển, hiệp ước và tương lai

Hiệp ước Địa Trung Hải: Một biển, Một hiệp ước, Một tương lai” vừa chính thức ra mắt, đánh dấu bước tiến lịch sử trong quan hệ giữa Liên minh châu Âu (EU) và các nước phía nam Địa Trung Hải. Hiệp ước được xem là nền tảng quan trọng để kiến tạo một không gian Địa Trung Hải gắn kết, hòa bình và thịnh vượng.

Người dân Palestine tại Dải Gaza. (Ảnh: THX/TTXVN)

Xung đột tại Dải Gaza: Hy vọng mong manh

Kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất từng nhen lên hy vọng về chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn hai năm qua tại Dải Gaza. Thế nhưng, bất chấp những nỗ lực thúc đẩy của cộng đồng quốc tế, kế hoạch này đang bị bao phủ bởi một màn sương mù nghi kị do những mâu thuẫn về lợi ích chính trị và sự thiếu lòng tin giữa các bên.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Tân Hoa xã)

Mối lo “bong bóng AI”

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển mạnh mẽ, là nhân tố quan trọng định hình bản đồ công nghệ toàn cầu. Khi “cơn sốt” AI ngày càng tăng nhiệt và chưa có dấu hiệu dừng lại, giới công nghệ đang bùng lên cuộc tranh luận: Liệu giá trị của thị trường AI có đang bị thổi phồng quá mức, trở thành “bong bóng” có thể vỡ bất cứ lúc nào?

(Ảnh minh họa: Tân hoa xã)

Hệ lụy từ dân số già

Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) vừa công bố báo cáo hằng năm, qua đó khuyến cáo nhiều quốc gia cần nhanh chóng hành động để ngăn chặn đà tăng trưởng dân số chậm lại gây tổn hại nghiêm trọng triển vọng kinh tế dài hạn. Dân số già hóa cũng gây nhiều hệ lụy xã hội phức tạp.

Châu Âu đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo. (Ảnh minh họa)

Châu Âu cần tăng sức đề kháng

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cảnh báo, "lục địa già" đang ngày càng dễ tổn thương trước các cú sốc như thuế quan của Mỹ, đang tụt lại phía sau trong các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai như trí tuệ nhân tạo (AI).

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng làm việc với Cố vấn đối ngoại của Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Veronika Musilova. Ảnh: Hương Giang. (Ảnh: Phóng viên TTXVN tại Bỉ)

Kết nối khu vực vì sự thịnh vượng chung

Với chủ đề “Cùng nhau kiến tạo một tương lai vững mạnh, thịnh vượng và an toàn”, Diễn đàn Bộ trưởng Liên minh châu Âu (EU)-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương lần thứ 4 đã khai mạc tại thủ đô Brussels, Bỉ.

Ảnh https://cop30.br.

COP30 - Phép thử về tinh thần đoàn kết

Hội nghị lần thứ 30 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về (COP30) tại Belem, Brazil đang bước vào giai đoạn cam go nhất, với những cuộc đàm phán đến đêm muộn để tháo gỡ khó khăn. 

Trụ sở Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) châu Phi tại Addis Ababa, Ethiopia. (Ảnh: Tân Hoa xã)

Châu Phi oằn mình đối phó những khó khăn chồng chất

Châu Phi đang căng mình chống chọi với dịch tả và sốt xuất huyết bùng phát tồi tệ nhất 25 năm qua. Sự oằn mình chống đỡ của Lục địa đen lại càng thêm khó trong bối cảnh ngành y tế toàn cầu rơi vào trạng thái tài chính ngày càng eo hẹp do bị cắt nguồn tài trợ.

Các nhà ngoại giao G7 nhóm họp tại Canada. Ảnh: G7

Mùa đông khắc nghiệt ở Ukraine

Một mùa đông lạnh giá, khắc nghiệt về nhiều mặt đang chờ Ukraine ở phía trước. Hệ thống sưởi ấm bị gián đoạn nghiêm trọng do giao tranh; ngọn lửa đoàn kết mà phương Tây dành cho Ukraine cũng có tín hiệu dần nguội với những tranh cãi quyết liệt chung quanh kế hoạch hỗ trợ tài chính cho Kiev.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz phát biểu trong một cuộc họp báo ở Berlin. Ảnh: THX/TTXVN

Nền kinh tế Đức đứng trước ngã rẽ đầy thử thách

Hội đồng các chuyên gia Đức vừa công bố báo cáo thường niên 2025, với những đánh giá mang tính cảnh báo về triển vọng không mấy sáng sủa của nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Theo đó, các gói kích thích và quỹ đầu tư khổng lồ chưa phát huy hiệu quả để đưa kinh tế Đức thoát khỏi khủng hoảng.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì sự đoàn kết của khu vực Mỹ Latinh và Caribe, đồng thời nhận định đây là thời điểm thích hợp để thảo luận về chủ đề này tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ IX của Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC). (Ảnh: TTXVN)

CELAC-EU: Khẳng định cam kết hợp tác lâu dài

Hội nghị thượng đỉnh lần thứ tư giữa Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latin và Caribe (CELAC) với Liên minh châu Âu (EU), diễn ra tại Colombia, được kỳ vọng thúc đẩy cam kết về “bộ ba chuyển đổi” gồm năng lượng-kỹ thuật số-môi trường, nhằm thiết lập lộ trình hợp tác cho hai năm tiếp theo giữa hai khu vực.

Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. (Ảnh tư liệu: AA/TTXVN)

Hội đồng Bảo an dỡ bỏ lệnh trừng phạt với Tổng thống lâm thời Syria: Tấm thẻ thông hành

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vừa thông qua nghị quyết do Mỹ soạn thảo về dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. Quyết định của tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh giúp Tổng thống Syria kịp thời có “tấm thẻ thông hành” cho chuyến công du tới Nhà trắng trong tuần này.

(Ảnh minh họa)

Báo động chảy máu chất xám

Nhiều quốc gia trên thế giới sẵn sàng mời gọi đội ngũ y tế từ các nước nghèo với mức lương hấp dẫn. Hàn Quốc là một trong những nước có nhiều chuyên gia giỏi ở lĩnh vực khoa học, công nghệ ra đi tìm “chân trời mới”. Thực trạng này đang làm dấy lên mối lo ngại chảy máu chất xám lĩnh vực y tế và khoa học, công nghệ toàn cầu.

Người dân lấy nước uống để giải nhiệt trong ngày nắng nóng tại Rome, Italy. (Ảnh: THX/TTXVN)

Mục tiêu khí hậu của EU

Mục tiêu khí hậu 2040 của EU được xem là bước ngoặt trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu toàn cầu, khẳng định cam kết của châu Âu đối với thế giới là chủ động, hợp tác, hướng tới một tương lai hài hòa giữa phát triển và bảo vệ hành tinh chung.