Qua vùng di sản

Những năm gần đây, nạn săn bắt chim yến trái phép diễn ra tràn lan ở nhiều địa phương trên cả nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của quần thể chim yến ở nước ta.

Du lịch biển, đảo Quảng Ngãi có nhiều tiềm năng trở thành trụ cột phát triển kinh tế- xã hội quan trọng. Tỉnh cần tạo ra sức mạnh tổng hợp, cân bằng lợi ích kinh tế-xã hội và môi trường để du lịch biển, đảo Quảng Ngãi phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và khẳng định vị thế trong khu vực.

Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mà còn là một hệ giá trị sống động, có khả năng thích ứng và phát triển trong thời đại mới. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, văn hóa truyền thống không thể chỉ lưu giữ trong bảo tàng hay lễ hội mà phải được đưa vào đời sống, đến với thế hệ trẻ.

Từ ngày 1/7/2025, theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ba phường Mân Thái, Thọ Quang và Nại Hiên Đông chính thức sáp nhập, hình thành phường Sơn Trà mới, thuộc thành phố Đà Nẵng.

Không chỉ thành kính tri ân, tưởng nhớ công đức lớn lao của thủy tổ, thánh mẫu, các vị tiền bối sáng lập, phát triển ngành nghề yến sào trong suốt 700 năm qua, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đã tạo nên một không gian văn hóa biển, đảo đa dạng và sinh động.

Làng chài Nhơn Hải, phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp bình yên cùng cảnh sắc biển, trời hùng vĩ, mà còn được nhiều người say đắm bởi một kỳ quan độc đáo.

Khi còn nhỏ, tôi biết đến món Đổi A-lỗq (cơm nếp ống tre) của người Pa Kô qua những lần theo bố về thăm quê nội ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt (Quảng Trị) bên dòng Krông Klang. Hương vị đặc trưng của món ăn này vẫn in đậm trong ký ức sau những lần tôi dự lễ hội và thưởng thức cùng mọi người.

Giữa không gian thanh vắng ở tổ 11, phường Thủy Xuân, thành phố Huế, tiếng cốc cốc khi nhỏ khi to đưa con người về chốn tĩnh tại. Ở vùng đất Cố đô, người ta vẫn còn nhớ đến làng mõ Thủy Xuân.

Ở vùng đất võ Bình Định (Gia Lai mới), nơi ghi dấu những trang sử hào hùng của nghĩa quân Tây Sơn có một di sản văn hóa đã tồn tại qua bao thăng trầm lịch sử, đó là tuồng cổ.

Thanh Hóa là quê hương của Bà Triệu. Vùng đất lịch sử này hiện bảo tồn nhiều di tích, di sản gắn liền tiến trình dựng nước, giữ nước của dân tộc.

Chỉ với khoảng 34 nghìn người cư trú chủ yếu ở phía tây tỉnh Quảng Ngãi, song cộng đồng người Co có một kho tàng văn hóa dân gian đặc sắc với kiến trúc nhà ở, truyện kể dân gian, nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật diễn xướng, tri thức dân gian.

Với những lợi thế sẵn có của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam (trước đây), Đà Nẵng hiện nay thụ hưởng nhiều dư địa để đưa ngành du lịch bứt phá. Biết tận dụng tối đa cơ sở vật chất, tài nguyên du lịch, di sản văn hóa sẽ tạo động lực phát triển, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.

Nghệ nhân Đạt Thị Nam ở xã Ninh Phước (Khánh Hòa mới) được cộng đồng Chăm tôn vinh là điển hình tiêu biểu trong sưu tầm, phục hồi nhiều loại hoa văn cổ và tận tâm truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho phụ nữ các dân tộc khu vực miền trung - Tây Nguyên.

Từ cây thuốc trên dãy núi Ngọc Linh thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, sau hơn 50 năm phát hiện, cây sâm Ngọc Linh nay được xem như "quốc bảo" của Việt Nam, góp phần thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân.

Tỉnh Ninh Thuận có 80 di sản được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; có 2 di tích được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai. Bên cạnh đó, còn có tháp Pô Rômê là di tích lịch sử, kiến trúc cấp quốc gia...

Ở Bình Định có một nơi mà thiên nhiên còn nguyên vẹn với những vách đá sừng sững vươn ra biển như một con rồng khổng lồ, nơi mà mỗi con sóng vỗ vào bờ như mang theo một câu chuyện huyền thoại. Đó chính là mũi Vi Rồng, một trong những thắng cảnh ngoạn mục nhất của tỉnh.

Không chỉ có vị trí giao thông trọng yếu, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) còn là vùng đất lưu dấu lịch sử và văn hóa. Thung lũng phía đông núi Dốc Xây vẫn còn in dấu con đường thiên lý năm xưa, nơi thi sĩ Hồ Xuân Hương cảm tác bài “Đèo Ba Dội” sau khi vượt ba ngọn đèo gập ghềnh.

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Bà Châu Thị Đông, 76 tuổi, ở làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) được đồng bào nơi đây ví là “báu vật sống” trong "giữ lửa" dân ca Chăm và truyền cảm hứng nghệ thuật diễn ngâm Ariya, góp phần giữ gìn Di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Chăm.

Bà Châu Thị Đông, 76 tuổi, ở làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) được đồng bào nơi đây ví là “báu vật sống” trong "giữ lửa" dân ca Chăm và truyền cảm hứng nghệ thuật diễn ngâm Ariya, góp phần giữ gìn Di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Chăm.

Gần nửa thế kỷ qua, Khu di tích Dục Thanh (thuộc Bảo tàng Hồ Chí Minh, chi nhánh Bình Thuận) vẫn giữ nguyên những nét cổ kính. Những kỷ vật từ thuở ban đầu, những mái ngói, chiếc bàn, bộ ván... vẫn hiện hữu, như chứng nhân thời gian, lặng lẽ kể lại câu chuyện về một thời tràn đầy lý tưởng và khát vọng cứu nước của Bác Hồ. Khuôn viên di tích luôn được chăm chút, gọn gàng, sạch sẽ. Đó là thành quả của những bàn tay thầm lặng ngày ngày cần mẫn vun đắp, gìn giữ, để nơi đây mãi là không gian văn hóa-lịch sử thiêng liêng giữa lòng thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận...

Xác định phát triển du lịch gắn với sâm Ngọc Linh là động lực quan trọng để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế-xã hội, góp phần giảm nghèo bền vững, trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Nam đã có nhiều chủ trương, biện pháp để khai thác, phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và du lịch vùng sâm.

Sáng 15/5, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng cho biết, Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh, huyện Nam Trà My, Quảng Nam vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Nghề dệt thủ công truyền thống ở thôn Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp (huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định) là nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Ba Na. Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội hiện đại, nghề dệt thủ công đang đối mặt nguy cơ mai một, đặt ra yêu cầu cấp bách về bảo tồn và phát huy giá trị của nghề truyền thống này.

Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát Tuồng Bội (xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) vừa đón nhận Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là dấu mốc quan trọng, minh chứng cho giá trị và sức sống bền bỉ của loại hình nghệ thuật này trong kho tàng văn hóa dân gian truyền thống dân tộc và đời sống tinh thần của người dân Quảng Bình.

Những mái nhà sàn truyền thống, những con thác kỳ vĩ, nhiều phong tục, nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số Thái, H’Mông, Khơ Mú... vẫn được lưu giữ, trở thành những “thỏi nam châm” hút khách du lịch đến với miền tây Nghệ An. Khi những bông hoa gạo bắt đầu rụng xuống, cũng là lúc bắt đầu một mùa du lịch mới ở nơi đây.

Lần đầu tiên di tích văn hóa thuộc di sản thế giới UNESCO ở Việt Nam - Điện Thái Hòa - một công trình biểu tượng của triều Nguyễn được công nhận đạt chuẩn công trình xanh LOTUS.

Khi vụ mùa đã hoàn tất, người dân ở các bản làng trên vùng cao A Lưới (thành phố Huế) quây quần đón lễ hội A Za - lễ hội truyền thống tri ân cây lúa của người dân bản địa.

Rừng trang cổ thụ bên suối Tà Má, thôn Hà Ri (xã Vĩnh Hiệp, huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định) là một cảnh quan kỳ thú; đồng thời là biểu tượng gắn kết giữa vẻ đẹp thiên nhiên và văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Ba Na.

Bia Ma Nhai được khắc vào núi đá có niên đại gần 700 năm ở tỉnh Nghệ An ghi lại chiến công của nhà Trần trong việc giữ gìn bờ cõi, chinh phạt ngoại xâm đang được xem xét là bảo vật quốc gia.