Mầu thanh xuân vẹn nguyên xúc cảm

(Đọc tập thơ Xanh mãi - Nguyễn Hồng Vinh - NXB Văn học năm 2019)

Những khoảnh khắc thời gian với nhiều cung bậc cảm xúc được nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh chắt lọc, gửi gắm qua tập thơ “Xanh mãi” do Nhà xuất bản Văn học vừa ấn hành. Trong tập thơ thứ tám của ông, người đọc yêu mến văn chương thêm một lần cùng tác giả chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và niềm tự hào dân tộc Việt Nam ta.

Mầu thanh xuân vẹn nguyên xúc cảm

Trong hành trình đến với văn chương, nghệ thuật, mỗi người đều chọn cho riêng mình một đích đến. Với nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh, trong suốt hành trình thủy chung những dòng thơ giản dị mà ấm áp ân tình, được tác giả chắt lọc từ nguồn kiến thức phong phú, thấm đẫm chất liệu cuộc sống dưới cách tiếp cận của một nhà báo dạn dày kinh nghiệm, bằng sự tao nhã trong cách thể hiện về tình yêu, nỗi nhớ, cảm xúc chông chênh cùng nỗi trăn trở về những vùng đất đã đi qua, đã nếm trải với nhiều trạng thái vui buồn... Tôi đọc được những nghĩa từ ẩn kín trong thơ ông, mang lời tạ ơn cuộc đời này, với những niềm hạnh phúc chừng như bé nhỏ hàm chứa ý nghĩa lớn lao, có một sức hút mãnh liệt bởi những tâm hồn tri âm, tri kỷ.

Đọc thơ ông, biết rằng Nguyễn Hồng Vinh sống nghĩa tình, bởi ông nhận ra, trong cuộc đời dù có nhiều nỗi buồn, nhưng được khỏa lấp nhờ sự cảm thông sâu sắc về cuộc đời, tình bạn, tri âm, tri kỷ, thì tự tâm hồn bật lên những câu thơ rực lên mầu xanh sự sống.

Từ ý niệm ấy, ông viết những câu thơ cô đọng trong bài thơ “Xanh mãi” - là tựa đề của cả tập thơ: “Thời gian như bóng câu/ Đầu cả hai điểm bạc/ Lời nguyện ước năm nào/Tim vẫn xanh sắc thắm!”....

Sự thủy chung trong lời thề hẹn, hay nói đúng hơn, tình cảm son sắt thủy chung luôn hiện hữu dù thời gian vẫn trôi tuần hoàn theo quy luật tự nhiên, không thể cưỡng lại. Đôi khi, nhà thơ tiếc nuối rồi hồi hộp như trái tim thời trai trẻ đã từng một đôi lần lỗi nhịp trước một ánh mắt, một bờ vai… Như trong bài thơ “Khấp khởi xuân”, nhà thơ viết: “Chiếc lá cuối cùng rơi/ Khấp khởi một chồi xuân đang ủ”...

Mạch nguồn tình yêu đó, chảy trong tâm hồn thơ Hồng Vinh, như ý niệm thời gian chưa bao giờ ngừng trôi giữa muôn vàn đổi thay của cuộc đời, của số phận mỗi người. Đó như là mật ngữ cuộc đời: “Cuộc đời có lúc xót đau/ Cỏ nát rồi lại xanh màu ngày mai/ Nước sông tuần tự đầy vơi/ Lúc òa hạnh phúc, khi ngồi tương tư” (Vẫn chờ).

Hay nhà thơ để cảm xúc mình rơi trong phút giao mùa với niềm mong mỏi rằng, thời gian dừng lại, cho ân tình đầy vơi: “Biết đông dần dà đến/ Nhưng chầm chậm thu ơi/ Giữ tình ta thời trẻ/ Cúc vàng tươi tháng mười!...” (Mong thu chầm chậm…).

Mỗi nơi từng đặt chân, nhà thơ đều rung động để viết nên những dòng cảm xúc diễn tả sự nao lòng. Từng là một phóng viên chiến trường, nên với ông, mỗi một nghĩa trang trên đất nước Việt Nam, vẫn còn đó nỗi đau canh cánh trong tâm. Đến với mảnh đất Vị Xuyên, nhà thơ lại khắc khoải: “Có nơi nào tạc tâm can/ Như buổi tiễn anh ra trận/ Có ngọn lửa nào truyền dẫn/ Anh nhận từ nhịp tim em!.../ Nghĩa trang Vị Xuyên tháng Hai/ Người người nối nhau thăm viếng/ Vang lời các anh gửi nhắn/ Hãy giữ hòa bình thiêng liêng”! (Thiêng liêng hòa bình).

Hay trong bài “Đau đáu miền Trung”, nhà thơ viết: “Đau đáu miền Trung/ Một thời đánh Mỹ/ Sản sinh ngàn Mẹ Anh hùng/ Vạn vạn gái trai Dũng sĩ/ Chưa bao giờ đất chết/ Vẫn trường tồn cùng dân tộc ngàn năm!/ Rồi màu xanh sẽ trải rộng đất thiêng”.

Máu đổ để có hòa bình. Bao công sức, mồ hôi, trí tuệ đã đổ ra để giành giật mầu xanh từ thiên nhiên nghiệt ngã. Mới hay, lời thơ bật lên như mạch nước ngầm ngọt mát giữa trời trưa chang chang nắng với gió Lào quăng quật, bật lên những câu thơ xa xót phận người: “Quơ tay là vốc nắng/ Rát bỏng cả thịt da/ Gió Lào nung đất nóng/ Tung cát bụi khắp nhà” (Khúc ruột miền Trung).

Nhưng không chỉ dừng ở những xúc cảm, 54 bài thơ trong tập “Xanh mãi” rực lên mầu xanh yêu thương con người và cuộc sống khi tác giả luôn chăm chút “xanh hóa” tư duy và nuôi dưỡng “tâm hồn xanh”, “con mắt xanh”, “tri thức xanh” để lý giải nhân tình thế thái giữa thật - giả, chính - tà… có lúc khó phân minh; khi sự biến đổi dữ dằn của thời tiết, đang nắng hạn bỗng dưng mưa trắng trời triền miên, nhà nhà, xã xã chìm trong biển nước… Lòng người đổi thay trong cơ chế thị trường, mới năm nào “chót vót đỉnh cao quyền lực”, thì năm sau đã trong trại giam, với sự hối hận muộn mằn… Những bộn bề ngang trái ấy được tác giả đề cập với cách tiếp cận sự thật, nhưng không hề bi lụy, chán chường, mà từ những câu thơ mang nỗi đau quặn thắt ấy, tác giả vẫn giữ thái độ điềm tĩnh, vừa khắc họa cái quy luật tất yếu, vừa truyền lửa yêu thương và đề cao sức mạnh của tình người, tình đời, tình đồng nghiệp được tiếp sức qua tháng năm trở thành động lực vượt lên gian khó, hướng tới một tương lai tốt đẹp. Phải chăng, đó là “thông điệp” của tập thơ; và đó chính là giá trị thật sự của cuốn sách mang cái tên “Xanh mãi”, hàm chứa nhiều điều ta vốn từng gặp, từng nghĩ, từng mong, nhưng không dễ diễn đạt với sức cảm của nhiều con chữ, ý thơ ẩn hiện lung linh trong nhiều câu, nhiều bài ở tập thơ này?

Nhằm sáng lên chủ đề ấy, tác giả đã khai thác qua nhiều mối quan hệ căn cốt: cá nhân - gia đình (Cha vẫn còn đây!; Xanh mãi…); cá nhân - đồng nghiệp (Say ngắm “hoa tường vi”; Những trang thơ ngời ngợi ánh trăng…); cá nhân - đất nước (Đau đáu miền Trung); cái riêng - cái chung (Đỉnh cao và vực thẳm, Thiêng liêng hòa bình); tình yêu - trách nhiệm công dân (Giao ban xuân, Chuyện từ người láng giềng)... Đặc biệt, có một mảng bài trong tập này, khiến người đọc như được sống lại một thời tuổi trẻ xốn xang, rạo rực mộng mơ, hy vọng (Thu về, Thu đi, Chia nắng, Thiếu nắng?!); những phút giây chộn rộn, mỏi mong (Hình như và có thể, Khấp khởi xuân). Cho dù khai thác ở đề tài nào, với góc độ nào, tác giả đều mang cái nhìn hồn nhiên, tươi tắn, trẻ trung, sâu lắng… - tất cả toát lên cái tình, cái hồn của nhà thơ mãi xanh; và vì thế, người đọc được truyền dẫn niềm thương yêu con người, tin yêu cuộc sống, cho dù cuộc đời này còn nhiều bức xúc, gian nan…

“Xanh mãi” là tập thơ dễ nhận được sự đồng điệu tâm hồn, với nhiều cung bậc cảm xúc, giúp ta bồi đắp niềm tin vào sự chuyển vần đi lên của đất nước hôm nay.

Có thể bạn quan tâm

Đọc cuốn sách "Con người Việt Nam vào kỷ nguyên mới" của PGS, TS Nguyễn Hồng Vinh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, 2025

Khơi dòng chảy của niềm tin và khát vọng

Tôi say sưa đọc cuốn sách gần 350 trang này không chỉ bởi sách vừa mới được xuất bản, mà còn vì một chủ đề khá mới mà giới trẻ thường dùng từ "hot" - đó là Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam đã được Tổng Bí thư Tô Lâm trình bày trong Bài phát biểu của mình tại Diễn đàn Liên hợp quốc vào tháng 9/2024.

Bìa tập thơ "Hoa nắng".

Hương sắc và ánh sáng từ "Hoa nắng"

Vào dịp Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, 80 năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, NXB Hội Nhà văn chọn in tuyển tập thơ của nhà báo, nhà thơ Hồng Vinh, khẳng định sự đóng góp của ông trên lĩnh vực báo chí và văn học, tôn vinh một nhà báo cách mạng có ảnh hưởng xã hội xuyên suốt hai thế kỷ.

Tác giả Lê Quốc Vinh – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Le Bros, tại buổi ra mắt cuốn sách "Khủng hoảng không bắt đầu từ truyền thông", ngày 21/6 ở Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Hùng

Khủng hoảng không bắt đầu từ truyền thông

Đây là tiêu đề khá đặc biệt của một trong những cuốn sách hiếm hoi về quản trị khủng hoảng, chứa đựng những tích lũy, đúc kết một cách bài bản từ kinh nghiệm thực tế qua hàng loạt các dự án quản trị khủng hoảng truyền thông đã thực hiện trong hàng chục năm qua của tác giả Lê Quốc Vinh vừa được chính thức ra vào chiều 21/6/2024 tại Hà Nội. Cuốn sách thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nhà báo, chuyên gia trong ngành truyền thông, lãnh đạo doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực.
Học làm người, học làm cách mạng qua "Nhật ký trong tù"

Học làm người, học làm cách mạng qua "Nhật ký trong tù"

Giáo sư, nhà thơ Hà Minh Đức là nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học đã in đậm tên mình trên những thành tựu nghiên cứu, giảng dạy về văn học Việt Nam hiện đại. Ông còn giữ chức Viện trưởng Văn học, Chủ nhiệm Khoa Báo chí Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia) ngày đầu thành lập (năm 1995).
Nhà báo Phạm Thanh (người mặc áo khoác trắng) cùng nhà báo Đỗ Quảng (người đầu tiên, bên trái), phỏng vấn phi công lái máy bay B52 Mỹ bị bắt tại bãi đá Phương Liệt, Hà Nội đêm 25/12/1972. Ảnh: Bảo tàng Báo chí Việt Nam

Một nhà báo Nhân Dân, một tâm hồn Hà Nội

Năm 1958, Báo Nhân Dân chủ trương tuyển dụng một số thanh niên trí thức của thành phố Hà Nội mới giải phóng và các địa phương khác để bổ sung lực lượng trẻ. Trong số đó có Đỗ Quảng, Phạm Duy Phùng, Mai Hân, Tân Thanh, Vũ Hạnh Hiên, Nguyễn Thị Nghệ, Phạm Việt Hải… Ở lại lâu nhất với Báo Nhân Dân, chỉ với chức danh phóng viên, nhưng Đỗ Quảng là cây bút nổi tiếng trên hai lĩnh vực: Phóng viên chiến tranh trong các cuộc kháng chiến và phóng sự điều tra trong thời kỳ đổi mới.
Một tác phẩm nhiều tâm huyết, lôi cuốn người đọc. Ảnh: Văn Học

Một công trình nghiên cứu về Nguyễn Bính có nhiều nét mới

Một ngày cuối năm dương lịch 2023, nhà thơ, TS Nguyễn Sĩ Đại đến thăm và tặng tôi "đứa con tinh thần" vừa ra đời trong năm 2023: "Nguyễn Bính - hồn dân tộc sáng bừng trên giấy điệp" (Tiểu luận, phê bình) do Nhà xuất bản Văn học ấn hành, bìa được trình bày nền nã, bắt mắt.
Quang cảnh cuộc gặp mặt.

Lưu dấu "Hoa đời mùa sau"

Chân thành, giản dị, sắc sảo, tươi trẻ, hồn nhiên… là những "từ khóa" mà các đại biểu, bằng hữu, bạn đọc dành để nói về nhà báo, nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh tại buổi gặp mặt, giới thiệu tập thơ mới của ông. Và, cuộc "hội thảo" đặc biệt ấy còn để lại những dư ba như câu thơ ông viết: "Trang sách đời chưa kết/ Thơ vang khúc nhạc đầu/Hạt ủ thầm trong đất/Nở hoa đời mùa sau!...".
Nhà báo, nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh tham dự Lễ ra mắt Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học nghệ thuật trung ương nhiệm kỳ 2021-2026, sáng 26/10 tại Hà Nội.

Những bài ca về cuộc sống (Một chút cảm nhận về tập thơ Vang âm tiếng sóng)

Tập thơ Vang âm tiếng sóng của nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh bao gồm những bài thơ ông viết từ năm 2020. Chỉ mới hơn hai năm mà ông đã sáng tác được số lượng thơ khá lớn như vậy - đó là một việc không dễ dàng một chút nào, nhất là với người đã vào tuổi "xưa nay hiếm". Với sức sáng tạo như thế, tôi nghĩ rằng: Bởi mỗi bước đi của ông, mỗi một ngày ông sống đều ngập tràn cảm hứng trước cuộc sống của con người, của dân tộc. Thơ ca như hiện diện mọi nơi trên mảnh đất này chỉ đợi ông bước đến và cất tiếng. Hơn hai năm qua có biết bao biến động, bao sóng gió và bao thách thức đối với mỗi con người Việt Nam và đối với cả dân tộc. Nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh cũng là một con người đi qua những biến động, những sóng gió, những thách thức như mọi người Việt Nam khác. Nhưng có một điều vô cùng đặc biệt mà tôi nhận ra là: Ông đi qua tất cả mọi điều đó và làm cho tất cả những điều đó vang lên như những tiếng chuông của niềm vui và hy vọng. Đấy chính là bản chất của văn chương ở mọi thời đại trong lịch sử nhân loại. Văn chương làm cho con người mang khát vọng sống lớn lao dù sống trong bất cứ hoàn cảnh nghiệt ngã nào của lịch sử.
Đọc "Tiếc nuối hoa hồng" - du ký của Phan Quang (*)

Đọc "Tiếc nuối hoa hồng" - du ký của Phan Quang (*)

Tôi dành trọn mấy ngày liền đọc tập du ký của nhà báo, nhà văn Phan Quang với 50 bài viết và phần Phụ lục trích cảm nhận của bạn đọc và đồng nghiệp về một số bài viết trong tập sách dày 690 trang khổ rộng (18x24cm) ấn loát công phu với tờ bìa có năm, sáu bông hồng trên nền xanh thắm bắt mắt.
Trái tim người mang nhịp đập khơi xa

Trái tim người mang nhịp đập khơi xa

Mang trong lòng những suy tư lớn về biển cả, Lữ Mai đến với Trường Sa đâu chỉ trong tâm thế của một người viết. Chị mang trong mình khao khát chạm đến thẳm sâu của đại dương, để biết dưới sóng bạc nước xanh kia cất giấu điều gì, tưởng tượng biển khơi nối bầu trời/ nằm trọn giữa lòng tay nhiệt đới, để hiểu trăng sáng quá cá bơi về cõi khác, để nhận ra chẳng cát nào nằm thở mãi đáy sâu. Trường ca Ngang qua bình minh (NXB Văn học, 2020) được chị khởi viết trong nguồn cảm hứng bất tận và sâu xa ấy. Điều ấn tượng là, đây là lần đầu Lữ Mai viết trường ca nhưng chị đã khẳng định mình ở một địa hạt mới cũng như cho thấy sự chuyên nghiệp của một người cầm bút khi dám dấn thân, dám thể nghiệm.
 

Sự nhắc nhớ, sự khỏa lấp linh thiêng

Sự nhắc nhớ, sự khỏa lấp linh thiêng

Cứ mỗi khi có nhà thơ nào ra mắt trường ca là tôi lại thấy thật đáng nể. Bởi lẽ, ngần ấy trang sách thơ, ngần ấy cảm xúc dồn nén được dịp bung tỏa dằng dặc. Chắc chắn có một điều then chốt là nhà thơ không thể không viết ra, không thể chỉ vài trang câu chữ cảm xúc thơ phú, không nói bâng quơ chung chung. Nhất định, chôn giấu trong lòng nhà thơ là những điều lớn lắm, ngấm ngầm len lỏi theo tháng năm. Và rồi đến lúc, mạch nguồn được tuôn ra như không thể kìm nén.

Lấp lánh mây xanh tóc trắng

Lấp lánh mây xanh tóc trắng

(Ðọc Mây xanh tóc trắng của Thế Văn)★

Bởi thân tình, bởi biết tôi có làm thơ, đôi khi anh có đọc cho nghe mấy bài thơ anh viết. Tôi thấy anh có một phong thái riêng, bài nào cũng có ý tứ lạ và lời lẽ cô đúc, trau chuốt nhưng cũng không dễ cảm, dễ hiểu với khá đông người đọc ưa đọc qua là hiểu như đọc diễn ca. Anh cho biết, đã làm thơ từ ngày sinh viên nhưng ít ai biết, ít đưa ra ngoài.

Ðỗ Quảng - người phá cách

Ðỗ Quảng - người phá cách

Phá cách là lối dùng chữ của nhà báo Ðỗ Quảng. Vào những năm 80-90 của thế kỷ trước khi tên tuổi Ðỗ Quảng đang nổi như cồn, tôi ướm hỏi ông rằng, theo anh thì điều gì làm nên sự thành công trong khi thực hiện các thiên phóng sự của mình? Phải gọi là “thiên phóng sự” là ở tầm vóc của nó, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Bởi vì phóng sự của ông có khi dài tới 20 đến 30 nghìn chữ, đề cập đến chuyện xưa, chuyện nay, chuyện trong nước, chuyện thế giới, chuyện đời thực, chuyện tâm linh. Nhân vật trong tác phẩm thì đủ cả, từ nguyên thủ quốc gia tới người lao công, từ quan thượng thẩm đến bị cáo, từ giáo sư nổi danh đến bà bán xôi… xéo. Ðiều này khác với nhiều người.

Tranh minh họa đi kèm bài phê bình cuốn tiểu thuyết "Blonde" của nữ nhà văn Mỹ Joyce Carol Oatest đăng trên báo Le Monde ngày 20-10-2000.

100 bài đọc sách hay trên nhật báo Le Monde 75 năm qua

Nhật báo Le Monde (Thế giới) Pháp số ra ngày thứ bảy 21-9-2019 vừa qua đăng bài của ba tác giả Raphaelle Leyris, Jean Birnbaum và Florent Georgesco nhan đề: “100 cuốn tiểu thuyết từng mang đến nhiều phấn khích hơn cả cho báo Le Monde từ năm 1944 đến nay”, chọn và giới thiệu 100 bài phê bình sách văn học xuất sắc nhất đăng trên báo ấy 75 năm qua.

Cảm nhận lan man về một xứ sở hào hoa

Cảm nhận lan man về một xứ sở hào hoa

Tôi ngỡ ngàng và thích thú cầm cuốn sách Giáo sư Hà Minh Đức vừa gửi tặng: “Vẻ đẹp của một xứ sở hào hoa”, Triết luận (Nhà xuất bản Thuận Hóa, 2019). Hơn chục năm qua, khi đã đạt mốc tuổi trên dưới tám mươi, Giáo sư cho ra sách đều đều, cuốn nào cũng đẹp cũng có nhiều cái hay, cuốn này đọc chưa xong tôi đã được ông cho cuốn khác.

Ðọc Phan Quang viết về Bác Hồ

Ðọc Phan Quang viết về Bác Hồ

Tôi có hân hạnh được đọc và ghi mấy lời cảm nhận về một tập sách mới của nhà báo Phan Quang, tập sách Bác Hồ, người có nhiều duyên nợ với báo chí.

Trên con đường ấy, Trường Sơn

Trên con đường ấy, Trường Sơn

Gần 30 năm trước, tôi cùng nhà thơ Lê Quang Trang đi dọc các tỉnh miền nam để viết bài cho số báo đặc biệt kỷ niệm 15 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước. Hồi đó, công chúng còn yêu thơ ca nhiều lắm, ở đâu chúng tôi cũng được yêu cầu đọc thơ. Hồi đó, anh Trang mới viết xong bài Tro tàn quá khứ. Bài thơ chỉ có hai khổ:

Dấu ấn tâm hồn Nguyễn Hồng Vinh

Dấu ấn tâm hồn Nguyễn Hồng Vinh

Ngay trong những ngày đầu tháng 6-2018, tháng có sự kiện của những người làm báo - Ngày báo chí cách mạng Việt Nam (21-6), tôi có trong tay cuốn sách khá dày dặn, hơn 430 trang in, Thơ và dấu ấn cuộc đời của nhà báo - nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh. Đây là tác phẩm văn học, báo chí mà ông coi “để kỷ niệm tròn 50 năm làm báo”, một sự nghiệp báo chí bền bỉ, trải nghiệm nhiều thử thách, nhất là làm báo trong những năm tháng chiến tranh gian khổ, ông đã không ngừng vươn tới, trưởng thành, dù ở lĩnh vực nào của người viết, dù ở hoàn cảnh, vị trí công tác nào, khi ông nhận nhiệm vụ quản lý các ấn phẩm của tờ nhật báo lớn nhất nước,

Hai mặt của sách truyền cảm hứng

Hai mặt của sách truyền cảm hứng

Trên kệ sách xuất hiện ngày một nhiều những cuốn sách truyền cảm hứng sống tới bạn đọc. Không phải vô lý mà bạn đọc săn lùng dòng sách này, tuy nhiên, cũng không ít cuốn ẩn chứa những thông điệp KHÔNG DỄ TIẾP NHẬN ÐẦY ÐỦ do tác giả từng là những thân phận sóng gió.