Khơi dòng chảy của niềm tin và khát vọng

Tôi say sưa đọc cuốn sách gần 350 trang này không chỉ bởi sách vừa mới được xuất bản, mà còn vì một chủ đề khá mới mà giới trẻ thường dùng từ "hot" - đó là Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam đã được Tổng Bí thư Tô Lâm trình bày trong Bài phát biểu của mình tại Diễn đàn Liên hợp quốc vào tháng 9/2024; sau đó được lan tỏa sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân ta ở trong nước và cùng bạn bè quốc tế. Vậy tác giả là ai mà nắm bắt nhanh một chủ đề "hot" thế? Xin thưa, đó là PGS, TS Nguyễn Hồng Vinh, tác giả quen thuộc của hàng trăm bài báo, hàng chục tập thơ đã được xuất bản trong thời gian gần đây. Tôi gọi ông là "bác Hồng Khỏe" với tâm trạng vừa nể phục, vừa ghen tị với sức cảm, sức viết của ông.

Tôi nể phục ông vì trong những năm xấp xỉ tuổi bát thập, ông vẫn lên thăm cột cờ Lũng Cú ở Hà Giang, vẫn ra vành đai biên giới vùng Đông Bắc, vẫn vào miền Quảng Trị nắng lửa thắp nhang tri ân đồng đội, vẫn vô Bình Dương tìm hiểu sự chuyển mình mạnh mẽ trong quá trình mời các nhà đầu tư nước ngoài để hình thành những tập đoàn sản xuất công nghiệp có quy mô lớn; xuống Bến Tre tìm hiểu cách lai tạo nhiều giống hoa đẹp từ châu Mỹ… Những chuyến đi "mắt thấy" từ các địa phương, "tai nghe" ý kiến các tầng lớp nhân dân; và khi về Hà Nội lại có dịp trao đổi với một số chuyên gia, giúp ông có cách nhìn và cách tiếp cận toàn diện, hiểu sâu thêm những vấn đề chiến lược của cách mạng trong giai đoạn mới - những vấn đề mang tính nền tảng của sự phát triển.

Tiêu đề phần một của cuốn sách: "Tôn nền hiện tại, mở ra tương lai" là chủ đề theo logic này. Tác giả "cao tay" ở chỗ là trích dẫn nhiều nhận định của các chính khách, chuyên gia nước ngoài về vị thế của Việt Nam, làm tăng tính khách quan của những nhận định, lý giải. Và đến đây, bạn đọc có thể hiểu rằng, Tổng Bí thư Tô Lâm tuyên bố trước Liên hợp quốc về Kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam có nguồn gốc từ nền tảng thực tiễn Việt Nam và quy luật chung của thời đại. Đây là điều minh chứng sự nhanh nhạy của tác giả khi trình bày xuất phát điểm ra đời đứa con tinh thần độc đáo, mang tên "Con người Việt Nam vào Kỷ nguyên mới".

ách chia làm ba phần, được lựa chọn các bài viết của tác giả đã đăng trên các báo, tạp chí từ năm 2023 đến nay, cho nên nếu chỉ đọc lướt qua, người đọc khó thấy sự gắn kết nội dung theo chủ đề của từng phần cũng như của cả cuốn sách. Tuy nhiên, đọc và suy ngẫm kỹ, người đọc sẽ thấy hiện lên cái đậm nhất, cái căn cốt nhất chính là vai trò to lớn của con người Việt Nam đã quyết định mọi thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong 40 năm đất nước đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đó là con người của lịch sử, của truyền thống và hiện đại, giàu lòng yêu nước, yêu hòa bình, tôn trọng độc lập và tự do, vừa khoan dung, thân thiện, vừa linh hoạt và sáng tạo. Với cách diễn đạt của người viết là nhà báo có tâm hồn thơ nên nhẹ nhàng mà có sức nặng luân lý, hiện thực mà lãng mạn, phê phán mà thuyết phục. Nội dung nổi bật của phần I là mối quan hệ giữa văn hóa và con người Việt Nam. Hãy đọc những bức thư của Bác Hồ gửi một số vị lãnh đạo các nước, trong đó có Mỹ, để khẳng định rằng, tư tưởng nhất quán của Hồ Chí Minh là hòa bình, là mong muốn thực sự xây dựng quan hệ tốt đẹp với Hoa Kỳ nên không chỉ một lần, mà nhiều lần với nhiều đời tổng thống Hoa Kỳ, Bác Hồ kiên trì đề xuất các phương án hợp tác vì hòa bình cho Việt Nam, cho khu vực và cho thế giới, trong đó có Mỹ. Vì vậy, không phải ngẫu nhiên, trong một bài viết, tác giả lấy tiêu đề "Văn hóa Việt Nam trong những bức thư của Bác Hồ gửi một số Tổng thống Mỹ"! Sự chân thành, đức khiêm nhường, tinh thần yêu nước, yêu tự do được tác giả dẫn giải thật tinh tế thông qua chính nội dung và lời văn trong những lá thư này, vừa thể hiện sự mềm mại, và khi cần thể hiện sự mạnh mẽ.

Trong phần II cuốn sách, tác giả trình bày những thành tựu to lớn của 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam do Bác Hồ sáng lập và chỉ đạo, mà dấu ấn tờ Thanh Niên ra số đầu tiên vào ngày 21/6/1925 tại Quảng Châu (Trung Quốc), do Bác trực tiếp viết bài, làm ma-két, vẽ tranh, tổ chức phát hành về trong nước... Phần II này không đơn giản chỉ là khái quát lịch sử hình thành và phát triển Báo chí Cách mạng Việt Nam, mà điều quan trọng hơn là, thông qua mỗi giai đoạn lịch sử phát triển của Đảng và đất nước, tác giả làm rõ quan điểm xuyên suốt của Bác Hồ và Đảng ta, là: Báo chí phải phục vụ cách mạng, phụng sự nhân dân; muốn vậy phải trở thành trường học tham gia đào luyện những con người hiểu cách mạng, chỉ dẫn và tổ chức các phong trào cách mạng trong quần chúng cả nước. Những cán bộ lãnh đạo được đọc báo và học báo đã được trang bị kiến thức và phương pháp tiến hành cách mạng từ những năm ấy, nhiều người đã trở thành những cán bộ nòng cốt, phát động toàn dân làm cuộc Cách mạng Tháng Tám 1945, lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa; và từ đó đến nay, các thế hệ cán bộ, đảng viên đã kế thừa và phát huy truyền thống cao đẹp đó. Báo chí đã đi song hành với nhiệm vụ của Đảng và dân tộc, tiến hành kháng chiến kiến quốc thắng lợi. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử, những người làm nên chiến thắng ấy lại đi tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Từ Đại hội VI đến nay, báo chí đã và đang tích cực tuyên truyền, cổ vũ công cuộc đổi mới đất nước toàn diện do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Trong thời kỳ mới này, xã hội mong muốn báo chí tiếp tục góp sức tích cực vào sự nghiệp sắp xếp lại các đơn vị hành chính trong nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của cấp ủy và chính quyền hai cấp, một quyết định có tính cách mạng đã tạo ra chất mới trong kỷ nguyên mới, xây dựng Tổ quốc ta cường thịnh, phồn vinh, sánh vai với các nước tiên tiến trên thế giới.

Phần III cuốn sách với tiêu đề "Tình người và lẽ sống Việt Nam", phần có nhiều phát hiện thú vị của tác giả. Với tuổi tám mươi, người ta thường chiêm nghiệm về những điều đã qua để hiểu về nhân tình, thế thái. Nhưng cái "nhân tình, thế thái" trong cuốn sách của tác giả Hồng Vinh ở tầm kích đất nước, tầm kích nhân dân, đã và đang diễn ra ở nhiều vùng đất nước. Bài "Mường Phăng trong tôi" là một minh chứng. Đối với ông, cái tên Mường Phăng sâu sắc, không thể quên, bởi ông có dịp được trực tiếp nghe, trực tiếp trao đổi tại chỗ với vị Đại tướng được Bác Hồ tin tưởng giao nhiệm vụ với quyền "tướng quân tại ngoại", vị Tổng Tư lệnh đã cùng quân và dân ta làm nên chiến thắng "chấn động địa cầu". Nhưng chính Đại tướng căn dặn: "Chúng ta không bao giờ quên sức mạnh của nhân dân cả nước nói chung, trong đó có sự chở che, đùm bọc của bà con Điện Biên và xã Mường Phăng nói riêng. Vì vậy, các nhà báo khi viết về Điện Biên Phủ, hãy thể hiện sinh động tinh thần đó nhé!". Cái lẽ sống, cái lẽ ở đời phải chăng ngay trong câu chuyện giản dị ấy? Ở phần này, người đọc luôn được gặp "tinh thần nhân bản đó" qua rất nhiều bài phóng sự, ghi chép về những tấm gương điển hình của nhiều cá nhân, tập thể. Trong bài "Nhân dân là nhân vật trung tâm của báo chí", tác giả dẫn lời tổng kết súc tích của Bác Hồ: "Gốc có vững, cây mới bền/ Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân". Đọc nhiều bài trong phần này, người đọc cảm nhận được cái tình người, chất Người, cái lẽ sống rất Việt Nam, rất gần gũi, nhưng cũng hết sức vĩ đại, hết sức đặc sắc, mang dấu ấn bản sắc văn hóa Việt Nam, rất khó trộn lẫn với các dân tộc khác. Và chính những "dấu ấn" đó đã và đang thổi bùng ngọn lửa của niềm tin và khát vọng vào con đường đi tới, mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV tới đây đang là dấu mốc lịch sử.

uốn sách là sự tập hợp các tác phẩm báo chí độc lập, nhưng đọc cả tập, ta thấy có sự gắn kết chặt chẽ, làm nổi bật tư tưởng của Bác Hồ: Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, phải có con người xã hội chủ nghĩa ■