Mãn đình hồng trước hiên nhà cũ

Đông đã về thật rồi. Những luồng gió len lỏi qua triền đồi, khẽ lùa vào mái tóc, mang theo một mùi ẩm ướt, ngai ngái của đất trời trước khi chạm lạnh.

Ảnh: SONG ANH
Ảnh: SONG ANH

Bầu trời sớm lặng như mặt nước, chỉ còn lại tiếng gà cục tác vọng từ sân sau, tiếng gió xao xác quẩn quanh mái ngói rêu phong. Ngôi nhà cũ với bức tường loang vết thời gian, nằm im lìm giữa khoảng đất trống.

Trước hiên, khóm mãn đình hồng đang rộ bông. Những chùm hoa hồng phớt vươn mình như lời thì thầm của quá khứ. Cánh hoa mỏng tang, rung khẽ trước hơi lạnh đầu đông, nhưng vẫn rực lên một vẻ đẹp kiên cường. Ngoại từng bảo, “Hoa mãn đình hồng sống dai lắm con à, nắng mưa chi cũng không nỡ tàn nhanh đâu. Nó nở cho người về nhà thấy ấm lòng”. Tôi đứng lặng thật lâu, nhìn những bông hoa chao nhẹ, lòng chợt như có ai vừa khẽ gõ. Mầu hoa ấy, giản dị thôi, nhưng lại khiến những ngày tháng xa xôi hiện về rõ mồn một: Tiếng chày giã gạo thụp thụp nơi sân sau, tiếng mẹ gọi vọng vào nhà, tiếng cười của ngoại trong buổi chiều nắng loang lổ.

Khi ấy, ngôi nhà này đông vui biết bao. Gian bếp lúc nào cũng đỏ lửa, khói len qua mái bếp, quyện vào mùi củi ướt và mùi gạo mới, tạo thành thứ hương nồng đượm không nơi nào có được. Ngoại vẫn thường ngồi bên bếp, đôi tay nhăn nheo lật từng củ khoai nướng, giọng kể chuyện ngày xưa như một khúc hát ru ngủ tuổi thơ tôi. Những câu chuyện không đầu không cuối, nhưng lại đủ để xua đi mọi ồn ào của cuộc đời. Giờ đây, chỉ còn lại căn bếp trống, mái ngói lấm tấm mốc, và mùi khói xưa dường như vẫn còn đọng đâu đó trong vách tường. Tôi đi qua từng gian, chạm tay vào cánh cửa gỗ đã bạc mầu, nghe tiếng bản lề kẽo kẹt như một tiếng thở dài. Mọi thứ dường như vẫn nguyên vẹn, chỉ có người là đã xa.

Mỗi lần về, tôi đều thấy lòng mình như co lại trước dáng ngôi nhà cũ. Mái ngói đỏ ngày nào giờ đã phai nâu, tường nhà chằng chịt những vết nứt nhỏ. Nhớ như in những chiều mùa đông năm ấy, khi hoàng hôn rót xuống mái nhà một mầu vàng nhạt, ngoại vẫn ngồi ngoài hiên, mắt nhìn về cánh đồng xa. Những cơn gió bấc lùa vào tà áo bạc mầu, nhưng ngoại chẳng bao giờ than lạnh. Tay người vân vê cành hoa mãn đình hồng, miệng khe khẽ hát một điệu ru cũ. Tiếng hát ấy theo tôi đi qua bao mùa nắng xứ lạ, để rồi những khi lòng mỏi mệt, chỉ cần nhắm mắt lại là tôi lại thấy hiên nhà, thấy khóm hoa, thấy ngoại mỉm cười dưới vệt nắng cuối ngày.

Thời gian đi qua như một cơn mưa mỏng. Tôi trưởng thành, xa nhà, lăn lộn giữa phố thị đầy ồn ã. Có những buổi chiều mưa, giữa dòng người tấp nập, bỗng thèm một tiếng gió khua qua hàng cây, thèm mùi khói củi, thèm được nghe tiếng cửa gỗ cọt kẹt mở ra để ngoại gọi tôi vào ăn cơm. Thèm đến nao lòng. Đôi khi, tôi tự hỏi: Điều gì khiến ta nhớ về một nơi chốn? Là người thân, là mái nhà, hay chỉ đơn giản là một khóm hoa trước hiên? Có lẽ, tất cả hòa làm một, thành thứ hương ký ức phảng phất mãi không tan.

Khóm mãn đình hồng ấy, có lẽ vẫn nở mỗi mùa như một lời hẹn. Dù người trồng hoa đã khuất, nó vẫn đứng đó, bền bỉ và dịu dàng, như chờ đợi một bóng hình quen thuộc. Tôi nhìn những bông hoa nở chen chúc trên cành, bất giác nghe lòng mình ươn ướt. Phải chăng, có những loài hoa sinh ra để giữ ký ức cho con người, giữ lại một phần thương nhớ đã hóa tro bụi trong lòng thời gian. Buổi chiều, nắng rớt lại một vạt mỏng trên hiên. Ánh sáng ấy như sợi chỉ mong manh, khâu lại những khoảng lặng trong tôi.

Tôi thấy mình nhỏ bé, đứng giữa sân nhà cũ, nghe tiếng gió chạm vào mái ngói, tiếng chim sẻ gọi nhau về tổ.

Có thể bạn quan tâm

Minh họa: NGUYỄN MINH

Hương sắc muộn mùa

“Anh lại phải vào Tây Nguyên vì dự án trong ấy đang phát sinh một số vấn đề”. Khang vừa nhét mấy bộ quần áo vào va-li vừa nói như thanh minh.

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ảnh: SONG ANH

Một thời... áo vá

Những cơn gió se se đã gõ cửa hiên nhà, nhắc tôi rằng phải soạn sửa tủ áo quần cho con. Tôi lôi từng chồng áo len, áo khoác dày ra gấp gọn, xếp thành hàng ngay ngắn.

Minh họa: NGUYỄN VÂN CHUNG

Chiếc hộp gỗ

Bóng núi như tấm áo choàng đen thẫm phủ lên những mái nhà sàn cheo leo. Mối rừng ùa ra từng đám béo mẫm, trắng xóa. Chúng bay chán chê rồi đậu kín mặt đất, bãi cỏ, cành cây… Mối chưa kịp tản đi thì chuồn chuồn lại kéo về đàn đàn lũ lũ. Mất điện. Mưa xối xả. Gió điên cuồng gầm rú. Cây cối đổ gãy răng rắc.

Chợ đêm sinh viên ở làng đại học. Ảnh: VNE

Quán lẩu “ký ức”

20 năm về trước, ở “Làng đại học Thủ Đức” có một quán lẩu mà đám sinh viên nghèo luôn thuộc nằm lòng. Quán bình dân, bán đúng hai món lẩu giá rẻ với đa phần khách là sinh viên, gọi món thì ít, xin thêm thì nhiều.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Kệ sách ở đảo X

Trong túi xách ra đảo X đợt đó của ông giáo chỉ có ba bộ đồ thay đổi, còn lại là sách.

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Hà Nội một ngày mưa bão, tôi nhận điện thoại từ Mỹ Anh - một người bạn học, “trên Ngọc Chiến họ alo, muốn xin cái nhà ăn cho các cháu. Anh đi thực địa được không?”. Ngọc Chiến, là một xã của huyện Mường La, Sơn La trước đây, nằm giữa núi rừng Hoàng Liên, giáp ranh với Mù Cang Chải (Yên Bái).

Ảnh: HẢI ANH

Thả một hòn đá xuống dòng sông

Cửa sổ nhà tôi mở góc nhìn ra một góc phố đông đúc, nhộn nhịp. Ngày ngày, nhìn dòng xe chen chúc như những đàn kiến hối hả chạy trốn trước cơn mưa, tôi tự hỏi: Ngoài kia mọi người vội vàng như thế, nếu mình sống chậm lại, liệu có bị bỏ rơi ở phía sau?

Minh họa: NGUYỄN MINH

Bến lang thang

Cuối chiều, xe dạt về vùng ven thành phố, Quan ôm chiếc võng vào rừng tràm, cột nó lên thả mình lắc lư, hát vài câu rồi ngủ vùi lúc nào không biết. Khi bị đánh thức bởi người đàn ông da ngăm đen, tay lăm lăm máy cưa, chân đi giày dân quân bó chắc quần vải anh mới chợt tỉnh.

Thu chạm miền biên viễn

Đó là miền đất thẳm sâu thương nhớ, với những ai từng ở nơi này, đã đi quá xa bây giờ trở lại.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những cơn mưa đi lạc

Là khi đang nắng rang trời! Miền trung mùa nắng như chảo dầu sôi có thể tráng được trứng, ấy vậy nói mưa là mưa, như không! Lam đứng ngoài ban-công ngửa tay hứng mưa vừa nghe Thủy nói một câu nghe hờn:

Ảnh: HẢI ANH

Trong mỗi chúng ta có mùa lau trắng

Cơn mưa cuối cùng vừa dứt, dòng sông lại mở lòng ra với trời, với đất. Con nước thôi cuộn mình, chỉ còn khoảng lặng mênh mang, nơi lau trắng bắt đầu thức dậy. Lau trải dài dọc hai bờ, bay bay theo làn gió. Mỗi lần thấy lau nở, lòng tôi lại rưng rưng vừa bình yên, vừa nao nao, gặp lại chính mình của những năm tháng cũ.

Ảnh: SONG ANH

Vòng tay trong mưa

Bà từng ôm đứa cháu nhỏ trong một cơn mưa, không phải để che roi mà như muốn che cả bầu trời cho một mầm non vừa nhú.

Ảnh: SONG ANH

Chiếc xe cổ tích

Tôi lại ngồi tỉ mẩn lau lại từng cái nan hoa, vành bánh chiếc xe đạp như lau đi lớp bụi thời gian bám vào ký ức mà chiếc xe ấy đã gắn bó với gia đình tôi tròn nửa thế kỷ.

Minh họa: NGUYỄN NGHĨA CƯƠNG

Về cùng suối Nhớ

Mây vẫn ầng ậc nước, trên dãy núi xa xa, Thái cảm giác cái âm u vẫn chưa tan biến, dẫu mưa lũ đã đi qua năm ngày.

Quán sinh viên. Ảnh: NAM ANH

Quán U Phong

Tầng 2 của phòng đào tạo Phân viện Báo chí và Tuyên truyền hôm ấy chật kín sinh viên. Đó là hôm nhà trường bắt đầu trả bằng tốt nghiệp cho lứa sinh viên năm cuối. Hai cái cầu thang ở hai đầu hiên lố nhố kẻ đứng, người ngồi.

Trình diễn hát hố tại một sự kiện văn hóa. Ảnh: LÊ MINH

Tiếng hát hố còn vang trong gió

Khi trong lòng còn giữ được một khoảng trong trẻo để quay về, người ta sẽ bớt lạc bước giữa những chênh vênh của đời sống.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Nghĩa anh em

Ông Nhân thảng thốt gọi “Thiện!” rồi ngồi sụp xuống ôm ông Thiện chặt cứng. “Thiện ơi… anh tìm em cực khổ quá… Có việc gì thì anh em nương tựa nhau chứ sao đi ăn nhờ ở đậu vậy em ơi?”. Mọi người trong khu xưởng mộc Bồ Đề đồng loạt ngừng tay.

Bới cát tìm dã tràng. Ảnh: SONG ANH

Còn trong nỗi nhớ

Làng quê tôi độc canh cây lúa. Một đời bùn đất, người dân quê tôi xưa vẫn nghèo như rơm rạ, bữa ăn lấy các loại mắm làm đầu. Nhưng tôi nhớ, làng tôi cũng có những người cả đời không mấy khi phải lội xuống bùn. Đó là những người làm nghề câu cáy hôi, trong đó có bác dâu tôi.

Ảnh: HẢI ANH

Bánh lá quà quê

Sau nhiều năm đi chợ, tôi dần hình thành cho mình một thói quen. Hễ là đồ ăn, thực phẩm gì không nhất thiết phải lưu trữ lâu quá, tôi sẽ mua những thức bánh lá, quà quê ở cái chợ ngách gần nhà.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Giông chiều

Đàn mối từ đâu túa ra, bay vòng trên đầu rồi lao thẳng vô người Vy. Cảm giác sợ hãi dấy lên đột ngột rồi tan biến.

Ảnh: SONG ANH

Người mẹ nuôi lao công

Cánh cửa tối mầu của căn chung cư cũ khẽ kêu cót két. “Đây là mẹ nuôi của bố”... Nó chỉ kịp nghe loáng thoáng như vậy khi lọt vào vòng tay chặt đến nghẹt thở cùng với những âm thanh lạ lẫm của một thứ ngôn ngữ kỳ lạ.

Ảnh: ANH QUÂN

Chiếc đèn ông sao mùi tre ngâm

Trung thu bây giờ đã khác nhiều. Phố xá rực rỡ ánh đèn điện, lồng đèn chạy pin sáng nhấp nháy, tiếng nhạc phát ra vui nhộn. Trẻ con giờ cầm đèn đi rước cũng chẳng lo tắt nến giữa đường. Nhưng cứ mỗi lần nhìn thấy ánh sáng ấy, lòng tôi lại dấy lên một nỗi bồi hồi khó tả…

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những tờ báo, những bước chân

Thỉnh thoảng Son chán ghét bản thân khủng khiếp. Nhất là lúc đang ướm thử đôi giày cao gót mầu bạc đính đá lấp lánh trong cửa tiệm sáng choang.