Giáo dục kỹ năng sống và an toàn số để bảo vệ thế hệ trẻ

Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) 2025 được đánh giá mở ra khuôn khổ hợp tác quốc tế toàn diện đầu tiên giúp Việt Nam củng cố chủ quyền số, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng lực lượng “chiến binh mạng” tinh nhuệ để ứng phó các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Làn sóng tấn công mạng và xâm phạm dữ liệu ngày càng phức tạp, việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng trở thành yêu cầu cấp bách. Việc bổ sung đầy đủ các hành vi bị cấm trên không gian mạng giúp bảo vệ quyền lợi người dân, gắn an ninh mạng với an sinh xã hội và quyền con người.

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, việc nội lực hóa các quy định cốt lõi của Công ước Hà Nội 2025 vào Luật An ninh mạng (sửa đổi) lần này sẽ tạo cơ sở để nước ta trở thành trung tâm khu vực về quản trị không gian mạng an toàn và tin cậy của nhân dân.

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, an ninh mạng chính là “hạ tầng của lòng tin”. Việc sửa Luật không chỉ hoàn thiện quy định hiện hành mà còn đặt nền tảng cho mô hình phát triển mới, nơi an ninh mạng vừa là lá chắn bảo vệ, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế số.

Phần lớn cuộc lừa đảo đều có một mục tiêu duy nhất đó là chiếm đoạt tiền của bị hại. Khác với lừa đảo truyền thống, nơi tiền mặt được giao- nhận trực tiếp, các phi vụ lừa đảo qua mạng hiện nay đều kết thúc bằng thao tác chuyển khoản, rút tiền, “xoay vòng” qua hệ thống thương mại điện tử.

Trong thời đại số, chỉ vài chục giây video trên mạng xã hội cũng đủ đẩy một con người, một cửa hàng làm ăn chân chính vào “tâm bão” dư luận. Điều này cho thấy việc lợi dụng mạng xã hội để vu khống, bôi nhọ người khác có thể gây ra những tổn hại nặng nề.

Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ kéo theo nhiều chiêu thức vi phạm tinh vi, từ lừa đảo, giả mạo khuôn mặt, giọng nói đến thao túng hình ảnh đe dọa nghiêm trọng an toàn thông tin và quyền lợi người dân. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về khung pháp lý chặt chẽ nhằm bảo vệ người dùng, củng cố an ninh mạng.

Quảng cáo và bán hàng online qua người có ảnh hưởng chiếm khoảng hơn 30% giá trị giao dịch trực tuyến, phản ánh sức lan tỏa mạnh mẽ của nền kinh tế số. Tuy nhiên, đi cùng sự phát triển là thách thức về pháp lý và chất lượng nội dung, đòi hỏi cần sớm đào tạo và nâng cao năng lực “kiểm chứng thông tin số” hiện nay.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và làm chủ công nghệ lõi là hai trụ cột chiến lược để bảo đảm an ninh mạng, an ninh kinh tế số và củng cố chủ quyền số quốc gia.

Cuộc đua giữa tấn công và phòng thủ mạng đang ngày càng quyết liệt, buộc Việt Nam phải kiến tạo “lá chắn mềm” trên cả ba tầng: công nghệ, hợp tác và nhận thức.

Trên phòng tuyến bảo vệ an ninh kinh tế số, nếu công nghệ là thành lũy thì con người chính là lực lượng xung kích quyết định khả năng ứng phó và phản công. Dù đã có nhiều chiến lược và đề án quy mô quốc gia, nguồn nhân lực an ninh mạng vẫn là mắt xích yếu nhất trong hệ sinh thái phòng thủ số hiện nay.

Ngành tài chính - ngân hàng đang trở thành tuyến đầu bảo vệ an ninh kinh tế số. Khi hơn 95% giao dịch đã được số hóa, mọi lỗ hổng bảo mật có thể kéo theo rủi ro lan rộng trên quy mô toàn nền kinh tế.

Trước sự gia tăng hành vi gian lận thương mại trên môi trường số, việc liên kết ba nhà: “Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội” trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Sự phối hợp chặt chẽ này sẽ tạo lá chắn bảo vệ hoạt động thương mại điện tử, góp phần xây dựng thị trường trực tuyến minh bạch, an toàn, phát triển bền vững.

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia xác định bảo đảm chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, an ninh mạng, an ninh dữ liệu và an toàn thông tin.

Thời gian qua, cơ quan công an đã phát hiện, xử lý nhiều đối tượng lợi dụng việc phát hành, kêu gọi đầu tư các dự án tiền số để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Những vụ việc này làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch, năng lực quản trị và các rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động liên quan đến tài sản mã hóa.

Từng được ví như “linh hồn của thị trường”, quảng cáo nay đang bị lợi dụng để lan truyền thông tin sai lệch trong kỷ nguyên mạng xã hội. Bởi vậy, nhận diện và ngăn chặn quảng cáo sai sự thật là bước đi cần thiết để giữ gìn một không gian mạng minh bạch, lành mạnh.

Livestream bán hàng không chỉ là công cụ thương mại điện tử, mà còn là một dạng sáng tạo nội dung, sáng tạo mô hình kinh doanh và sáng tạo trong truyền thông. Tuy nhiên, sự bùng nổ này đang đặt ra câu hỏi lớn: Livestream bán hàng - cơ hội thúc đẩy đổi mới sáng tạo hay thách thức về quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường số?

Một đường dây lừa đảo qua mạng xuyên quốc gia vừa bị công an tỉnh Tuyên Quang phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an triệt phá. Đáng chú ý, lần đầu tiên, cơ quan chức năng đã khởi tố hai đối tượng là nhân viên viễn thông là cộng tác viên của một nhà mạng.

Trước những vi phạm về quảng bá sai sự thật, tràn lan trên môi trường số, báo chí, truyền thông đang trở thành “lá chắn mềm” quan trọng giúp nhận diện, cảnh báo và ngăn ngừa vi phạm. Với vai trò chủ động báo chí, truyền thông đã góp phần tạo lập không gian mạng minh bạch, an toàn và đáng tin cậy.

Trong tiến trình chuyển đổi số toàn cầu và sự phát triển của công nghệ, khi internet đã trở thành “mạch máu” của kinh tế, xã hội và an ninh, tội phạm mạng xuyên biên giới ngày càng trở nên tinh vi.

Bộ Công an cho biết: Tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong 09 tháng đầu năm 2025 và Quý III năm 2025 đều đã được kéo giảm sâu. Tuy nhiên, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong Quý III năm 2025 phức tạp hơn, tuy giảm về số vụ nhưng chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm....

Tài sản mã hóa đang bị tội phạm lợi dụng để phục vụ cho hoạt động rửa tiền, lừa đảo,... có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. 

Trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số đang diễn ra ở mọi lĩnh vực, dữ liệu và hạ tầng số đã trở thành tài sản chiến lược của mỗi tổ chức, mỗi quốc gia. Tội phạm mạng không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn đe dọa an ninh-quốc phòng, ổn định chính trị-xã hội.

Người có sức ảnh hưởng (influencer) đang trở thành lực lượng quan trọng trong việc gìn giữ môi trường thông tin mạng lành mạnh. Họ góp phần định hướng dư luận, ngăn chặn tin giả, dù phía trước vẫn còn nhiều thách thức.

Sự cố liên quan đến thông tin tín dụng tại CIC không ảnh hưởng đến hoạt động cung cấp dịch vụ của các tổ chức tín dụng hiện nay. Các hoạt động đang được thực hiện liên tục, an toàn. Tuy nhiên, các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo tội phạm có thể lợi dụng vụ việc để tung nhiều kịch bản lừa đảo. Người dân cần hết sức cảnh giác.

Chiều 12/9, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát đi thông cáo về sự cố liên quan đến thông tin tín dụng tại Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC).

Xây dựng văn hóa an toàn số không thể dừng ở khuyến nghị chung chung, mà cần tiếp cận tổng thể đi kèm với từng bộ kỹ năng số cho học sinh, công nhân, người cao tuổi… Mỗi người dân có kỹ năng phù hợp chính là một lá chắn góp phần bảo vệ cộng đồng và quốc gia.

Thời gian qua, tình trạng lừa đảo trên không gian mạng tại Việt Nam ngày càng gia tăng với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi và phức tạp. Đối tượng mà tội phạm mạng tập trung hướng tới gần đây chính là người trung niên, người cao tuổi.