Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số

An ninh tài chính trong kỷ nguyên số không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là vấn đề chiến lược gắn với niềm tin xã hội, sự ổn định của thị trường và an ninh, an toàn của nền kinh tế quốc gia.

Đề án “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số” giai đoạn 2025-2030.
Đề án “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số” giai đoạn 2025-2030.

Đó là lời khẳng định của Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia trong hội thảo "Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số" do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Công ty cổ phần Tổ hợp Truyền thông Việt Nam Đầu tư tổ chức vào sáng nay (23/12).

Trung tướng Nguyễn Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống tài chính - ngân hàng, hạ tầng thanh toán số, dữ liệu tài chính và các nền tảng công nghệ liên quan. Nếu không kiểm soát tốt an ninh tài chính, nguy cơ mất ổn định kinh tế và hệ lụy an ninh là hiện hữu.

na-09742.jpg
Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.

Đồng quan điểm, Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Cục A05), Bộ Công an cho biết tội phạm sử dụng công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng đang diễn biến hết sức phức tạp, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức, mang tính xuyên quốc gia, lợi dụng sâu các nền tảng công nghệ mới, không gian mạng và sự phát triển nhanh của tài chính số.

Thực tiễn cho thấy, các hành vi tấn công, chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, thao túng dữ liệu, lừa đảo công nghệ cao không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế mà còn trực tiếp tác động đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và niềm tin của người dân đối với hệ thống tài chính, tiền tệ. Do đó, yêu cầu đặt ra là phải nhận diện đúng, hành động sớm, chủ động từ xa, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ.

An toàn, bảo mật ngành tài chính phi truyền thống

Trong thời gian qua, ngành Ngân hàng là một trong những ngành tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số, đổi mới về công nghệ, dịch vụ. Chất lượng và tiện ích của các dịch vụ ngân hàng điện tử không ngừng được nâng cao. Các tổ chức tín dụng và đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán tích cực ứng dụng các công nghệ hiện đại như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa bằng robot, dữ liệu lớn... vào hoạt động quản trị, phân tích dữ liệu và chăm sóc khách hàng, qua đó tạo ra những trải nghiệm giao dịch mới, thuận tiện, an toàn và đáp ứng nhu cầu sử dụng dịch vụ 24/7.

Bên cạnh đó, chất lượng và giá trị giao dịch qua các kênh thanh toán điện tử tăng trưởng vượt bậc, với nhiều ngân hàng đạt tỷ lệ trên 95% giao dịch được thực hiện trên nền tảng số. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử hiện xử lý bình quân hơn 41 triệu giao dịch mỗi ngày, trong khi hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đạt giá trị thanh toán trung bình trên 1,55 triệu tỷ đồng/ngày, cho thấy quy mô và vai trò ngày càng lớn của hạ tầng thanh toán số trong nền kinh tế.

Cùng với đó, công nghệ ngân hàng tiếp tục được đầu tư, nâng cấp một cách đồng bộ theo các thông lệ và chuẩn mực quốc tế, tạo nền tảng quan trọng cho việc phát triển các dịch vụ tài chính hiện đại, an toàn và bền vững trong giai đoạn tới.

Tuy nhiên, theo ông Phan Thái Dũng, Phó Cục trưởng Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, môi trường an ninh mạng toàn cầu diễn biến phức tạp, kéo theo rủi ro và thách thức mới có khả năng tác động trực tiếp đến hoạt động ổn định và sự phát triển bền vững của ngành. Đáng chú ý, tấn công mạng đang trở thành vấn đề an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, là mối quan tâm chung của các quốc gia trên thế giới.

Tăng cường phối hợp liên ngành

Để phòng chống hiệu quả các mối đe dọa từ tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng, rất cần sự phối hợp, hỗ trợ tích cực của Bộ Công an, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia và các tổ chức, chuyên gia an ninh mạng trong và ngoài nước.

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực phát triển trọng yếu của đất nước, đồng thời nhấn mạnh an ninh mạng, an ninh dữ liệu và chủ quyền số là điều kiện tiên quyết. Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cũng đặt ra yêu cầu xây dựng môi trường số an toàn, minh bạch, bảo vệ vững chắc hệ thống tài chính - ngân hàng trong quá trình phát triển kinh tế số. Cùng với đó, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật An ninh mạng và các văn bản pháp luật có liên quan đã hình thành hành lang pháp lý quan trọng cho công tác bảo vệ an ninh tài chính quốc gia.

Một điểm nhấn có ý nghĩa đặc biệt về đối ngoại và chiến lược là Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng. Việc Việt Nam chủ động và tích cực tham gia xây dựng, thúc đẩy và đăng cai các hoạt động liên quan đến Công ước Hà Nội đã thể hiện rõ trách nhiệm, uy tín và vai trò ngày càng cao của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về bảo vệ không gian mạng. Đây không chỉ là dấu mốc quan trọng về đối ngoại và chiến lược mà còn đặt ra những yêu cầu mới đối với lực lượng Công an nói chung, Cục A05 và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nói riêng trong việc tiếp tục hoàn thiện năng lực, phương thức đấu tranh phòng, chống tội phạm mạng, tăng cường hợp tác quốc tế, từng bước nội luật hóa và triển khai hiệu quả các cam kết quốc tế, trong đó có nội dung bảo vệ an ninh tài chính quốc gia.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng cho biết thời gian tới, Cục A05 sẽ tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân trong bảo vệ an ninh tài chính và an toàn không gian mạng. “Bảo vệ an ninh tài chính là nhiệm vụ liên ngành, gắn chặt giữa an ninh mạng, an ninh dữ liệu và an ninh kinh tế, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan quản lý, lực lượng chức năng, hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ”, Thượng tá Tùng khẳng định.

kin-5690.jpg
Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an.

Trong khuôn khổ sự kiện, đã diễn ra Lễ ra mắt Đề án “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số” giai đoạn 2025-2030 thể hiện quyết tâm trong việc kết nối các lực lượng, thiết lập cơ chế phối hợp bài bản, thực chất và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong tình hình mới.

Có thể bạn quan tâm

Một trang web rao bán dữ liệu. (Ảnh chụp màn hình)

Lừa đảo và lộ lọt dữ liệu

Sự gia tăng theo cấp số nhân của các thủ đoạn lừa đảo tinh vi không phải là hiện tượng ngẫu nhiên, mà là hệ quả trực tiếp của việc dữ liệu cá nhân bị rò rỉ (data breaches) trở thành đầu vào cho các mạng lưới tội phạm khai thác. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách phải xử lý triệt để tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân trái phép.

Cần tăng cường các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân trên nền tảng thương mại điện tử. Ảnh: AN KHÁNH

Siết chặt biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân trên nền tảng thương mại điện tử

Thiệt hại tài chính từ các vụ lừa đảo trực tuyến đang gia tăng, đặc biệt ảnh hưởng đến nhóm dễ bị tổn thương như người cao tuổi, trẻ vị thành niên và người dân vùng sâu, vùng xa. Thực tế này đòi hỏi phải siết chặt hơn các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân trên nền tảng thương mại điện tử.

Công an tỉnh Lai Châu bắt giữ các đối tượng lừa đảo. Ảnh: Công an tỉnh Lai Châu

Không thể để tội phạm là “nhà tuyển dụng hấp dẫn”

Khi chúng tôi đi tìm hiểu về những phương thức thủ đoạn của tội phạm công nghệ cao, các điều tra viên đã không chỉ phác họa về “hệ sinh thái” phía sau những vụ lừa đảo qua mạng. Ở đó không chỉ có những kẻ ngồi gọi điện giả danh, mà còn có cả một đội ngũ “kỹ sư” viết code, phần mềm được tuyển dụng phục vụ cho lừa đảo.

Công an tỉnh Phú Thọ giải cứu thành công cháu bé bị bắt cóc online. Ảnh: Công an tỉnh Phú Thọ

Phía sau những cú điện thoại lừa đảo

Từ thực tế đấu tranh của lực lượng công an, đặc biệt qua chia sẻ của điều tra viên Công an tỉnh Phú Thọ, có thể thấy phía sau mỗi cuộc gọi danh công an, viện kiểm sát, ngân hàng… là cả một dây chuyền tội phạm được tổ chức chặt chẽ ,được vận hành như một “nhà máy” lừa đảo.

Trung tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Yêm - Viện trưởng An ninh Phi truyền thống, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đối phó tội phạm mạng: Việt Nam cần một năng lực phòng thủ mới

Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) 2025 được đánh giá mở ra khuôn khổ hợp tác quốc tế toàn diện đầu tiên giúp Việt Nam củng cố chủ quyền số, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng lực lượng “chiến binh mạng” tinh nhuệ để ứng phó các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Ảnh minh họa. (Nguồn: VOV)

Hoàn thiện pháp lý, bảo vệ người dân trên không gian số

Làn sóng tấn công mạng và xâm phạm dữ liệu ngày càng phức tạp, việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng trở thành yêu cầu cấp bách. Việc bổ sung đầy đủ các hành vi bị cấm trên không gian mạng giúp bảo vệ quyền lợi người dân, gắn an ninh mạng với an sinh xã hội và quyền con người.

Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng SOC giúp phát hiện sớm và thực hiện các quy trình ứng phó (SOP - Standard Operating Procedures) để xử lý kịp thời các cuộc tấn công mạng. Ảnh: Báo Nhân Dân

An ninh mạng là “hạ tầng của lòng tin”

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, an ninh mạng chính là “hạ tầng của lòng tin”. Việc sửa Luật không chỉ hoàn thiện quy định hiện hành mà còn đặt nền tảng cho mô hình phát triển mới, nơi an ninh mạng vừa là lá chắn bảo vệ, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế số.

 Ảnh minh họa

Không bỏ lỡ thời điểm vàng để giữ lại dòng tiền, bảo vệ quyền lợi khách hàng

Phần lớn cuộc lừa đảo đều có một mục tiêu duy nhất đó là chiếm đoạt tiền của bị hại. Khác với lừa đảo truyền thống, nơi tiền mặt được giao- nhận trực tiếp, các phi vụ lừa đảo qua mạng hiện nay đều kết thúc bằng thao tác chuyển khoản, rút tiền, “xoay vòng” qua hệ thống thương mại điện tử.

Cửa hàng nơi xảy ra sự việc.

Cảnh báo hành vi vu khống trên mạng xã hội

Trong thời đại số, chỉ vài chục giây video trên mạng xã hội cũng đủ đẩy một con người, một cửa hàng làm ăn chân chính vào “tâm bão” dư luận. Điều này cho thấy việc lợi dụng mạng xã hội để vu khống, bôi nhọ người khác có thể gây ra những tổn hại nặng nề.

Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)

Thiết lập không gian mạng an toàn, lành mạnh trong kỷ nguyên số

Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ kéo theo nhiều chiêu thức vi phạm tinh vi, từ lừa đảo, giả mạo khuôn mặt, giọng nói đến thao túng hình ảnh đe dọa nghiêm trọng an toàn thông tin và quyền lợi người dân. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về khung pháp lý chặt chẽ nhằm bảo vệ người dùng, củng cố an ninh mạng.

Hoa hậu Thùy Tiên, Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs bán hàng livestream quảng cáo sản phẩm giả đã bị cơ quan chức năng xử lý gần đây. (Ảnh nhandan.vn)

Nâng cao năng lực “kiểm chứng thông tin số”

Quảng cáo và bán hàng online qua người có ảnh hưởng chiếm khoảng hơn 30% giá trị giao dịch trực tuyến, phản ánh sức lan tỏa mạnh mẽ của nền kinh tế số. Tuy nhiên, đi cùng sự phát triển là thách thức về pháp lý và chất lượng nội dung, đòi hỏi cần sớm đào tạo và nâng cao năng lực “kiểm chứng thông tin số” hiện nay.

Nhân lực - điểm tựa của phòng thủ số quốc gia

Kỳ 3: Nhân lực - điểm tựa của phòng thủ số quốc gia

Trên phòng tuyến bảo vệ an ninh kinh tế số, nếu công nghệ là thành lũy thì con người chính là lực lượng xung kích quyết định khả năng ứng phó và phản công. Dù đã có nhiều chiến lược và đề án quy mô quốc gia, nguồn nhân lực an ninh mạng vẫn là mắt xích yếu nhất trong hệ sinh thái phòng thủ số hiện nay.

Liên kết "ba nhà" giúp quản lý, phát triển hoạt động thương mại điện tử minh bạch, trách nhiệm và bền vững hơn. (Ảnh minh họa. Nguồn: BÍCH LIÊN)

Liên kết “ba nhà” bảo vệ thị trường trực tuyến minh bạch

Trước sự gia tăng hành vi gian lận thương mại trên môi trường số, việc liên kết ba nhà: “Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội” trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Sự phối hợp chặt chẽ này sẽ tạo lá chắn bảo vệ hoạt động thương mại điện tử, góp phần xây dựng thị trường trực tuyến minh bạch, an toàn, phát triển bền vững.

Bảo đảm an ninh kinh tế số: Từ ứng phó thách thức đến kiến tạo phát triển

Kỳ 1: Tội phạm mạng và thách thức an ninh kinh tế số

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia xác định bảo đảm chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, an ninh mạng, an ninh dữ liệu và an toàn thông tin.

Tài sản mã hoá và trận tuyến phòng, chống lừa đảo

Tài sản mã hoá và trận tuyến phòng, chống lừa đảo

Thời gian qua, cơ quan công an đã phát hiện, xử lý nhiều đối tượng lợi dụng việc phát hành, kêu gọi đầu tư các dự án tiền số để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Những vụ việc này làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch, năng lực quản trị và các rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động liên quan đến tài sản mã hóa.

Ảnh chụp màn hình. (Nguồn: BÁO CÔNG AN NHÂN DÂN)

Ngăn chặn quảng cáo sai sự thật trên môi trường số

Từng được ví như “linh hồn của thị trường”, quảng cáo nay đang bị lợi dụng để lan truyền thông tin sai lệch trong kỷ nguyên mạng xã hội. Bởi vậy, nhận diện và ngăn chặn quảng cáo sai sự thật là bước đi cần thiết để giữ gìn một không gian mạng minh bạch, lành mạnh.

Livestream bán hàng giúp hàng triệu cá nhân, doanh nghiệp nhỏ tận dụng nền tảng số để thử nghiệm mô hình kinh doanh mới - Ảnh minh họa. (Nguồn Vietnamplus.vn)

Livestream bán hàng: Cơ hội hay điểm phát sinh vi phạm pháp luật?

Livestream bán hàng không chỉ là công cụ thương mại điện tử, mà còn là một dạng sáng tạo nội dung, sáng tạo mô hình kinh doanh và sáng tạo trong truyền thông. Tuy nhiên, sự bùng nổ này đang đặt ra câu hỏi lớn: Livestream bán hàng - cơ hội thúc đẩy đổi mới sáng tạo hay thách thức về quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường số?

Người dân sử dụng điện thoại di động. (Ảnh minh hoạ)

Nhà mạng không thể đứng ngoài

Một đường dây lừa đảo qua mạng xuyên quốc gia vừa bị công an tỉnh Tuyên Quang phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an triệt phá. Đáng chú ý, lần đầu tiên, cơ quan chức năng đã khởi tố hai đối tượng là nhân viên viễn thông là cộng tác viên của một nhà mạng.

Đại diện lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, thông báo về kết quả phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao 9 tháng năm 2025 và Quý III-2025

Không lơ là, chủ quan trước tội phạm sử dụng công nghệ cao

Bộ Công an cho biết: Tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong 09 tháng đầu năm 2025 và Quý III năm 2025 đều đã được kéo giảm sâu. Tuy nhiên, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong Quý III năm 2025 phức tạp hơn, tuy giảm về số vụ nhưng chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm....

Các đại biểu tham dự sự kiện "Con đường tới Hà Nội: Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng - Tôn vinh chủ nghĩa đa phương vì một tương lai số an toàn" ngày 22/9/2025, tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York (Hoa Kỳ).

Khung pháp lý toàn cầu chống tội phạm mạng

Trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số đang diễn ra ở mọi lĩnh vực, dữ liệu và hạ tầng số đã trở thành tài sản chiến lược của mỗi tổ chức, mỗi quốc gia. Tội phạm mạng không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn đe dọa an ninh-quốc phòng, ổn định chính trị-xã hội.