Bến lang thang

Cuối chiều, xe dạt về vùng ven thành phố, Quan ôm chiếc võng vào rừng tràm, cột nó lên thả mình lắc lư, hát vài câu rồi ngủ vùi lúc nào không biết. Khi bị đánh thức bởi người đàn ông da ngăm đen, tay lăm lăm máy cưa, chân đi giày dân quân bó chắc quần vải anh mới chợt tỉnh.

Minh họa: NGUYỄN MINH
Minh họa: NGUYỄN MINH

Họ chuẩn bị khai thác rừng tràm vào lúc này chẳng hợp lý. Chiều muộn còn nước nôi gì nữa mà làm, Quan nghĩ bụng.

Quan mở chiếc dây dù cột võng, chợt nghĩ sau này có ghé qua đây không còn chỗ cột võng nằm. Phía bên kia còn độc nhất cây xà cừ, nó nằm cách đó khá xa. Muốn qua phải băng mấy tấm ruộng, qua cái mương nước mới tận. Âm thanh từ chiếc máy cưa bừng bừng chà xát vào gốc cây, mụn gỗ băng lên như dòng nước vừa chui ra khỏi cống, cứ đùng đục, phí phạm bay giữa đất trời. Rầm, cây ngã, Quan muốn đi mà lòng bị níu lại. Cây đó Quan vừa mới móc võng nằm, không ngờ chỗ mình nương nhờ mau biến mất đến thế.

Một hôm, trời tối đặc, về bến lang thang đã hơn 12 giờ đêm, Quan ôm võng băng băng qua rừng tràm mà quên đi hôm trước chúng bị đốn hạ. Băng thêm một đoạn về hướng cây xà cừ hôm trước, Quan nghe mùi gỗ mới. Đưa tay mò mẫm, từng thớ gỗ mụn còn ươn ướt nhựa cây. Ai đó đã cưa bán cây xà cừ. Có gì đó rất chơi vơi, như bao ngày chờ mong về nhà tìm người thân nhưng không còn ai cả. Quan hát, câu quen thuộc của cánh lái xe container đường dài: “Đời anh lang thang muôn gió ngàn, phụ ai thì chớ xin đừng phụ anh…”.

*

Bữa Quan gặp chị cũng ngặt nghèo như thế. Chạy xe vào gần thành phố, mắc võng cuối trạm xăng dầu. Mùi nước tiểu ngai ngái cùng với muỗi vò vè cũng không ngăn được cơn ngủ ập tới. Quan thấm mệt, chị lấy chiếc điện thoại hướng camera về phía Quan. Lấp lóa trong ánh sáng vàng võ, một chiếc mũi thẳng, đôi mày rậm, khuôn mặt vuông vức rất đỗi hay ho. Chị nhớ về hắn, cũng có những nét như thế, tựa gió sương, đẹp và buồn. Chị hầu như không thoát ra được niềm vui, nỗi buồn. Có dạo chị hỏi, bao giờ làm đám cưới, hắn bảo.

- Đời tôi là bến lang thang, không ai neo làm gì.

Vậy mà ngày đầu tiên gặp chị, hắn nhìn không chớp mắt, hắn buông lời khen, đến khi bầu ngực ba mươi năm không ai động ngoài bàn tay chị lại đặt thêm một bàn tay khác. Hắn lục lọi khắp nơi, nước mắt chị chảy trong rực rỡ. Chị hỏi có yêu chị không, hắn bảo có, thương chị không hắn bảo thương, cưới chị đi, hắn bảo đời tôi là bến lang thang…

Chị đi ngang, giả vờ vệ sinh nhưng thực chất nhìn tận mặt Quan. Người này rất giống hắn. Chị lẹ làng nấu cháo, bỏ vào chiếc hộp nhựa ít bột, bì rau thơm, cái đùi vịt… rồi cột lên cửa xe, khi tỉnh dậy Quan mở túi bóng ăn hì hục. Cử chỉ này của Quan giống hắn đến mười mươi. Ngay cả sự bất biết cũng giống, lý ra khi nhìn gói đồ cũng phải nhìn quanh, chí ít hỏi xem của ai hoặc có phải của ai cho mình. Hoặc người ta có bỏ thuốc vào đó không. Tuyệt nhiên không, chị từng trách, hắn bảo.

- Cô biết sao không? Sở dĩ người ta đánh bả chó bởi bán được thịt chó, người như tôi chỉ có cô mới đánh bả…

Câu nói có thể nằm ngang dọc trong con tim, chẳng trôi được. Chị nhìn Quan vứt cái hộp nhựa vào sọt rác rồi nhảy lên xe không chút do dự. Chị nhếch mép cười, phải chăng đàn ông năm, bảy người có đến bốn, năm người như thế.

Rồi cứ vài ngày, khi trời ăm ắp tối, Quan về móc võng nằm, sáng Quan đi. Gói cháo được cột ở cánh cửa xe Quan ăn không để sót hộp nào. Vẫn thái độ thờ ơ, xem gói cháo như của định mệnh. Lâu người ta thành quen, chị lại tức tối. Gói cháo hôm nay Quan ăn xong chục phút thì nghe người rạo rực. Có gì đó không phải như thường lệ. Quan đi lui đi tới, chống cự với những thay đổi trong người. Quan chui vào nhà chờ của cây xăng, cô nhân viên ú ớ chống cự Quan rồi hét toáng. Lát sau đám thanh niên chạy xe đường dài người ngẩn ngơ nhìn đứa bạn hiền lành chất phác này bị làm sao. Người giơ chân vùi Quan xuống dưới, công an phường đến đưa Quan về đồn. Quan sực tỉnh, mặt bầm tím, môi sưng vều. Chị lấp ló ở ngoài cửa nhìn chiếc áo nâu của Quan lấm tấm mồ hôi và bụi đất, phía bên kia anh công an ngồi nghiêm nghị. Quan im lặng, định hình xem mình đã làm gì, điều này chưa từng xảy ra. Cô nhân viên bán hàng rất xinh xắn nhưng đó không phải là nguyên nhân khiến Quan giở trò súc vật. Chị rón rén gõ cửa, xin phép vào phòng gặp công an, chị tường trình.

- Tôi đã bỏ thuốc vào trong hộp cháo đó. Chị sợ hãi.

Quan được một người khác dẫn qua phòng bên cạnh còn chị ngồi khóc. Đó là lần đầu tiên chị bị xử lý vi phạm, chị buộc bồi thường cho cả hai người, cô nhân viên trạm xăng và cả cho Quan. Từ hôm đó chị không thấy Quan đưa xe về bến chờ.

*

Con người chị cứ như bị dính vào Quan bởi vài thứ vô hình. Chị đi dò hỏi khắp nơi, vài thông tin chị nhận được, Quan về bến chờ cách đó vài chục cây số, Quan bị vợ phụ tình…, đám thanh niên đi tuyến với Quan chép miệng. Chị nhổ quán, đi lang thang vài nơi, ai qua chị đều nhận thấy, họ không biết chị bởi chiếc khăn trùm kín mặt. Một lần, trời tối mênh mông, chị dọn lại bát đĩa thì chiếc xe tạt vào. Chị như chết lặng khi nhìn thấy Quan tóc khuất mang tai, hì hục dưới gầm xe rồi xả nước rửa mặt. Quan gọi.

- Cho một tô cháo không bỏ thuốc.

Chị giật thót tim, Quan nhận ra chị? Quan vẫn tạt vào? Đôi mắt chị mới chực khóc thì Quan đã ăn xong tô cháo. Chị lưỡng lự hỏi.

- Ăn tô nữa không?

Quan không nói gì, bỏ mấy chục nghìn rồi phóng xe đi. Chị nhìn theo đến khi chiếc xe dài ngoằng chỉ còn chớp đèn xanh đỏ. Chị mừng đến phát khóc khi nghĩ Quan không hề giận chị mà quên đi chiếc khăn trùm kín mặt. Chị thấy buồn mênh mang. Đời chị, trôi dạt đến những nơi vô cùng tận, chị chẳng làm ai oán ghét, đến người như hắn, khi bỏ chị đi, chị vẫn không mảy may oán trách. Nghĩ như thế nên chị vẫn thương hắn, đến tận bây giờ, nếu hắn trở lại, chị cũng làm cho tô cháo thiệt thơm ngon để ăn có sức chạy xe đường dài.

Rồi tới hôm Quan đỗ xe lại cái xịt, phóng uế ở ngay cạnh chỗ chị rửa bát, chị cảm thấy hôm nay có chuyện gì đó rồi. Quan hất mặt.

- Nghỉ sớm đi, hôm nay tôi ở lại.

Chị trở thành người đàn bà của thêm một người đàn ông. Chị không ngờ như thế. Thường cánh lái xe ai nán lại lâu hôm trước hôm sau lại thêu dệt đủ điều, kiểu chị như tô cháo ngon bỏ năm mươi nghìn đồng là có. Nhưng ai sống cũng bằng sự thẳng ngay, đồn đoán chỉ mệt người. Không biết Quan có nhận ra điều này hay không, anh chỉ hì hục như con trâu ngứa sừng vớ phải thớ đất bên bờ sông, thúc cho tới tấp rồi nằm thở phì phò. Lúc gần sáng, anh bảo.

- Đấy, cần gì cháo thuốc.

Quan lên xe, thoảng câu hát “đời anh lang thang muôn gió ngàn, phụ ai thì chớ xin đừng phụ anh…”. Chị nằm cuộn trong chăn, hơi thơm nồng nàn của mồ hôi bám vào chăn, vào da thịt. Chị ước được làm cô dâu, dù chỉ duy nhất một lần trong đời. Lần Quan về gần đây ở đến hai ngày, Quan nói chuyện nhiều hơn, có lần Quan nói chuyện khiến chị sợ hãi.

- Tôi có ông anh trai chạy xe đường này, giống tôi lắm, đừng ăn nằm với người đó là được, còn ai tùy.

Câu nói của Quan vây kín chị, chị nghĩ, nếu hắn là anh trai Quan thì đời chị thê thảm quá, không tham mà vớ phải đến hai… Chị vừa nghĩ thì giật mình, khi nghe tiếng còi kéo dài ngoài cửa. Quan nhổm dậy, chị níu lại. Quan úp lên người chị lần nữa. Tiếng còi xe vẫn kéo dài, tiếng Quan rên khe khẽ, tiếng đập cửa thỉnh thoảng lại vang lên. Quan chẳng quan tâm, cứ đi hết đoạn đường nhọc nhằn và hứng khởi rồi nằm lăn ra giường, người Quan đầy mồ hôi, chị rón rén nhìn qua khe cửa, hắn châm điếu thuốc rít từng hồi. Chị run rẩy ôm chặt Quan, ngoài kia thi thoảng tiếng gõ cửa cọc cọc, Quan nói với chị, giọng nhỏ.

- Tôi ly hôn rồi, từ nay tôi sẽ không về nhà nữa…

- Nếu muốn thì cứ ở đây. Chị bảo.

- Không, tôi không còn muốn một ngôi nhà, gã kéo còi ngoài kia có lẽ cũng vậy. Nếu cô hẹn nó thì nói cho tôi biết chứ.

- Không, đã lâu rồi tôi không.

Quan cười, giọng giá buốt. Chị sợ mỗi lần Quan trở người, Quan có thể đứng dậy ra mở cửa và hắn sẽ bước vào. Và nếu hắn là anh trai Quan, bầu trời sẽ sụp trên đầu chị. Nên dù trong đêm tối, chị vẫn quan sát đốm lửa ở ngoài hiên qua kẽ nứt của cánh cửa. Nếu hắn trở lại, chị sẽ chọn ai?

Nhưng, nếu hắn không trở lại…

Chị quyết định nói với Quan điều này, trước lúc đóm lửa ngoài sân tàn lụi. Chị sợ hắn đi, chị sợ Quan đi, chị sợ tất cả chỉ là bến lang thang giữa cuộc đời nên dù khó mấy chị cũng sẽ nói. Chị giựt tay, khi Quan đang chìm vào giấc ngủ.

- Anh trai của anh là người như thế nào?

- Giống tôi, chạy xe, vợ phụ, cứ lang thang đến cái cây không còn treo võng.

- Hắn ngoài hiên.

Chị trút hết sức mình để nói ra điều đó. Quan mau mắn với lấy chiếc quần cộc mặc vào, chạy nhanh đến mở cửa, tiếng động cơ rồ lên, lao đi. Quan bám theo, chạy thật nhanh, vừa chạy vừa gọi tên anh trai trên con đường vàng quạch. Anh cố gắng nhìn biển số xe, cố ghi nhớ từng con số trên biển mù. Đêm vắng, tiếng xe thỉnh thoảng thả còi, âm thanh trôi lang thang, lang thang... Quan ngồi bệt xuống lề đường, từng con số nhòe dần trong trí nhớ, những ngẩn ngơ hòa vào màn đêm với ánh đèn đường lúc mờ lúc tỏ, bến lang thang còn bao người lại qua, không nhà.

Có thể bạn quan tâm

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ảnh: SONG ANH

Một thời... áo vá

Những cơn gió se se đã gõ cửa hiên nhà, nhắc tôi rằng phải soạn sửa tủ áo quần cho con. Tôi lôi từng chồng áo len, áo khoác dày ra gấp gọn, xếp thành hàng ngay ngắn.

Minh họa: NGUYỄN VÂN CHUNG

Chiếc hộp gỗ

Bóng núi như tấm áo choàng đen thẫm phủ lên những mái nhà sàn cheo leo. Mối rừng ùa ra từng đám béo mẫm, trắng xóa. Chúng bay chán chê rồi đậu kín mặt đất, bãi cỏ, cành cây… Mối chưa kịp tản đi thì chuồn chuồn lại kéo về đàn đàn lũ lũ. Mất điện. Mưa xối xả. Gió điên cuồng gầm rú. Cây cối đổ gãy răng rắc.

Chợ đêm sinh viên ở làng đại học. Ảnh: VNE

Quán lẩu “ký ức”

20 năm về trước, ở “Làng đại học Thủ Đức” có một quán lẩu mà đám sinh viên nghèo luôn thuộc nằm lòng. Quán bình dân, bán đúng hai món lẩu giá rẻ với đa phần khách là sinh viên, gọi món thì ít, xin thêm thì nhiều.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Kệ sách ở đảo X

Trong túi xách ra đảo X đợt đó của ông giáo chỉ có ba bộ đồ thay đổi, còn lại là sách.

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Họ đi xin nhưng chẳng lấy cho mình

Hà Nội một ngày mưa bão, tôi nhận điện thoại từ Mỹ Anh - một người bạn học, “trên Ngọc Chiến họ alo, muốn xin cái nhà ăn cho các cháu. Anh đi thực địa được không?”. Ngọc Chiến, là một xã của huyện Mường La, Sơn La trước đây, nằm giữa núi rừng Hoàng Liên, giáp ranh với Mù Cang Chải (Yên Bái).

Ảnh: HẢI ANH

Thả một hòn đá xuống dòng sông

Cửa sổ nhà tôi mở góc nhìn ra một góc phố đông đúc, nhộn nhịp. Ngày ngày, nhìn dòng xe chen chúc như những đàn kiến hối hả chạy trốn trước cơn mưa, tôi tự hỏi: Ngoài kia mọi người vội vàng như thế, nếu mình sống chậm lại, liệu có bị bỏ rơi ở phía sau?

Thu chạm miền biên viễn

Đó là miền đất thẳm sâu thương nhớ, với những ai từng ở nơi này, đã đi quá xa bây giờ trở lại.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những cơn mưa đi lạc

Là khi đang nắng rang trời! Miền trung mùa nắng như chảo dầu sôi có thể tráng được trứng, ấy vậy nói mưa là mưa, như không! Lam đứng ngoài ban-công ngửa tay hứng mưa vừa nghe Thủy nói một câu nghe hờn:

Ảnh: HẢI ANH

Trong mỗi chúng ta có mùa lau trắng

Cơn mưa cuối cùng vừa dứt, dòng sông lại mở lòng ra với trời, với đất. Con nước thôi cuộn mình, chỉ còn khoảng lặng mênh mang, nơi lau trắng bắt đầu thức dậy. Lau trải dài dọc hai bờ, bay bay theo làn gió. Mỗi lần thấy lau nở, lòng tôi lại rưng rưng vừa bình yên, vừa nao nao, gặp lại chính mình của những năm tháng cũ.

Ảnh: SONG ANH

Vòng tay trong mưa

Bà từng ôm đứa cháu nhỏ trong một cơn mưa, không phải để che roi mà như muốn che cả bầu trời cho một mầm non vừa nhú.

Ảnh: SONG ANH

Chiếc xe cổ tích

Tôi lại ngồi tỉ mẩn lau lại từng cái nan hoa, vành bánh chiếc xe đạp như lau đi lớp bụi thời gian bám vào ký ức mà chiếc xe ấy đã gắn bó với gia đình tôi tròn nửa thế kỷ.

Minh họa: NGUYỄN NGHĨA CƯƠNG

Về cùng suối Nhớ

Mây vẫn ầng ậc nước, trên dãy núi xa xa, Thái cảm giác cái âm u vẫn chưa tan biến, dẫu mưa lũ đã đi qua năm ngày.

Quán sinh viên. Ảnh: NAM ANH

Quán U Phong

Tầng 2 của phòng đào tạo Phân viện Báo chí và Tuyên truyền hôm ấy chật kín sinh viên. Đó là hôm nhà trường bắt đầu trả bằng tốt nghiệp cho lứa sinh viên năm cuối. Hai cái cầu thang ở hai đầu hiên lố nhố kẻ đứng, người ngồi.

Trình diễn hát hố tại một sự kiện văn hóa. Ảnh: LÊ MINH

Tiếng hát hố còn vang trong gió

Khi trong lòng còn giữ được một khoảng trong trẻo để quay về, người ta sẽ bớt lạc bước giữa những chênh vênh của đời sống.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Nghĩa anh em

Ông Nhân thảng thốt gọi “Thiện!” rồi ngồi sụp xuống ôm ông Thiện chặt cứng. “Thiện ơi… anh tìm em cực khổ quá… Có việc gì thì anh em nương tựa nhau chứ sao đi ăn nhờ ở đậu vậy em ơi?”. Mọi người trong khu xưởng mộc Bồ Đề đồng loạt ngừng tay.

Bới cát tìm dã tràng. Ảnh: SONG ANH

Còn trong nỗi nhớ

Làng quê tôi độc canh cây lúa. Một đời bùn đất, người dân quê tôi xưa vẫn nghèo như rơm rạ, bữa ăn lấy các loại mắm làm đầu. Nhưng tôi nhớ, làng tôi cũng có những người cả đời không mấy khi phải lội xuống bùn. Đó là những người làm nghề câu cáy hôi, trong đó có bác dâu tôi.

Ảnh: HẢI ANH

Bánh lá quà quê

Sau nhiều năm đi chợ, tôi dần hình thành cho mình một thói quen. Hễ là đồ ăn, thực phẩm gì không nhất thiết phải lưu trữ lâu quá, tôi sẽ mua những thức bánh lá, quà quê ở cái chợ ngách gần nhà.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Giông chiều

Đàn mối từ đâu túa ra, bay vòng trên đầu rồi lao thẳng vô người Vy. Cảm giác sợ hãi dấy lên đột ngột rồi tan biến.

Ảnh: SONG ANH

Người mẹ nuôi lao công

Cánh cửa tối mầu của căn chung cư cũ khẽ kêu cót két. “Đây là mẹ nuôi của bố”... Nó chỉ kịp nghe loáng thoáng như vậy khi lọt vào vòng tay chặt đến nghẹt thở cùng với những âm thanh lạ lẫm của một thứ ngôn ngữ kỳ lạ.

Ảnh: ANH QUÂN

Chiếc đèn ông sao mùi tre ngâm

Trung thu bây giờ đã khác nhiều. Phố xá rực rỡ ánh đèn điện, lồng đèn chạy pin sáng nhấp nháy, tiếng nhạc phát ra vui nhộn. Trẻ con giờ cầm đèn đi rước cũng chẳng lo tắt nến giữa đường. Nhưng cứ mỗi lần nhìn thấy ánh sáng ấy, lòng tôi lại dấy lên một nỗi bồi hồi khó tả…

Minh họa: NGUYỄN MINH

Những tờ báo, những bước chân

Thỉnh thoảng Son chán ghét bản thân khủng khiếp. Nhất là lúc đang ướm thử đôi giày cao gót mầu bạc đính đá lấp lánh trong cửa tiệm sáng choang.

Kancha trong một chuyến bay dù lượn.

Hai người bạn ở Nepal

“Swayambhunath, mặt trời, đẹp”, Sumi nói vài từ tiếng Anh cơ bản, xoay camera điện thoại về phía ánh mặt trời trên đỉnh tháp. Thời gian đầu, Sumi vẫn hay đều đặn gọi video call cho chúng tôi, khoe mỗi khoảnh khắc như thế.

Ảnh: SONG ANH

Thương từ bánh khoái

Tháng Tám, hạt lúa nương giã xong cho ra những vốc gạo nâu đỏ còn nguyên vị ngọt thơm hương sắc núi rừng.