Chàng trai “không bình thường”
Đó có lẽ là suy nghĩ của phần lớn những người từng tiếp xúc với Bram Cohen thuở thiếu thời. Khuôn mặt ngờ nghệch, ăn nói vụng về và suốt ngày loay hoay với khối rubik trên tay cùng những câu chuyện “dở hơi”, anh bị cô lập hoàn toàn khỏi các mối quan hệ xã hội bình thường của một thanh niên Mỹ. Không bạn bè, không hội nhóm - trong mắt mọi người Cohen là một kẻ có vấn đề về tâm thần không hơn không kém.
Điều may mắn với Cohen là được sinh ra trong một gia đình trí thức, với tình yêu thương bao la của cha mẹ. Sớm nhận ra tài năng nổi trội của con trai mình trong lĩnh vực tin học, người cha - người thầy đầu tiên - của Cohen đã tìm cách tạo nên môi trường trí tuệ sôi nổi, thông qua những bài học đầu tiên.
Say mê với các ngôn ngữ lập trình, Cohen như tìm ra chân lý sống, và dành toàn bộ thời gian, tâm trí trên máy tính. Chàng trai cảm thấy lạc lõng trong xã hội hiện đại, nhưng cũng nhận thức được rằng “khác biệt là điểm đầu tiên làm nên một sự nghiệp thành công”.
Bram Cohen không tìm thấy điểm chung nào với... trường học, bởi đây không còn là nơi phù hợp để khai phá tiềm năng học sinh. Từng suýt rời trường cấp III giữa chừng, nhưng cũng chỉ một năm sau khi bước vào Đại học New York, “giấc mơ” bỏ học của anh được hiện thực hóa.
“Tôi đến trường với thái độ để học hỏi và cố gắng làm bất kỳ điều gì thích hợp trong quá trình học tập. Nhưng nhà trường lại cho rằng, trường học là nơi tìm những điểm số đẹp - thứ mà tôi chẳng mảy may quan tâm đến. Không ngạc nhiên, điểm của tôi rất tệ!” - Bram Cohen nói.
Khi đã ngoài 40 tuổi, Bram Cohen vẫn là gã “điên” sẵn sàng mắng té tát nhân viên, tống cổ em trai ra khỏi công ty rồi lại cười “khờ khạo” với khối rubik trên tay. Chỉ có điều, giờ đây thế giới đã nhớ đến ông với vai trò là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng nhất đến sự phát triển của mạng internet.
Nhà cách tân hay là một tên tội phạm?
Năm 2001, Bram Cohen chính thức trình làng BitTorrent. Đây là một giao thức cho phép người dùng có thể trao đổi miễn phí các nội dung số bằng kết nối ngang hàng giữa các máy tính mà không thông qua máy chủ, giúp tăng tốc độ tải về (download). Khi đã kết nối vào mạng lưới torrent, máy tính của người dùng bắt đầu thực hiện tải dữ liệu về theo từng phần do các máy khác cung cấp rồi “lắp ghép” lại thành một bản hoàn chỉnh. Và phần dữ liệu tải về sẽ tiếp tục được người dùng chia sẻ sang những người chưa có.
Điểm mấu chốt của giao thức truyền tải dữ liệu là mối quan hệ cộng đồng “cho và nhận” - bạn tải dữ liệu về và có trách nhiệm tải lên, để bảo đảm duy trì và nhân rộng các vòng tuần hoàn truyền tải dữ liệu.
Nhờ có BitTorrent, kho tàng tài nguyên số trên internet như phim, ảnh, tài liệu… dễ dàng đến với nhiều người từ khắp nơi trên thế giới, bất kể tốc độ đường truyền. Theo một thống kê của nhà mạng AT&T, BitTorrent chiếm tới 20% băng thông internet toàn cầu.
Tuy nhiên, thành tựu cả đời của Bram Cohen vấp phải vô số chỉ trích từ... nền điện ảnh Hoa Kỳ. Chính cách hoạt động của BitTorrent đã tạo điều kiện cho tin tặc phát tán những bộ phim đình đám ngay trước ngày ra mắt. Thậm chí có người không ngần ngại gọi Cohen là “tội phạm mạng”.
Tháng 5-2005, bản phim lậu “Star Wars - Chiến tranh giữa các vì sao 3” bị tung ra thị trường trước phiên bản chính thức và gây thiệt hại không nhỏ cho nhà sản xuất. Ông Đ.Gác-phiu (Dean Garfield) – Trưởng phòng Pháp lý của Hiệp hội Điện ảnh, đã ngay lập tức tìm Bram Cohen để làm việc, và đòi BitTorrent phải chịu trách nhiệm vì những tổn hại gây ra.
Bram Cohen không khỏi ngỡ ngàng khi nhận ra mặt trái của “đứa con” mình. Anh nhanh chóng sửa sai bằng cách hứa sẽ loại bỏ bằng sạch những đường dẫn tải phim lậu, và đề nghị hợp tác luôn với những công ty giải trí để cung cấp sản phẩm cho người dùng. Quyết định kịp thời của Cohen đã giúp BitTorrent nâng cao vị thế, để tiếp tục sứ mệnh thay đổi hoàn toàn cách thức trao đổi dữ liệu.
Thiên tài và cuộc vật lộn đời thường
Hè năm 2003, trong một lần ăn trưa với Bram Cohen, bạn gái Gien-na (Jenna) - người từng có thời gian tiếp xúc với trẻ tự kỷ, đã cho rằng, việc anh khó giao tiếp với mọi người là do mắc chứng asperger. Đây là chứng bệnh được phát hiện từ những năm 1990, khiến người bệnh hạn chế trong giao tiếp và có khuynh hướng khép mình - một dạng bệnh tâm thần nhẹ.
Qua đối chiếu triệu chứng từ các tài liệu y khoa, Bram Cohen khẳng định mình mắc chứng asperger mà không cần bất cứ chẩn đoán chính thức nào.
Ảnh hưởng của chứng asperger khiến Cohen ngày càng trở nên “quái gở”. Anh chán ghét những cuộc họp, hội nghị và những lễ nghi thông thường. Cũng không thích mang giày, không thích bắt tay ai, và từ chối nói chuyện bên lề với nhân viên.
“Chỉ có những người ngớ ngẩn trên thế giới này mới tập trung đến những chi tiết nhỏ nhặt”, Bram Cohen hét vào mặt quản lý văn phòng BitTorrent Ivy Hsu bằng một giọng gay gắt, cáu kỉnh. Anh không quan tâm người khác nghĩ gì. Anh thật sự là một lãnh đạo tồi - nếu chỉ xét về mặt quản trị nhân sự.
Nhưng rồi, con người ấy cũng nhận ra mình cần phải thay đổi. Thiên tài lập trình phải “học” lại cách ứng xử như người bình thường. Anh tìm hiểu và bắt chước cách biểu lộ cảm xúc của con người, học những nghi lễ giao tiếp phổ biến và tập sử dụng ngôn ngữ cơ thể khi nói chuyện với người khác. Như một đứa trẻ.
Ngoài những khó khăn trong cuộc sống, sự nghiệp của Cohen gần đây cũng gặp không ít trắc trở. BitTorrent bị đặt dấu hỏi về khả năng phát triển và đã phải cắt giảm nhân viên do tình hình tài chính bi quan. Nhận thấy sự yếu kém trong vai trò điều hành, Cohen lui về tập trung vào chuyên môn, và lại là trái tim của hàng loạt sản phẩm dựa trên nền tảng BitTorrent, trong đó có cả dự án trình phát trực tuyến BitTorrent Live.
Cuối cùng, thực tại vẫn là điều không thể trốn chạy, kể cả với một bộ óc xuất chúng như vậy. Chỉ có thể đối diện, và tìm cách vượt qua nó bằng tất cả mọi khả năng.
Huyền thoại bóng đá Hà Lan G.Croi-phơ (Johan Cruyff) từng nói: “Mỗi bất lợi đều có lợi thế của nó”. Bram Cohen đã từng có lúc chìm sâu trong khủng hoảng, khi không thể tìm thấy sự thấu cảm với xã hội đương đại. Nhưng, anh lại rất thành công khi nhận thức rõ ràng điểm mạnh – yếu trong nội tại bản thân mình, và tạo nên những dấu ấn vĩnh cửu trong một mô thức giao tiếp thay thế dành cho loài người, trong thế giới ảo.
