Trong quá trình làm việc với một số đơn vị ở những thành phố lớn, đặc biệt là các thành phố công nghiệp, nơi có nhiều công nhân lao động có mức thu nhập thấp, trung bình, chúng tôi đã thấy có sự phản ánh về những điều bất hợp lý trong quy định về điều kiện để công nhân, người lao động có thể mua, thuê nhà ở xã hội.
Cụ thể, trong thời kỳ cả xã hội đang gồng mình chống chọi với dịch Covid-19 và quãng thời gian sau đó, tại TP Đà Nẵng và một số tỉnh như Bình Dương, Đồng Nai, Quảng Nam… đã có chủ trương giúp người lao động ăn ở, làm việc tại chỗ. Điều đó đã giúp công nhân, người lao động vừa có thể phòng ngừa dịch bệnh, lại vừa có thể tăng ca, nâng cao năng suất lao động, cải thiện thêm thu nhập. Trong một cuộc điều tra, nhóm phóng viên của báo Thời Nay đã tìm hiểu được, chính trong quá trình ăn ở, làm việc tại chỗ này, đã có những người lao động làm việc tới 16-18 giờ đồng hồ/ngày. Không chỉ chống chọi với dịch bệnh, họ đã phải lao động cật lực để nâng cao thu nhập, đóng góp của cải vật chất cho xã hội.
Tuy nhiên, trong quá trình làm việc vất vả, người lao động có thời điểm kiếm được khoản tiền tới 15-20 triệu đồng/tháng. Điều này vô tình đưa họ ra khỏi nhóm có thu nhập thấp là 9 triệu đồng/tháng, theo như quy định đã không thuộc nhóm đối tượng được mua nhà ở xã hội.
Sự bất hợp lý ở đây, có lẽ chính là từ cách tính mức thu nhập bình quân đầu người. Bởi nhìn vào khoản tiền thu được theo giờ lao động, có thể thấy chính người công nhân ấy có mức thu nhập còn rất hạn chế, chỉ vào khoảng 30 nghìn đồng/giờ (tính trung bình là 7 triệu đồng/tháng/8-10 giờ làm việc/ngày). Mức thu nhập theo giờ như vậy, rõ ràng họ vẫn ở nhóm thu nhập thấp và rất thấp. Phân tích như thế để thấy rằng, quy định mức thu nhập thấp theo khoản tiền cụ thể vẫn có thể bỏ lọt những đối tượng cần được hỗ trợ từ xã hội. Thực tế đó cần được nhìn nhận sớm để nhanh chóng sửa đổi.
Tại dự thảo Nghị định quy định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đang lấy ý kiến người dân, Bộ Xây dựng đã đề xuất "nới" điều kiện đối với người được mua nhà ở xã hội lên mức thu nhập 15 triệu đồng/tháng. Đây là đề xuất hợp lý, phù hợp thực tế cần sớm được thông qua và triển khai. Bởi nếu không, nhiều đối tượng cần nhận được quan tâm hỗ trợ bằng những chính sách an sinh xã hội sẽ bị loại ra khỏi diện ưu tiên chỉ vì nỗ lực mưu sinh của họ.