Nhìn chiếc xe Win cũ nát của mình vừa được thay đổi dàn đèn, tay lái, yên xe… khác hoàn toàn so trước, anh Lê Văn Hiệp (Nguyễn Trãi, Thanh Xuân) không khỏi thích thú. “Mình thích chơi xe “độ” từ thời sinh viên nhưng nay mới có điều kiện lên đời con xe cũ. Một lần tình cờ tham gia diễn đàn xe độ, được mọi người giới thiệu cũng như chia sẻ các bí quyết về “độ” xe, mình mới kiếm một con xe cũ về làm lại cho thỏa nỗi đam mê bấy lâu”, anh cho biết.
Hiện nay, “độ” xe có hai kiểu, một là “độ” ngoại thất, tức là thay đổi dáng xe cho đẹp, bắt mắt so kiểu dáng cũ và “độ” máy móc để nâng cao tốc độ, cải thiện sức máy. Kiểu “độ” ngoại thất phổ biến hơn, được nhiều người chọn lựa bởi chỉ cần “khoác” cho chiếc xe một kiểu “áo mới” sao cho phù hợp là được. Không giống với “độ” dáng, kiểu “độ” máy đòi hỏi kỹ thuật tay nghề người thợ cao hơn. Với kiểu này, từ những loại xe đời mới cho đến những xe như Win, Gn, 67, Simson… đã xuất xưởng hàng chục năm đều có thể được đem ra làm lại. Tùy mục đích của người chơi xe, khi đưa xe vào lò “độ”, thợ xe sẽ tư vấn cũng như đưa ra các lựa chọn hợp lý để chiếc xe khi xuất xưởng có thể bảo đảm an toàn để đi phượt, tham gia các giải đua hoặc đơn giản chỉ là muốn thể hiện cá tính…, của người chơi xe. “Dù “độ” theo cách nào thì người chơi cũng muốn thể hiện cái tôi của mình thông qua chiếc xe”, anh Thanh, thành viên Hội chơi xe Win, Gn, classic… tại Hà Nội cho biết.
Hiện nay, trên các diễn đàn mạng xã hội có rất nhiều hội, nhóm được lập ra thu hút từ hàng chục đến hàng trăm hội viên tham gia. Tất cả đều có chung một niềm đam mê về xe và thích khám phá những cung đường trên chiếc xe của mình. Để phục vụ nhu cầu “độ” xe của những người không chuyên hoặc mới chơi xe, hiện trên mạng xã hội Facebook cũng có không ít cửa hàng rao bán phụ tùng từ yên, tay lái, bánh xe, đèn led… cho những ai thích tự tay “vọc” chiếc xe của mình mà không cần mang ra xưởng. Tất nhiên, phụ tùng thay thế có muôn vàn mức giá, hàng xịn có, hàng thường cũng có… Song, nếu muốn thể hiện đẳng cấp, người chơi sẽ phải đầu tư khá nhiều tiền để có một chiếc xe chất lượng và bảo đảm, thế nên nhiều xe chỉ tính tiền “độ” đã đắt hơn tiền mua một chiếc xe mới.
Anh Trần Văn Lâm, thợ “độ” xe máy ở Khương Trung, Thanh Xuân cho biết: Nếu chỉ làm một chiếc xe ở mức cơ bản thì thợ sửa xe nào cũng có thể làm được. Nhưng muốn chiếc xe mang phong cách độc đáo, “có một, không hai” thì phải tìm đến những thợ có tay nghề cao và đặt làm phụ tùng riêng với mức giá không hề rẻ. Nhiều người chơi có thể vung tiền để có được chiếc xe ưng ý, nhưng cũng không hiếm người chỉ muốn có một chiếc xe khỏe, chuyên dùng cho những chuyến đi phượt dài ngày ở địa hình hiểm trở. Khi đó, người thợ phải có tay nghề cao mới đảm nhận được yêu cầu của chủ xe.
Tuy là thú chơi của những người yêu xe máy, nhưng những chiếc xe “độ” quá đà có thể gây nhiều nguy hiểm với chủ xe và người đi đường. Bởi bất kỳ chiếc xe nào khi đã can thiệp vào thiết kế gốc cũng đều ảnh hưởng đến tuổi thọ của xe, chưa kể một số người sẵn sàng thay đổi nhiều chi tiết nguyên bản của xe để có một chiếc xe đẹp, độc, lạ. Tuy nhiên, theo một số người chơi xe, nhiều chiếc xe “độ” được dùng để đua xe trái phép với tốc độ cao, thời gian tăng tốc ngắn và tiếng máy gầm rú gây sự kinh hoàng cho người đi đường. Từ các dòng xe cũ như: Honda 67, Suzuki Sport đến những chiếc mới ra mắt như Yamaha Exciter, Winner, Cup…, hễ tham gia đua là phải “độ”.
Hiện nay, pháp luật chưa có quy định nào cho phép chủ xe thay đổi thiết kế ban đầu do nhà sản xuất xe đưa ra. Khoản 2, Điều 55, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định: “Chủ phương tiện không được tự thay đổi kết cấu, tổng thành, hệ thống của xe không đúng với thiết kế của nhà chế tạo, hoặc thiết kế cải tạo đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt”. Do đó, việc thay đổi kết cấu xe so thiết kế ban đầu được chế tạo và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt là hành vi trái với quy định của pháp luật. Thậm chí, ngay cả việc thay đổi mầu sơn của xe, dù tem vẫn giữ nguyên tên xe và hãng sản xuất xe cũng bị xử lý do không đúng với giấy đăng ký. Thực tế, bất cứ chiếc xe máy nào được đưa ra thị trường đều được nhà sản xuất nghiên cứu kỹ lưỡng về thiết kế, độ an toàn nên nhiều khi việc “độ” xe sẽ ít nhiều làm thay đổi chất lượng, độ an toàn của xe.
Hiện nay, việc “độ” xe thường được thợ làm bằng kinh nghiệm, chứ ít khi được qua đào tạo bài bản nên nhiều trường hợp do lắp ráp không đúng cách đã dẫn tới xe gặp sự cố, gây tai nạn cho người điều khiển. Đối với những phương tiện đã được chủ xe thay đổi ống pô, ống xả làm tiếng máy phát ra quá lớn, khiến nhiều người cùng tham gia giao thông hoảng hốt, giật mình tự ngã xe. Có trường hợp sau khi tự ngã đã bị phương tiện khác chèn qua người dẫn đến tử vong, hậu quả vô cùng thương tâm.
