[Video] Sáo cúc kẹ, "báu vật" văn hóa của đồng bào Xa Phó

Những ngày qua, Bản Liền (Bắc Hà, Lào Cai) là địa danh được biết đến và tìm kiếm nhiều nhất trên mạng xã hội nhờ hiệu ứng của Chương trình Gia đình Haha. Chương trình đã để lại những ấn tượng và cảm xúc đặc biệt không chỉ cho những người tham gia, mà còn cả cho khán giả, và mở ra một chặng đường mới cho bà con người Tày ở đây.

Lễ cưới của người Giáy không chỉ là khúc hát se duyên đôi lứa, mà còn là nơi chảy mãi mạch nguồn văn hóa của một tộc người giữa đại ngàn Tây Bắc. Qua từng nghi thức, lễ vật và câu hát giao duyên, hiện lên một bản sắc riêng đầy quyến rũ, góp phần làm nên vẻ đẹp bức tranh văn hóa Việt Nam.

Ngày 2/6, Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng tỉnh Sóc Trăng phối hợp với Chùa Prey Chóp, chùa Xung Thum xã Lai Hòa, Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Vĩnh Châu tổ chức khai giảng lớp dạy chữ và tiếng Khmer miễn phí dịp hè năm 2025 dành cho các em học sinh trên địa bàn xã biên giới biển Lai Hòa.

Cây nêu một biểu tượng văn hóa thiêng liêng, giữ vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của đồng bào Cơ Tu, tỉnh Quảng Nam. Không chỉ là nhịp cầu kết nối giữa con người với thế giới thần linh, cây nêu còn là tác phẩm mỹ thuật dân gian, kết tinh vẻ đẹp, trí tuệ sáng tạo và bản sắc văn hóa của người Cơ Tu.

Xã Phúc An, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái là nơi cư trú lâu đời của cộng đồng người Dao quần trắng. Trong nhịp sống hiện đại, người Dao quần trắng vẫn gìn giữ những giá trị gắn bó với bản sắc tộc người. Nổi bật là trang phục truyền thống và nghề đan rọ tôm, phản ánh lối sống gắn với thiên nhiên vùng ven hồ Thác Bà.

Chỉ cách trung tâm thành phố Hà Giang hơn chục cây số, thôn Khuổi My, xã Phương Độ như một miền cổ tích còn sót lại giữa núi rừng. Ở độ cao gần 1000m so với mực nước biển, Khuổi My quanh năm sương mù bao bọc, phủ một lớp mỏng manh lên mái nhà, bờ rào, con dốc... Cả thôn như đang trôi giữa những tầng mây.

Nằm vững chãi trên một gò đất cao giữa thôn Há Súng, xã Lũng Táo, huyện Đồng Văn (Hà Giang), ngôi nhà cổ trăm tuổi vẫn lặng lẽ giữ gìn những dấu ấn của một thời dù lớp bụi thời gian đã nhuộm phai từng mảng tường, từng đường nét chạm khắc.

Từ một vùng quê yên bình nằm nép mình giữa núi rừng Tây Bắc, xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai) đang từng bước chuyển mình trở thành điểm sáng du lịch cộng đồng. 

Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 2025 với chủ đề “Tương lai của bảo tàng trong các cộng đồng thay đổi nhanh chóng”, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức sự kiện hoạt động trải nghiệm "Giữ màu di sản". Sự kiện giới thiệu về kỹ thuật tạo hoa văn sáp ong và nhuộm vải gắn liền với đôi bàn tay tài khéo của người phụ nữ Mông.

Hà Nội chú trọng thúc đẩy bình đẳng giới vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó Dự án 8 là điểm nhấn nổi bật với nhiều kết quả tích cực.

Bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An) từ lâu được xem là “bảo tàng sống” lưu giữ đậm nét văn hóa truyền thống của người Thái vùng Tây Bắc xứ Nghệ. Trong kho tàng ấy, nghề dệt thổ cẩm không chỉ góp phần làm đẹp cho đời sống mà còn là biểu tượng của bản sắc, được gìn giữ và trao truyền qua bao thế hệ. 

Trên độ cao hơn 2.000 mét so với mực nước biển, nơi mây phủ quanh đỉnh núi Phàn Liên San, đồng bào người Dao đỏ ở xã Mồ Sì San, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu bao đời nay đã gắn bó mật thiết với cây chè Shan tuyết cổ thụ.

Tục nhuộm răng đen của đồng bào dân tộc Lào ở bản Nà Hiềng, xã Nà Tăm, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là biểu hiện đặc sắc về thẩm mỹ truyền thống. Không chỉ vậy, phong tục này còn phản ánh tín ngưỡng và nhân sinh quan của cộng đồng cư dân nơi vùng cao biên giới.

Mỗi dịp 4/4 (Âm lịch) hằng năm, bản làng người Dao Thanh Phán ở xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh lại rộn ràng trong sắc màu của lễ hội Kiêng gió, một nghi lễ dân gian đậm đà bản sắc văn hóa, thể hiện niềm tin sâu sắc của đồng bào Dao vào sự giao hòa giữa con người với thiên nhiên. Không chỉ là ngày hội văn hóa tâm linh, lễ hội Kiêng gió còn là điểm hẹn của cộng đồng, nơi người dân các dân tộc cùng nhau gặp gỡ, vui chơi và lan tỏa tinh thần đoàn kết.

Giữa không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, có những con người đặc biệt được giao trọng trách gìn giữ những thanh âm của đại ngàn. Nghệ nhân Nay Phai, người con của mảnh đất Gia Lai, với tài năng và tâm huyết, không chỉ lưu truyền âm thanh đặc trưng của cồng chiêng, mà còn thổi vào từng tiếng ngân vang, làm sống lại sức sống mãnh liệt của di sản vô giá này.

Nghệ nhân Lò Văn Biến, người được ví như "pho sử sống" của văn hóa dân tộc Thái, đã dành cả cuộc đời để gìn giữ và phát huy di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái, đặc biệt là điệu Xòe. Ông là một trong những người đầu tiên nghiên cứu và sưu tầm những điệu Xòe cổ, giúp chúng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2015.

Trong kho tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam, trang phục truyền thống của đồng bào H’Mông là một trong những biểu tượng nổi bật thể hiện đậm nét bản sắc, đời sống và tâm hồn của cộng đồng. Với thiết kế độc đáo, màu sắc rực rỡ và hoa văn tinh xảo, trang phục dân tộc H’Mông không chỉ là lớp áo khoác ngoài, mà là tấm gương phản chiếu đời sống tinh thần của người H’Mông.

Giữa không gian văn hóa đặc trưng của đồng bào Chăm ở Ninh Thuận và Bình Thuận, bộ ba nhạc cụ truyền thống gồm trống Paranưng, trống Ghi-năng và kèn Saranai không chỉ đơn thuần là phương tiện biểu diễn, mà còn là biểu tượng văn hóa gắn liền với đời sống tinh thần và tín ngưỡng cộng đồng.

Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước, nghệ sĩ tỳ bà Vũ Diệu Thảo đã ra mắt khán giả một dự án âm nhạc dân tộc độc đáo: Biểu diễn 54 bản độc tấu tỳ bà với các bài hát cách mạng, mang ý nghĩa tinh thần đại đoàn kết của dân tộc thông qua sự kết nối âm nhạc của 54 dân tộc anh em.

Giữa đại ngàn Tây Bắc, có một bản làng người Mông từng nghèo khó, từng vật lộn với những hủ tục lạc hậu, nay bừng sáng lên bởi hoa, bởi những nụ cười và niềm tin vào tương lai. Đó là Sin Suối Hồ - điểm du lịch cộng đồng nổi bật của Lai Châu, nơi hội tụ vẻ đẹp thiên nhiên, bản sắc Mông và hành trình đổi thay đầy cảm hứng.

Giữa những ngày tháng 4, khi lúa trên đồng vừa vào đòng, cây thốt nốt vươn cao như đón nắng hè, cũng là lúc đồng bào Kh’mer Nam Bộ hân hoan đón chào Tết Chôl Chnăm Thmây – Tết cổ truyền thiêng liêng và rực rỡ sắc màu. Không chỉ là dịp để tiễn đưa năm cũ, đón năm mới, đây còn là khoảng thời gian đặc biệt để con cháu sum vầy, báo hiếu, cầu an và gìn giữ những giá trị văn hóa tâm linh truyền thống.

Vào lễ hội tháng Giêng hay các dịp lễ, Tết, các bản làng người Lô Lô đen ở Cao Bằng lại rộn rã tiếng hát giao duyên và các trò chơi dân gian đặc sắc. Trong đó, “Đánh yến” không chỉ là thú vui giải trí mà còn mang ý nghĩa tín ngưỡng, gửi gắm mong muốn âm dương hòa hợp, mùa màng bội thu, cuộc sống may mắn.

Người Thái ở Lai Châu chiếm gần 32% dân số toàn tỉnh. Từ bao đời nay, đời sống của bà con luôn gắn liền với các con sông, con suối. Sông, suối cung cấp nguồn nước sinh hoạt và phục vụ canh tác nông nghiệp. Sông, suối cũng cung cấp nguồn sinh thủy dồi dào, phát triển nghề chài lưới, đánh bắt thủy sản; lưu giữ một phần văn hóa trong đời sống sinh hoạt thường ngày của bà con.

Tháng Ba là khoảng thời gian đẹp nhất trong năm ở Tây Nguyên, đây cũng là mùa lễ hội của miền đất đỏ cao nguyên huyền thoại. Trong lễ bỏ mả (hay còn gọi là lễ Pơ Thi) của dân tộc Gia Rai ở Tây Nguyên có một nghi thức linh thiêng được dân làng chờ đợi nhiều nhất, đó là hình thức hóa trang thành "ma bùn".

Với người Ê Đê ở tỉnh Đắk Lắk, từ xa xưa, bến nước đầu nguồn luôn được xem là mạch sống của buôn làng. Ngày nay, dù cuộc sống đã có nhiều thay đổi lớn, ở nhiều buôn làng của người Ê Đê, người dân đã sử dụng giếng đào, giếng khoan hay đã có công trình cấp nước sinh hoạt tập trung, nhưng bà con vẫn duy trì bến nước, xem đây là một nét văn hóa độc đáo gìn giữ cho các thế hệ mai sau.

“Cao nguyên trắng” Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) những năm gần đây đã trở thành điểm đến du lịch văn hóa, sinh thái hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước. Nơi đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng phong cảnh núi rừng hùng vĩ, mà còn được thưởng thức những nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, nổi bật như điệu xòe của đồng bào dân tộc Tày, ở xã Tà Chải.

Với lợi thế có suối khoáng nóng Uva, nhưng để níu chân du khách, bà con bản Uva, xã Noong Luống, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên vẫn đang trên hành trình phát triển du lịch cộng đồng. Vì thế, show diễn thực cảnh “Huyền tích Uva” được kỳ vọng là sản phẩm thu hút khách du lịch tìm về bản làng lưu trữ gốc tích của người Thái cổ. Cách bảo tồn văn hóa của bản Uva, dù đi sau, nhưng lại có một cách làm du lịch cộng đồng sáng tạo, đặc sắc.

Hai bàn tay trắng, Giàng A Dạy – chàng sinh viên dân tộc Mông ở bản Rừng Thông, xã Mường Bon, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La năn nỉ bố mẹ vay 27 triệu đồng từ ngân hàng để tìm cơ hội mở mang kiến thức tại Israel, học cách làm “nông nghiệp xanh”. Trước khi rời đi, nhìn lại mảnh đất quê hương khô cằn, thường xuyên gồng mình chống chọi với lũ quét và hạn hán, Dạy hứa với mình, phải mang được những kiến thức về nông nghiệp để phủ xanh quê hương đang bạc màu, trơ trọi sỏi đá.