Vì sao nhiều chủ hộ đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc chưa được hưởng hưu trí?

Trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang có 896 người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc với chức danh là chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể từ năm 2004. Một số trường hợp đã đủ tuổi, đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội hưởng chế độ hưu trí và có đơn đề nghị nhưng chưa được giải quyết, có những trường hợp đã khởi kiện ra tòa.
Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang tuyên truyền, hướng dẫn chính sách bảo hiểm xã hội.
Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang tuyên truyền, hướng dẫn chính sách bảo hiểm xã hội.

Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang là một trong 54 Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trong cả nước thực hiện việc thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với Chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể từ năm 2003 đến tháng 12/2019. Tính đến nay có 93 người đã đủ điều kiện về tuổi đời, trong đó có 25 người có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội từ 20 năm trở lên đủ điều kiện nghỉ hưởng chế độ hưu trí theo quy định.

Đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian để hưởng

Hiện nay, một số trường hợp đã có đơn đề nghị giải quyết chế độ. Tuy nhiên, do đối tượng chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Nghị định số 01/2003/NĐ-CP ngày 9/1/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Điều lệ bảo hiểm xã hội ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP ngày 26/1/1995 của Chính phủ và Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Do đó, chưa có cơ sở pháp luật để thực hiện giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất, bảo hiểm xã hội một lần. Dẫn đến người dân có đơn kiến nghị vượt cấp.

Đặc biệt có ba người đã làm đơn khởi kiện Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang ra Tòa án nhân dân là: Bà Lê Thị Hà, sinh ngày 10/3/1965, tham gia bảo hiểm xã hội từ tháng 1/2004, tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí, tử tuất là 20 năm, trong đó có 13 năm tham gia bảo hiểm xã hội với chức danh là chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể (từ tháng 1/2004 đến tháng 12/2016).

Bà Đỗ Thị Liên, sinh ngày 25/4/1965, tham gia bảo hiểm xã hội từ tháng 1/2006, tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí, tử tuất là 20 năm, trong đó có 10 năm 6 tháng tham gia bảo hiểm xã hội với chức danh là chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể (từ tháng 1/2006 đến tháng 6/2016).

Ông Nguyễn Viết Lâm, sinh ngày 19/1/1960, tham gia bảo hiểm xã hội từ tháng 1/2005, tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí, tử tuất là 20 năm, trong đó có 15 năm tham gia bảo hiểm xã hội với chức danh là chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể (từ tháng 1/2005 đến tháng 12/2019).

Sau khi hòa giải tại Tòa án nhân dân tỉnh, bà Lê Thị Hà và bà Đỗ Thị Liên đã có đơn xin rút đơn khởi kiện và Tòa án nhân dân tỉnh đã ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính. Hiện nay, Tòa án nhân dân tỉnh đã thụ lý vụ án do ông Nguyễn Viết Lâm khởi kiện Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang.

Theo Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang, do chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể không thuộc đối tượng thu bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định dẫn đến vướng mắc trong giải quyết chế độ. Bảo hiểm xã hội tỉnh Tuyên Quang cũng đã có rất nhiều văn bản báo cáo Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các cơ quan chức năng liên quan, tuy nhiên đến nay chưa có ý kiến giải quyết.

Chính sách bảo hiểm xã hội hiện chia hai loại hình bắt buộc và tự nguyện. Bảo hiểm xã hội bắt buộc dành cho khu vực có hợp đồng, giao kết mà người lao động lẫn chủ sử dụng phải tham gia. Lao động được hưởng các chế độ gồm hưu trí, tử tuất, thai sản, tai nạn ốm đau, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp thất nghiệp. Bảo hiểm xã hội tự nguyện dành cho lao động trong độ tuổi ở khu vực phi chính thức, không có quan hệ hay hợp đồng lao động. Lao động có thể lựa chọn mức đóng theo quy định, được nhà nước hỗ trợ một phần tiền đóng và chỉ được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất.

Theo quy định, chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc diện đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Họ là cá nhân hoặc một người trong hộ gia đình được các thành viên ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh.

Để người đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không bị thiệt thòi

Tháng 6/2020, Ủy ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang đã có văn bản đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội xem xét, tạo điều kiện cho phép và hướng dẫn thực hiện bảo lưu thời gian đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian để hưởng bắt buộc của các đối tượng này để làm căn cứ giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất.

Tuy nhiên, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội khẳng định, giai đoạn từ 1995 đến nay, chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể không thuộc đối tượng tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian để hưởng bắt buộc nên đề nghị là không có cơ sở để xem xét, giải quyết.

Lý giải tình trạng này, trong thông cáo ngày 16/5, Bảo hiểm xã hội Việt Nam chỉ ra ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, theo tinh thần của Bộ luật Lao động năm 1994, nhà nước khuyến khích phát triển kinh tế, tạo điều kiện cho mọi hoạt động tạo ra việc làm hoặc tự tạo việc làm. Việc các chủ hộ kinh doanh cá thể tự tạo việc làm "rất đáng được khích lệ và một trong những điều kiện đó là chủ hộ phải được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp với tư cách như một người lao động (được đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc)". Thời gian này chưa có chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã khẳng định, giai đoạn từ 1995 đến nay, chủ hộ sản xuất kinh doanh cá thể không thuộc đối tượng tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian để hưởng bắt buộc nên đề nghị là không có cơ sở để xem xét, giải quyết.

Thứ hai, do nhu cầu của người lao động được tham gia đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Số đông chủ hộ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là người trực tiếp sản xuất kinh doanh, chủ hộ vừa là người sử dụng lao động vừa là người lao động, thông qua sản xuất kinh doanh mà có thu nhập, tiền lương. "Như vậy có thể coi là một dạng của hợp đồng lao động tự thỏa thuận, tự ký, nên chủ hộ tham gia đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế như người lao động", thông cáo nêu.

Thứ ba, theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam là các chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ không đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho các thành viên trong hộ nếu bản thân không được tham gia.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, số đông chủ hộ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là người trực tiếp sản xuất kinh doanh, chủ hộ vừa là người sử dụng lao động vừa là người lao động. Từ đó, họ thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh có được khoản thu nhập, tiền lương. Như vậy có thể coi là một dạng của hợp đồng tự thỏa thuận, tự ký, nên tham gia đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế như người lao động. Các chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ không đăng ký tham gia cho cả hộ nếu bản thân không được tham gia bảo hiểm xã hội.

Trước thực trạng đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam nhận định, việc thoái thu bảo hiểm xã hội thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội đối với chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ rất phức tạp, khó khăn trong thực hiện. Nguyên nhân do không có sự đồng thuận từ phía người lao động là chủ hộ. Như vậy, quyền lợi của người lao động sẽ bị ảnh hưởng vì đã tham gia bảo hiểm xã hội trong thời gian dài.

Mong rằng, vướng mắc sớm được tháo gỡ để đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm xã hội và bảo đảm an sinh xã hội.

Có thể bạn quan tâm

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu trước 31/1/2026, hoàn thành xây mới, tái định cư cho những hộ có nhà bị lũ cuốn trôi, sập đổ hoàn toàn. (Ảnh: VGP)

Ý kiến cử tri

Đợt mưa lũ lịch sử xảy ra hồi tháng 7 vừa qua, bản Cửa Rào 2 có 12 gia đình bị thiệt hại nhà ở, có năm hộ đã được Bộ Công an hỗ trợ xây dựng nhà ở. Cuộc sống của các gia đình hiện rất khó khăn.

Chiến sĩ Trung đoàn bộ binh 812 giúp đồng bào Chăm ở thôn Lâm Giang (xã Hàm Thuận Bắc) dọn bùn.

Sớm ổn định cuộc sống người dân vùng ngập

Sau hơn một ngày chìm trong “biển nước”, các địa phương phía đông tỉnh Lâm Đồng đang khẩn trương hỗ trợ người dân dọn dẹp nhà cửa, vệ sinh môi trường, khôi phục sản xuất, ổn định cuộc sống. Các lực lượng bộ đội, công an, chính quyền địa phương cùng tình nguyện viên có mặt tại những vùng ảnh hưởng nặng.

Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng.

Xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân đạt hiệu quả cao

Chiều 5/12, Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng, nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách cuối năm 2025; kiểm điểm tự đánh giá xếp loại chất lượng của Ban Thường vụ Đảng ủy xã năm 2025.

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Lương Quốc Đoàn (lần lượt thứ nhất và ba từ trái sang) trao giải A Giải báo chí và giải A Cuộc thi viết cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tiêu biểu.

Trao giải báo chí về "tam nông" tặng 34 tác phẩm xuất sắc

Năm nay, Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ghi nhận kỷ lục về số lượng tác phẩm dự thi với gần 1.900 bài gửi. Từ đây, Ban tổ chức đã đánh giá, lựa chọn và tìm ra hai giải A, bốn giải B, sáu giải C, mười giải Khuyến khích và 12 giải chuyên đề. Báo Nhân Dân có một tác phẩm giành giải chuyên đề.

Trao giải "Vinh danh người truyền lửa" cho 15 cá nhân xuất sắc.

Vinh danh những “Người truyền lửa” vì cống hiến, đóng góp thiết thực cho cộng đồng

Những cá nhân tiêu biểu nhất của giải thưởng “Vinh danh Người truyền lửa” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đều có chung một tinh thần luôn nỗ lực không ngừng vì những điều tốt đẹp. Câu chuyện họ mang theo đã truyền cảm hứng, góp phần bồi đắp niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Anh Lương Minh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đắk Lắk trao tặng Bằng khen của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn Đắk Lắk cho anh Nguyễn Văn Minh.

Tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Văn Minh vì đã có hành động dũng cảm cứu người trong mưa lũ

Hành động dũng cảm của anh Nguyễn Văn Minh không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng kịp thời đưa người dân ở vùng lũ đến nơi an toàn, anh còn có tinh thần trách nhiệm, xả thân vì cộng đồng, là tấm gương điển hình về người tốt, việc tốt để đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh học tập, rèn luyện.

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.