Thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững: Hướng đi chiến lược trong ứng phó biến đổi khí hậu

Hoàn thiện chính sách, pháp luật về lâm nghiệp là yêu cầu cấp thiết nhằm triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021-2025, là nền tảng quan trọng hướng tới một ngành lâm nghiệp hiện đại, hội nhập, đóng góp thiết thực vào mục tiêu tăng trưởng xanh, phát thải ròng bằng “0” của Việt Nam.

Thực hiện chủ trương của Chính phủ về mục tiêu phát triển bền vững và cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050, những năm qua, Việt Nam đã nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng công bằng và tăng trưởng xanh.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho hay, đến nay đã cơ bản hình thành hành lang pháp lý cần thiết để quản lý, vận hành thị trường carbon trong nước. Ngay trong năm 2025, dự kiến Chính phủ sẽ ban hành 3 nghị định về vấn đề này.

Ngày 16/9, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Singapore đã chính thức ký kết Thỏa thuận thực hiện theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Chuyển đổi xanh là yêu cầu tất yếu để Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, giữa nhu cầu vốn hàng chục tỷ USD mỗi năm và thực tế huy động còn hạn chế, thị trường tài chính xanh đang vấp phải một điểm nghẽn lớn khi khuôn khổ pháp lý chưa thật sự đồng bộ và hoàn thiện.

Trên hành trình hội nhập và khẳng định vai trò trong trật tự khí hậu toàn cầu, Việt Nam đã từng bước tham gia các công ước và khung pháp lý quốc tế, đưa ra những cam kết mạnh mẽ và hiện thực hóa bằng loạt hành động cụ thể.

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050 và đẩy mạnh chiến lược phát triển bền vững, đô thị tăng trưởng xanh đang được xem là một trụ cột quan trọng. Đây không chỉ là giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu, giảm phát thải… mà còn là yêu cầu nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư đô thị ở nước ta.

Theo lộ trình Chính phủ đề ra, giai đoạn đến hết năm 2028, Chính phủ sẽ xây dựng, tổ chức vận hành thí điểm Sàn giao dịch carbon trong nước; triển khai cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; từ năm 2029, xây dựng và thực hiện cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Để thực hiện các cam kết tại COP 26, Việt Nam sẽ cần sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, cũng như sự tham gia tích cực của tất cả các bên liên quan trong nước, trong đó việc thực hiện chuyển dịch năng lượng là yếu tố rất quan trọng.

Ngày 17/7 tại Hà Nội, Bộ Tài chính phối hợp với Chương trình Đối tác chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á (ETP, UNOPS) tổ chức Hội thảo tham vấn dự án Hỗ trợ kỹ thuật nâng cao năng lực cho Bộ Tài chính trong nghiên cứu mô hình và chuẩn bị vận hành thử nghiệm sàn giao dịch tín chỉ carbon tại Việt Nam.

Ngày 2/5/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý tín chỉ carbon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định.

Thị trường carbon được bắt nguồn từ Nghị định thư Kyoto của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, thông qua vào năm 1997. Theo đó, các quốc gia có dư thừa quyền phát thải được bán, cho hoặc mua từ các quốc gia phát thải nhiều hơn hoặc ít hơn mục tiêu cam kết.

Trước thực trạng biến đổi khí hậu gây ra những tác động cực đoan và không thể đảo ngược với con người và hệ sinh thái, chính phủ các nước phải thực hiện nhiều chính sách giảm phát thải CO2 để ngăn chặn đà nóng lên toàn cầu.

Ngày 3/6/2013, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW: "Về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường" đã được Hội nghị T.Ư 7 (khóa XI) thông qua. Chúng tôi trân trọng giới thiệu toàn văn Nghị quyết.

Ngày 23/8/2019, thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư ký Kết luận số 56-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Xin trân trọng giới thiệu toàn văn Kết luận.

Chuyển mình theo hướng kinh tế xanh, Quảng Trị đã và đang triển khai nhiều mô hình thực tiễn, chính sách đồng bộ với các giải pháp phù hợp với điều kiện địa phương. Tuy nhiên, để thúc đẩy mạnh mẽ quá trình này, việc hoàn thiện sớm khuôn khổ pháp lý là điều kiện tiên quyết, yếu tố then chốt tạo nền tảng phát triển bền vững.

Bên cạnh việc khai thác tốt tiềm năng, thế mạnh sẵn có của rừng, xây dựng quy hoạch, chiến lược để phát triển, các địa phương đang đẩy mạnh công tác bảo vệ rừng. Đây chính là chìa khóa quan trọng nhằm phát triển kinh tế rừng ổn định và bền vững...

Rừng cung cấp nguyên liệu gỗ, lâm sản ngoài gỗ, dịch vụ môi trường, du lịch và nhiều nguồn thu nhập khác cho khoảng 25 triệu người dân đang sống phụ thuộc vào rừng trong cả nước. Phát triển kinh tế rừng trở thành mục tiêu quan trọng và cần được các địa phương xây dựng định hướng chiến lược.

Theo Bộ Công thương, các nhà máy nhiệt điện đang đóng vai trò là nguồn chính của hệ thống điện Việt Nam, chiếm hơn 31% công suất và tới 50% tổng sản lượng điện sản xuất.

Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam đặt mục tiêu đến trước tháng 6/2025 từng bước xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi tín chỉ carbon.

Cũng như nhiều nước trên thế giới, Việt Nam đang chuyển đổi từ nền kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế tuần hoàn với những bước đi đầu tiên. Nhiều mô hình doanh nghiệp kinh tế tuần hoàn dựa trên ứng dụng khoa học-công nghệ, góp phần phát triển kinh tế nhanh và bền vững đã bắt đầu hoạt động.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề để vận hành thị trường carbon nội địa. Tuy nhiên, nếu thiếu một bộ luật khung thống nhất, minh bạch, thị trường này rất dễ trở thành hình thức, không phát huy được giá trị thực chất cũng như sức cạnh tranh toàn cầu.

Sáng 10/7, Nghị quyết Quy định biện pháp giảm phát thải nhựa (thực hiện điểm d, khoản 2, Điều 28 Luật Thủ đô) đã được Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội thông qua tại kỳ họp thứ 25. Việc này sẽ tác động mạnh đến việc sản xuất, sử dụng các sản phẩm nhựa dùng 1 lần tại Hà Nội.

Nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý và tạo đà xây dựng thị trường carbon nội địa, Nghị định 119/2025/NĐ-CP đã được ban hành vào ngày 9/6/2025, thay thế Nghị định 06/2022/NĐ-CP và đánh dấu bước chuyển từ “có quy định” sang “có công cụ” đo lường và quản lý phát thải.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Trần Văn Khải, sự kết hợp giữa công cụ pháp lý mạnh mẽ với đồng thuận xã hội và hỗ trợ nguồn lực sẽ là “chìa khóa” để triển khai hiệu quả Luật, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ lộ trình đạt Net Zero vào 2050 của Việt Nam.

Thời gian qua, tình trạng lấn chiếm đất rừng, phá rừng còn diễn ra ở nhiều địa phương khiến công tác bảo vệ rừng gặp khó khăn. Ngoài ý thức bảo vệ của một bộ phận người dân chưa tốt, còn do cơ chế chính sách chưa bảo đảm đời sống, thu nhập cho người trồng rừng. Đây là những hạn chế cần sớm được khắc phục.

Từ ngày 1/7 tới đây, Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền phê duyệt phương án quản lý rừng của hộ dân, nhóm hộ, tổ hợp tác làm du lịch sinh thái. Đây là nội dung được quy định trong Thông tư số 16/2025/TT do Bộ Nông nghiệp và Môi trường mới ban hành.

Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Đảng và Nhà nước ta xác định mục tiêu lắp đặt từ 6-17 GW điện gió ngoài khơi (ĐGNK) giai đoạn 2030-2035. Một số tổ chức trong nước và quốc tế đã có những nghiên cứu sơ bộ về tiềm năng điện gió ngoài khơi.