Bà Ramla Khalidi:

Việt Nam đang xây dựng thị trường carbon và soạn thảo các quy định về quản lý và sử dụng tín chỉ carbon. Thị trường carbon có thể trở thành một công cụ quan trọng để cắt giảm phát thải một cách hiệu quả về chi phí, tạo ra các dòng tài chính mới, thúc đẩy các công nghệ phát thải thấp và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Tài chính đang xây dựng khung pháp lý và quản trị cho sàn giao dịch tín chỉ carbon trong nước, được thiết kế vận hành tương tự như sàn chứng khoán. Một khuôn khổ pháp lý toàn diện dự kiến sẽ hoàn thiện vào cuối năm 2025, tập trung vào tính minh bạch và bảo vệ tài nguyên.

Để khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ hơn của khu vực tư nhân, chính phủ nên công bố lộ trình định giá carbon quốc gia với mốc thời gian rõ ràng cho việc triển khai theo từng giai đoạn Hệ thống giao dịch phát thải bắt buộc (ETS) và hướng dẫn các doanh nghiệp trong việc tạo ra và giao dịch tín chỉ trong nước cũng như quốc tế.

Các định hướng chính sách then chốt gồm:

• Đánh giá mức độ sẵn sàng thực hiện Điều 6 và xây dựng các khuôn khổ pháp lý hỗ trợ.

• Phù hợp với các tiêu chuẩn toàn cầu về giao dịch tín chỉ carbon quốc tế, kết nối hệ thống đăng ký quốc gia với UNFCCC và các tổ chức như Gold Standard, Verra, ART-TREES;

• Xây dựng các quy trình MRV mạnh mẽ và tích hợp sổ đăng ký carbon với kiểm kê khí nhà kính quốc gia.

• Thiết lập các quy trình ủy quyền rõ ràng theo Điều 6 và xác định vai trò cũng như điều kiện đủ cho các bộ và cơ quan chuyên ngành.
  

Bà Ramla Khalidi:

Cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Việt Nam, công bố tại COP26, phù hợp với Thỏa thuận Paris và được triển khai theo cách tiếp cận “toàn chính phủ”. Các Chiến lược tăng trưởng xanh và Biến đổi khí hậu bảo đảm tính đồng bộ giữa các bộ ngành, tích hợp với các lĩnh vực trọng yếu như năng lượng, giao thông, nông nghiệp và tài chính.

Các chiến lược này đặt ra một tầm nhìn dài hạn rõ ràng: Phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, với các mục tiêu trung hạn cho đến năm 2030. Các lĩnh vực trọng tâm bao gồm mở rộng năng lượng tái tạo, huy động tài chính xanh, phát triển nền kinh tế tuần hoàn và xây dựng cơ sở hạ tầng chống biến đổi khí hậu. Bộ tiêu chí phân loại xanh quốc gia là một bước tiến quan trọng hướng tới huy động đầu tư bền vững và tạo môi trường thuận lợi cho trái phiếu xanh, thị trường carbon và nhiều công cụ khác.

Tuy nhiên, việc thực thi vẫn chưa đồng đều. Các kế hoạch hành động có nguồn vốn bảo đảm khác nhau giữa cấp Trung ương và địa phương, trong khi năng lực thực hiện ở cấp tỉnh và ngành còn hạn chế.

Nhìn chung, Việt Nam đã vạch ra lộ trình rõ ràng cho tương lai dài hạn; thách thức hiện nay là thu hẹp khoảng cách tài chính và đẩy nhanh thực thi ở mọi cấp độ.

Bà Ramla Khalidi

Để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, Việt Nam đã có những bước đi quan trọng như tham gia JETP (2022) và phê duyệt Quy hoạch Điện VIII sửa đổi (2025) với các chỉ tiêu năng lượng tái tạo tham vọng.

Từ kinh nghiệm quốc tế, có ba ưu tiên pháp lý hàng đầu:

• Thứ nhất, thiết lập các mục tiêu phát thải mang tính ràng buộc pháp lý, được hỗ trợ bởi các nhiệm vụ thể chế rõ ràng, và trao quyền cho một cơ quan điều phối để hỗ trợ giám sát và cung cấp những báo cáo độc lập.

• Thứ hai, đảm bảo tính ổn định thị trường dài hạn thông qua các quy tắc có thể dự đoán được, khung khổ đấu giá, trái phiếu xanh, tài chính ưu đãi và các công cụ chia sẻ rủi ro.

• Thứ ba, tích hợp (hoặc lồng ghép) luật chuyển đổi công bằng để bảo vệ người lao động và cộng đồng phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, bao gồm đào tạo lại, đa dạng hóa khu vực và đưa ra những quyết định bao trùm.