Khu công nghiệp sinh thái đã và đang được chú trọng phát triển, mở rộng quy mô ở nước ta. (Ảnh: HNV)
Khu công nghiệp sinh thái đã và đang được chú trọng phát triển, mở rộng quy mô ở nước ta. (Ảnh: HNV)

Tạo đột phá trong phát triển khu công nghiệp sinh thái

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chiến lược tăng trưởng xanh và thực hiện các cam kết quốc tế về phát thải ròng bằng 0 (Net Zero), việc phát triển các khu công nghiệp sinh thái đang trở thành một xu thế tất yếu. Mô hình này cũng nổi lên như “chìa khóa” cho sự phát triển bền vững.

Ở nước ta, kể từ năm 1992, mô hình khu công nghiệp sinh thái xuất hiện khi khu công nghiệp Nomura được xây dựng – khu công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tiên kể từ khi có Luật Đầu tư nước ngoài (1987).

Giai đoạn 2015-2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) đã phối hợp với Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) triển khai hỗ trợ 4 khu công nghiệp thí điểm chuyển đổi từ khu công nghiệp truyền thống sang khu công nghiệp sinh thái, bao gồm: Khánh Phú, Gián Khẩu, Hòa Khánh và Trà Nóc 1, 2.

Từ năm 2020-2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) tiếp tục phối hợp với UNIDO dưới sự tài trợ của Thụy Sĩ để nhân rộng mô hình khu công nghiệp sinh thái tại 3 địa phương là Hải Phòng, Đồng Nai và Thành phố Hồ Chí Minh.

ndo_br_kcnsinhthai2.jpg
Quy hoạch tổng thể một khu công nghiệp sinh thái Hải Dương (cũ), miền bắc Việt Nam. (Ảnh: PV)

Việt Nam có dư địa lớn phát triển khu công nghiệp sinh thái

Theo thống kê đến quý I/2025, cả nước có 433 khu công nghiệp đang hoạt động với diện tích đất tự nhiên lên tới gần 130.000ha. Dự báo đến năm 2030, diện tích đất phát triển khu công nghiệp sẽ đạt hơn 210.000ha. Đây là dư địa rất lớn để lồng ghép định hướng phát triển sinh thái vào quy hoạch các khu công nghiệp trong tương lai.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi vẫn đang diễn ra rất chậm. Theo Bộ Công thương, đến tháng 5/2024, chỉ khoảng 1-2% trong tổng số hơn 400 khu công nghiệp thực hiện chuyển đổi sang mô hình sinh thái.

Thực tế, vài năm trở lại đây, việc xây dựng khu công nghiệp xanh, khu công nghiệp sinh thái và chuyển đổi các khu công nghiệp hiện hữu thành khu công nghiệp sinh thái đã trở thành nhu cầu cấp thiết để thích ứng với bối cảnh phát triển mới.

ndo_br_kcnsinhthai1.jpg
Một góc khu công nghiệp Cà Mau, miền nam Việt Nam. (Ảnh: HNV)

Về chính sách, Nghị định 82/2018/NĐ-CP và sau đó là Nghị định 35/2022/NĐ-CP đã bước đầu xác lập khái niệm, tiêu chí, điều kiện và cơ chế ưu đãi đối với các khu công nghiệp sinh thái. Đặc biệt, Nghị định 35/2022 làm rõ trách nhiệm của các địa phương, bổ sung quy định về xây dựng nhà ở cho công nhân, dịch vụ tiện ích trong khu công nghiệp và khuyến khích hợp tác công-tư để phát triển mô hình sinh thái.

Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT cũng được ban hành, trong đó quy định rõ về "Báo cáo theo dõi, giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện khu công nghiệp sinh thái, doanh nghiệp sinh thái".

Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, hiện tại, khung pháp lý về khu công nghiệp sinh thái chủ yếu nằm trong các văn bản dưới luật, chưa có luật riêng biệt về khu công nghiệp để tạo hành lang pháp lý vững chắc, gây ra sự thiếu nhất quán và chưa đủ mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển khu công nghiệp sinh thái.

Đáng nói hơn, các nội dung liên quan đến sử dụng năng lượng tái tạo, nước tái chế, điện mặt trời áp mái trong khu công nghiệp… vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể, khiến doanh nghiệp lúng túng trong triển khai. Không ít nhà đầu tư cũng chia sẻ những lo ngại tương tự: chuyển đổi sang mô hình sinh thái thì được gì, thủ tục ra sao, ưu đãi như thế nào…

Đáng lưu ý, giai đoạn 2024-2028, Chính phủ Thụy Sĩ đã cam kết hỗ trợ 3,6 triệu USD cho dự án "Nhân rộng phương pháp tiếp cận khu công nghiệp sinh thái để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam". Dự án sẽ tiếp tục được triển khai tại các địa phương như Hải Phòng, Bắc Ninh, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh...

Cơ hội để Việt Nam đáp ứng hội nhập và chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Mạnh Hùng, giảng viên Trường đại học Kiến trúc Hà Nội nhận định, phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam không chỉ là một xu hướng phù hợp với thời đại, mà còn là cơ hội chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đáp ứng yêu cầu hội nhập và chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chia sẻ với Báo Nhân Dân, Tiến sĩ, Luật sư, doanh nhân Phạm Hồng Điệp, người thành lập Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền (Hải Phòng) - khu công nghiệp sinh thái đầu tiên tại Việt Nam - khẳng định, Việt Nam có dư địa lớn để chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp sinh thái, xanh và thông minh. Để mô hình này phát triển mạnh mẽ hơn, cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính phủ, chủ đầu tư hạ tầng, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế trong việc chia sẻ công nghệ, huy động vốn, và nâng cao năng lực quản lý.

ndo_br_kcnsinthai3.jpg
Một góc khu công nghiệp Vũng Áng, miền trung Việt Nam. (Ảnh: HNV)

Có thể thấy, Việt Nam có cơ hội lớn để khẳng định vị thế trong dòng chảy đầu tư toàn cầu nếu biết đón đầu xu hướng và đầu tư đúng hướng. Phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam không chỉ là xu hướng mà còn điều kiện tiên quyết, là cơ hội chiến lược cho các chủ đầu tư và nhà đầu tư trong bối cảnh yêu cầu toàn cầu về phát triển bền vững ngày càng gia tăng.

Dù còn nhiều thách thức về chi phí, công nghệ, quy mô và pháp lý, tiềm năng kinh tế-xã hội và môi trường, nhưng với sự hỗ trợ từ chính phủ, các tổ chức quốc tế, khu công nghiệp sinh thái có thể trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế xanh, bền vững của Việt Nam, đồng thời nâng cao vị thế cạnh tranh trên bản đồ đầu tư toàn cầu.

Có thể bạn quan tâm

Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I đang hoàn thiện các công đoạn cuối để đưa vào vận hành. Ảnh EVN

Nhiệt điện Quảng Trạch I: "Điểm tựa" an ninh năng lượng và lời giải cho bài toán chuyển đổi xanh

Với công nghệ siêu tới hạn tiên tiến và định hướng chuyển đổi xanh rõ ràng, Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I được ví như "cột sống" của hệ thống điện miền trung đang khẳng định lời giải thuyết phục cho bài toán kép: Vừa bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, vừa kiên định thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050

Rừng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

Rừng xanh đến Net Zero

Trong chiến lược giảm phát thải và đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, rừng đóng vai trò quan trọng. Không chỉ là “lá phổi xanh” của hành tinh, rừng còn là nơi hấp thụ tự nhiên lượng khí CO₂, góp phần cân bằng khí nhà kính.

Các chuyên gia, diễn giả trong nước và quốc tế tại 1 trong rất nhiều phiên thảo luận khác nhau trong khuôn khổ diễn đàn. (Ảnh: HNV)

Việt Nam có khả năng vượt rủi ro nếu chuyển đổi xanh tích cực, hiệu quả

Hưởng ứng tinh thần “Tiên phong đổi mới, Kiến tạo tương lai” của Diễn đàn Kinh tế xanh (GEF) 2025 tại Hà Nội vào ngày 27/11 do Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) tổ chức, các đối tác quốc tế và Việt Nam đều nhận thức đây chính là thời điểm để dẫn dắt, để kiến tạo và hành động.

Những tán rừng ở thôn 3, xã Tiên An, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam (cũ), nay là xã Thạnh Bình (Đà Nẵng). (Ảnh TÙNG LÂM)

Giai đoạn mới cho thị trường carbon

Sau COP30, các thỏa thuận toàn cầu, đặc biệt là những quy định liên quan đến Điều 6 của Thỏa thuận Paris, đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường carbon. Việt Nam cũng đang khẩn trương chuẩn bị vận hành thị trường carbon trong nước từ 2028 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế.

Toàn cảnh hội thảo.

Thúc đẩy vận hành hiệu quả thị trường carbon tại Việt Nam

Việc xây dựng và phát triển thị trường carbon cùng các cơ chế quản lý, trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon là giải pháp quan trọng nhằm thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và hoàn thiện cơ chế chính sách về lĩnh vực tín chỉ carbon hiện nay.

Kiểm tra và bảo dưỡng pin năng lượng mặt trời ở Nhà máy nước sạch Aquaone Hậu Giang. (Ảnh: QUỐC TUẤN)

Chuyển đổi kép trong doanh nghiệp

Trong dòng chảy của nền kinh tế số và xanh toàn cầu, chuyển đổi kép (chuyển đổi số và chuyển đổi xanh) không còn là khái niệm trừu tượng mà trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hướng tới phát triển bền vững. 

Mô hình trồng rừng keo ở Thanh Hóa giúp hấp thụ khí CO2, góp phần giảm phát thải khí nhà kính. (Ảnh: TTXVN)

Tạo “lợi thế cạnh tranh xanh”, nâng tầm nông sản Việt

Nhằm thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao hiệu quả sản xuất và cải thiện sinh kế cho người dân, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050” (gọi tắt là Đề án)

Toàn cảnh hội thảo.

Xây dựng mô hình quản lý điểm đến hiệu quả hướng tới du lịch xanh

Ngày 31/10, tại Hà Nội, Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức Hội thảo tham vấn xây dựng Dự án Mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, hướng tới môi trường du lịch xanh, không rác thải nhựa và carbon thấp, thu hút sự tham gia của các đơn vị quản lý điểm đến và nhiều chuyên gia du lịch.

Cả nước đã ghi nhận hơn 600 công trình xanh với tổng diện tích gần 17 triệu m², cùng hơn 183.000 ô-tô điện và gần 1.000 xe buýt điện đang lưu hành.

Ngành vận tải thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh

Tại Tuần lễ “Công trình xanh, giao thông xanh Việt Nam 2025” - diễn đàn lớn về chuyển đổi xanh đang diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, các chuyên gia và đại diện doanh nghiệp đã cùng thảo luận, trao đổi sáng kiến nhằm giảm phát thải, sử dụng năng lượng hiệu quả và phát triển hạ tầng bền vững.

Ban điều hành hội thảo. (Ảnh: TL)

Sớm ban hành quy chuẩn xử lý khí thải động cơ diesel

Theo các chuyên gia, cần sớm ban hành quy chuẩn Việt Nam về dung dịch xử lý khí thải động cơ diesel. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ từ các quỹ phát triển bền vững để doanh nghiệp sản xuất tiếp tục đầu tư nghiên cứu các giải pháp hiệu quả xử lý khí thải.

Quang cảnh Hội thảo quốc tế “Thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong nền kinh tế xanh toàn cầu”.

Thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong nền kinh tế xanh toàn cầu

Sáng 24/10, tại Đà Nẵng, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị thành phố Đà Nẵng, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Chi nhánh miền trung-Tây Nguyên, Tổ chức Catalyste+ (Canada) phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức hội thảo quốc tế “Thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong nền kinh tế xanh toàn cầu”.

Các đại biểu thực hiện nghi thức ấn nút khởi động Trung tâm Hydrogen xanh Việt Nam. (Ảnh: GIZ)

Khánh thành Trung tâm Hydrogen xanh Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh

Ngày 23/10, Trung tâm Hydrogen xanh Việt Nam chính thức được khánh thành tại Trường đại học Việt-Đức (Thành phố Hồ Chí Minh), đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Việt Nam hướng tới xây dựng nền kinh tế hydrogen xanh và thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng bền vững.